Phát biểu trước Hội đồng Bảo an LHQ, Tổng thư ký LHQ Ban Ki-moon cho biết, vũ khí hóa học đã được sử dụng trong cuộc chiến kéo dài 30 tháng này “với một quy mô tương đối lớn”. Ông khẳng định: “Đây là một tội ác chiến tranh”.

Theo bản báo cáo của LHQ: “Các mẫu xét nghiệm mà chúng tôi thu thập được từ môi trường, chất hóa học và y tế đã cung cấp những chứng cứ rõ ràng và thuyết phục rằng các tên lửa đất đối đất chứa chất độc thần kinh sarin đã được sử dụng” ở Ghouta, gần thủ đô Damascus vào ngày 21-8. Vụ tấn công này đã gây ra rất nhiều thương vong, trong đó có nhiều dân thường. Các thanh sát viên cũng nhận xét: “Kết quả điều tra này đã khiến chúng tôi cực kỳ lo ngại”.

Dựa trên chứng cứ đã tìm được, họ đã “kết luận là vũ khí hóa học đã được sử dụng trong cuộc xung đột đang diễn ra giữa các phe phái trong nước Cộng hòa Ả-rập Syria… chống lại dân thường trong đó bao gồm cả trẻ em với một quy mô tương đối lớn”. Ông Ban cho biết có tới 85% mẫu máu được xét nghiệm có dương tính với khí độc thần kinh sarin. Thiết bị phát tán chất độc là một dạng đạn pháo M14, được bắn từ một khu vực không xác định tới phía tây-bắc.

Ông Ban nói thêm: “Tôi tin rằng tất cả mọi người có thể cùng tôi lên án tội án hèn hạ này. Cộng đồng quốc tế phải cần buộc thủ phạm gây ra vụ việc này phải chịu trách nhiệm. Đây là vụ sử dụng vũ khí hóa học chống lại dân thường nghiêm trọng nhất được xác nhận kể từ khi ông Saddam Hussein sử dụng chúng tại Halabja vào năm 1988”.

Khi được hỏi về thủ phạm đứng đằng sau vụ tấn công, ông Ban nói rằng: “Tôi không có câu trả lời rõ ràng ở thời điểm này”. Tuy nhiên, Đại sứ Mỹ ở LHQ Samantha Power khẳng định rằng chỉ có chính phủ mới có thể thực hiện được vụ tấn công với quy mô lớn như vậy. Còn Ngoại trưởng Anh nói rằng quy mô vụ tấn công, các kết quả xét nghiệm và thông tin về đạn dược đã cho thấy rằng “chính quyền Syria là phe duy nhất phải chịu trách nhiệm”.

Cũng trong ngày 16-7, một ủy ban độc lập do LHQ ủy thác về việc điều tra việc vi phạm quyền con người ở Syria cũng đã ra thông báo rằng họ sẽ điều tra các thông tin cáo buộc về 14 vụ tấn công bằng vũ khí hóa học ở Syria.

Theo dự kiến, trong tuần này Hội đồng Bảo an LHQ sẽ thảo luận về một nghị quyết hậu thuẫn cho kế hoạch mà Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov và Ngoại trưởng Mỹ John Kerry vừa đạt được trong tuần qua về việc phá hủy kho vũ khí hóa học của Syria.

Trong khi đó, sau một cuộc họp giữa tại Paris ngày 16-7, ngoại trưởng ba nước Mỹ, Anh và Pháp đã kêu gây sức ép để ông Assad tuân thủ đầy đủ kế hoạch. Mỹ, Anh và Pháp nói rằng họ mong muốn LHQ sẽ đưa ra một nghị quyết “mạnh mẽ” với “những hậu quả nghiêm trọng” nếu Syria không đáp ứng chuyển giao toàn bộ kho vũ khí hóa học, cùng với một “thời gian biểu chính xác” về việc phá hủy chúng.

Ông Kerry nói rằng một nghị quyết của LHQ cần phải “có sức thuyết phục, có trách nhiệm, minh bạch và hợp thời”. Ông cũng nói rằng toàn bộ các nước tham gia, bao gồm cả Nga đã đồng ý rằng biện pháp can thiệp quân sự có thể là một lựa chọn nếu các biện pháp ngoại giao thất bại.

Tuy nhiên, Nga khẳng định họ sẽ không chấp nhận một nghị quyết của LHQ bao gồm mối đe dọa vũ lực chống lại ông Assad. Hôm 16-9 ông Lavrov đã cảnh báo rằng các cuộc thảo luận của phương Tây về một bản nghị quyết cứng rắn có thể sẽ làm sụp đổ các hy vọng về tổ chức một cuộc hội nghị hòa bình Syria.

Mặt nạ và chất độc hóa học mà quân đội Syria thu được trong khu vực của phe đối lập.