Gia Lai là tỉnh có 44 dân tộc cùng sinh sống, có nền văn hóa phong phú, đa dạng, đậm đà bản sắc dân tộc. Với quan điểm xuyên suốt của Đảng ta và theo tư tưởng Hồ Chí Minh vĩ đại đó là: Văn hoá là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu vừa là động lực thúc đẩy kinh tế-xã hội phát triển; “Văn hóa soi đường cho quốc dân đi”, trong quá trình xây dựng và phát triển tỉnh nhà, các cấp, ngành và người dân trong tỉnh đã và đang thực hiện nhiều giải pháp để bảo tồn nền tảng văn hóa truyền thống. Chào mừng sự kiện quan trọng-Hội nghị Văn hóa toàn quốc triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, THGL xin giới thiệu đến quý vị phóng sự nhìn lại công tác bảo tồn và phát triển văn hóa tại tỉnh Gia Lai.
Bên cạnh giá trị Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên đã được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại, văn hóa các dân tộc ở Gia Lai gồm những kho tàng ca dao, tục ngữ, thành ngữ, sử thi, truyền thuyết, thần thoại, dân ca… cùng với nhiều nghi lễ, tín ngưỡng dân gian đặc sắc. Trong đó, sử thi của người Bahnar ở 4 huyện phía Đông và Lễ cầu mưa của Yang Pơtao Apuih ở Plei Ơi (Phú Thiện) đã được Bộ VH,TT&DL cấp bằng công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia năm 2015. Tháng 11/2020, Gia Lai có thêm 1 di sản được Bộ VH-TT&DL xếp hạng Di tích cấp quốc gia, đó là Quần thể Di tích Rộc Tưng – Gò Đá ở thị xã An Khê… Như vậy, toàn tỉnh hiện có 4 di sản văn hóa phi vật thể, quần thể di tích đã được xếp hạng cấp quốc gia… Đây vừa là niềm tự hào, đồng thời cũng là cơ sở để các địa phương có sự quan tâm hơn trong công tác bảo tồn, gìn giữ cho đời sau… Và với những di sản văn hóa đang nắm giữ, có thể khẳng định: Gia Lai là tỉnh có nguồn tài nguyên văn hóa, di sản vô cùng phong phú có thể kết hợp, khai thác, tạo thành những sản phẩm du lịch đa dạng và mang đặc trưng riêng…
Tại thị xã An Khê, để phát huy giá trị di tích văn hóa lịch sử, một chương trình, kế hoạch tổng thể mang tính chiến lược đã được địa phương hoạch định nhằm biến vùng đất này trở thành điểm đến hấp dẫn du khách… Đối với Quần thể Di tích lịch sử văn hóa Tây Sơn Thương đạo, thị xã đã thực hiện các phương án bảo tồn, trùng tu, từ đó tạo điểm nhấn về những dấu ấn lịch sử, văn hóa vùng miền mỗi khi nói đến vùng đất này…
Ông Dương Thanh Hà, Trưởng phòng Văn hóa- Thông tin thị xã An Khê, Gia Lai cho biết: “Hiện nay, hệ thống quần thể Di tích Tây Sơn Thượng đạo đã đang được đầu tư tôn tạo sẽ mở ra cơ hội phát triển sau này… Với sự đầu tư đó, chúng tôi kỳ vọng tới đây Di tích sẽ được công nhận là Di tích đặc biệt cấp quốc gia”.
