Phiên họp toàn thể đầu tiên với chủ đề “Vai trò lãnh đạo của Mỹ ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương” thu hút sự quan tâm lớn tại Đối thoại Shangri-La năm nay, với điểm nhấn là bài phát biểu của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin khẳng định cam kết của  nước này về một khu vực Ấn Độ Dương tự do và cởi mở. Theo Người đứng đầu Bộ Quốc phòng Mỹ, an ninh của Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương không thể bị bỏ qua và bất kỳ nỗ lực đơn phương nào nhằm thay đổi hiện trạng tại khu vực đều không thể chấp nhận được. Mỹ sẽ làm việc cùng các đối tác nhằm thúc đẩy tầm nhìn chung cho khu vực.

“Chúng ta vẫn còn nhiều thứ phải làm, nhưng trước hết, tầm nhìn của chúng ta về một Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương rộng mở thực sự cần được chia sẻ. Tầm nhìn này không phải là tầm nhìn của 1 quốc gia đơn lẻ hay sáng kiến của 1 quốc gia đơn lẻ, mà là tầm nhìn chung, thể hiện nguyện vọng chung hướng tới xây dựng những điều kiện cơ bản để mọi người có thể sống mà không sợ hãi, dám theo đuổi những giấc mơ mà không bị giới hạn. Tất cả vì người dân của toàn khu vực này”, ông Austin nhấn mạnh.

Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương đang được đánh giá là khu vực năng động nhất trên thế giới và tương lai của khu vực này tác động sâu sắc đến người dân ở tất cả khu vực khác. Kể từ khi lên nắm quyền hồi đầu năm 2021, Tổng thống Mỹ Giâu Bai-đừn đã đẩy mạnh chiến dịch xây dựng và mở rộng vị trí địa chiến lược của mình ở Ấn Độ Dương-Thái Bình  Dương, với tầm nhìn hướng tới một khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và rộng mở trong hàng loạt lĩnh vực từ an ninh tới kinh tế.

Theo Bộ trưởng Lloyd Austin, trọng tâm chiến lược của Mỹ là sự hợp tác bền vững và sáng tạo với các đồng minh, đối tác và thể chế ở khu vực và xa hơn nữa, trong đó Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), Bộ Tứ hay AUKUS đang được Mỹ ngày càng coi trọng.

Liên quan tới một trong những vấn đề được quan tâm nhất tại Đối thoại Shangri-La năm nay là mối quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc, Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin biết đàm phán là chìa khóa tránh xung đột.

Mối quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc đang ở mức thấp nhất trong nhiều thập kỷ, khi vẫn chia rẽ sâu sắc về nhiều vấn đề. Theo người đứng đầu Bộ Quốc phòng Mỹ, các đường dây liên lạc cởi mở giữa các nhà lãnh đạo quốc phòng và quân sự của  Mỹ và Trung Quốc là điều cần thiết để củng cố hàng rào bảo vệ chống lại xung đột và thúc đẩy sự ổn định ở châu Á-Thái Bình Dương:

“Như Tổng thống Biden từng khẳng định, Mỹ không tìm kiếm một cuộc chiến tranh lạnh mới. Khu vực không thể bị chia rẽ vì thù địch.Chúng ta phải cùng nhau nỗ lực ngăn chặn xung đột, gấp đôi nỗ lực ngoại giao, thúc đẩy hòa bình, an ninh và thịnh vượng của khu vực.Mỹ tin rằng đường dây liên lạc mở với Trung Quốc là cần thiết, đặc biệt giữa Bộ Quốc phòng 2 nước. Đã đến lúc phải đối thoại bất cứ lúc nào, đối thoại ngay bây giờ. Đối thoại là cần thiết. Bởi càng đối thoại càng tránh được những hiểu nhầm, những tính toán sai lầm có thể dẫn tới khủng hoảng và xung đột”, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ nói.

Trong phát biểu của mình, ông Austin cũng đề cập một loạt vấn đề khu vực và quốc tế nóng hiện  nay như căng thẳng leo thang trên bán đảo Triều Tiên hay xung đột Ukraine./.