Huyện Chư Prông: Phụ nữ xã Ia Băng trăn trở giữ nghề truyền thống

Với người Jrai, Banah trên địa bàn tỉnh Gia Lai, việc làm ra những ché rượu ngon không chỉ mang yếu tố ẩm thực mà nó còn chứa đựng cả một nét văn hóa độc đáo. Tuy nhiên, giữa cuộc sống với quá nhiều đổi thay như hiện nay thì để giữ lửa nghề truyền thống đối với không ít phụ nữ dân tộc thiểu số vẫn còn nhiều trăn trở. Câu chuyện ở xã Ia Băng, huyện Chư Prông là một điển hình như thế.

Chị Siu Bim – Chủ tịch Hội LHPN xã Ia Băng – Chư Prông – Gia Lai chia sẻ: “Để làm sản phẩm men như thế này, phải có 6 dược liệu ở trong rừng. Đó là củ riềng, cây thân lá dam, cây xương sâm, cây mía, quả ớt, chúng tôi phải vào rừng tìm các loại lá cây. Có một ghè rượu như thế này rất công phu, khó, 100% phải làm thủ công và không có kỹ thuật khác. Ngày xa xưa làm như thế nào thì bây giờ chúng tôi đều làm y như thế, lưu truyền và làm thủ công hết”.

Niềm đam mê và cả tự hào về một sản phẩm truyền thống đã được chị Siu Bim- Chủ tịch Hội Liên hiệp phụ nữ xã Ia Băng gởi trọn trong quá trình nỗ lực bảo tồn. Để phương pháp ủ men, làm rượu ghè truyền thống của làng không bị mai một, chị đảm nhận luôn vai trò tổ trưởng tổ ủ men truyền thống của xã. Từ lâu nay, việc ủ men, làm rượu đều do bàn tay của phụ nữ trong làng làm. Và họ không bao giờ làm rượu một mình mà tối thiểu có từ 3-5 người trở lên tham gia.

Chị Kpuih Síu – Xã Ia Băng – Chư Prông – Gia Lai cho biết: “Dân tộc Banah, Nùng, Tày, Mường đều có làm rượu ghè nhưng người Jrai tôi có cách làm rượu cần riêng biệt. Tôi là người nhỏ tuổi nên phải học hỏi người già. Vì sau này người già chết rồi sẽ không được bảo tồn. Tôi sau này sẽ dạy lại con, cháu tôi làm men. Ai cũng thích, cũng học, phụ nữ trong làng đều học làm men này”.

Tại nhiều làng ở huyện Chư Prông đang lưu truyền cách ủ men và làm rượu cần truyền thống nhưng rượu do người dân xã Ia Băng làm ra khá ngon với mùi thơm, vị đậm đà khác biệt. Chính vì thế rượu cần của xã Ia Băng đã được giới thiệu ở nhiều sự kiện quan trọng trong và ngoài huyện.

Chị Siu H’Thoan – Chủ tịch Hội LHPN Chư Prông – Gia Lai cũng cho biết: “Hội LHPN huyện có kế hoạch xây dựng nhóm chị em lại thành 1 tổ sau này nhân rộng và thu hút chị em khác. Có thể sau này nâng lên thành câu lạc bộ và tiến tới thành lập thành hợp tác xã nội dung cụ thể về vấn đề này. Chúng tôi sẽ làm việc với UBND huyện, các ngành liên quan để giải quyết các thủ tục pháp lý, hỗ trợ kinh phí để tổ phụ nữ ủ men này hoạt động và có tương lai hơn trong thời gian tới”.

Để có một ghè rượu cần ngon, người dân đã sử dụng 100% nguyên liệu từ thiên nhiên, chủ yếu hái, lượm trong rừng. Nhưng rừng giờ ngày một thu hẹp nên việc tìm kiếm các loại cây là phụ liệu cho ủ men rất khó khăn. Chính vì thế, trăn trở, băn khoăn lớn nhất của người Jrai xã Ia Băng nói riêng và người dân tộc thiểu số khác trên địa bàn tỉnh Gia Lai nói chung đó là việc những bình rượu cần – Thức uống quen thuộc trong các dịp lễ hội của bà con đồng thời cũng là nét văn hóa ẩm thực đặc trưng liệu có còn khi rừng dần biến mất?./.

Thu Thủy , Mạnh Hà