Với quan điểm xuyên suốt của Đảng ta đó là, văn hoá là nền tảng tinh thần, là động lực của sự phát triển xã hội, những năm qua, tỉnh đã ban hành các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện có hiệu quả phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư, gắn với bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa dân tộc, không ngừng đổi mới, nâng cao chất lượng về nội dung và phương thức hoạt động, kết hợp thai thác và phát huy đặc trưng văn hóa vùng miền, đưa văn hóa các dân tộc trở thành một trong những yếu tố, động lực thúc đẩy kinh tế-xã hội phát triển. Trong mấy năm gần đây, ngành chức năng của tỉnh đã tổ chức phục dựng một số nghi lễ truyền thống đang có nguy cơ bị mai một như: Lễ cúng nhà rông mới, lễ mừng lúa mới, lễ cúng bến nước, lễ cúng giọt nước…
Trong phương thức bảo tồn hiện nay, thực tế nhiều địa phương, ngành chức năng cũng đã sàng lọc, lựa chọn những vùng đất hay những ngôi làng vẫn mang dáng dấp, lưu dấu hình ảnh xưa, hay nói cách khác đó là những ngôi làng vẫn giữ được nét truyền thống, nơi đó họ biết trân trọng cái vốn liếng văn hóa quý báu mà cha ông đã để lại để thực hiện công tác phục dựng bảo tồn, từ đó, tạo tính lan tỏa, cộng hưởng…
Già làng Rơ Ô Bhum, buôn Gôm Gốp, xã Ia Rmok, huyện Krông Pa, Gia Lai chia sẻ: “Hôm nay tổ chức phục dựng lễ cúng bến nước như thế này là đúng với truyền thống của người Jrai, bà con trong buôn rất vui khi được Đảng, Nhà nước quan tâm phục dựng lại nghi lễ này, vì cũng lâu rồi chưa có dịp tổ chức lớn như vậy”.
Bà Đặng Thị Hoài- Giám đốc Trung tâm VH, TT&TT huyện Đak Đoa, Gia Lai nói: “Bà con ở các làng rất vui khi được Đảng, Nhà nước quan tâm phục dựng lại nghi lễ truyền thống, vì cũng lâu rồi chưa có dịp tổ chức lớn như vậy. Do đó, chúng tôi rất quan tâm để phục dựng”…
Ông Nguyễn Ngọc Long – Giám đốc Nhà hát ca múa nhạc tổng hợp Đam San cũng cho biết: “Hiện nay, còn nhiều nghi lễ chúng tôi đã đưa vào kế hoạch để tổ chức phục dựng. Rất mong bà con đồng hành với công tác bảo tồn và cùng nhau giữ gìn vốn văn hóa quý báu đã có từ bao đời nay”.
Trên vùng đất Gia Lai, từ bao đời nay, văn hóa truyền thống dân tộc vẫn luôn là dòng chảy bất tận và tồn tại song hành cùng với những thay đổi của cuộc sống mới. Đó là tiếng cồng chiêng trầm hùng, vang vọng khắp núi đồi. Đó là những điệu xoang nhịp nhàng làm say đắm lòng người. Đó là những bức tượng gỗ thô mộc, trần trụi song lại rất đỗi tinh tế, sâu sắc. Đó là là những bản trường ca hơmon mang khát vọng từ ngàn đời… Đó còn là những gam màu đa sắc của cộng đồng các dân tộc anh em cùng làm ăn sinh sống trên mảnh đất Gia Lai…
Bà Đinh Thị Thiều – thôn Pác Bó, xã Ia Lâu, huyện Chư Prông, Gia Lai chia sẻ: “Tất cả các dân tộc mọi miền vào đây gặp nhau, tôi là người dân tộc Tày ở tỉnh Cao Bằng vào đến đây cũng mong sao giữ được bản sắc của quê hương Cao Bằng. Chúng tôi cũng triệu tập chị em có năng khiếu vào câu lạc bộ để gìn giữ bản sắc dân tộc mình. Thấy tự hào lắm vì mình luôn mang theo được bản sắc của quê hương mình theo suốt chặng đường”…
Nếu nói phát triển kinh tế, đảm bảo an sinh xã hội là mục tiêu then chốt, thì công tác bảo tồn văn hóa đóng vai trò và là mục tiêu, động lực phát triển kinh tế – xã hội . Cả 2 nhiệm vụ này luôn có sự bổ trợ và song hành cùng nhau. Do đó, trong quá trình hội nhập, phát triển, công tác duy trì, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc luôn được các cấp ủy đảng, chính quyền của tỉnh Gia Lai quan tâm, nhằm tạo sân chơi lành mạnh, góp phần làm phong phú thêm đời sống văn hóa, tinh thần cho Nhân dân./.
Song Nguyễn – Minh Vũ – Mạnh Hà
Lượt xem: 57