Cuộc họp là nhằm cố hợp tác nội khối và khẳng định tầm ảnh hưởng của BRICS trong thế giới nhiều biến động.

Phát biểu qua kết nối video, Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố, các nước BRICS không muốn trở thành đối trọng với G7, G20 hay Mỹ, mà sẽ trở thành một lực lượng đại diện cho sự công bằng trong quan hệ quốc tế. Ông đồng thời chỉ trích các biện pháp trừng phạt của phương Tây đã gây bất ổn thị trường thực phẩm và các hàng hoá khác trên toàn cầu, anh hưởng nghiêm trọng đến tình hình kinh tế quốc tế.

Ông Vladimir Putin nói: “Chúng tôi hợp tác trên nguyên tắc bình đẳng, hỗ trợ lẫn nhau và tôn trọng lợi ích của nhau. Đây là bản chất của lộ trình chiến lược định hướng tương lai của chúng tôi, một lộ trình đáp ứng nguyện vọng của đa số toàn cầu. Các số liệu đã nói lên điều đó. Trong thập kỷ qua, đầu tư lẫn nhau giữa các quốc gia thành viên đã tăng gấp sáu lần, trong khi đầu tư vào nền kinh tế toàn cầu nói chung cũng tăng gấp đôi và tổng kim ngạch xuất khẩu đã đạt 20% tổng kim ngạch toàn cầu”.

Các quốc gia BRCIS chiếm khoảng 40% dân số thế giới, 1/4 GDP toàn cầu và đang tính đến việc mở rộng khối. Các nhà lãnh đạo của hơn 40 quốc gia, phần lớn là từ châu Phi và các nơi khác ở Nam bán đầu, đã tới tham dự Hội nghị thượng đỉnh kéo dài 3 ngày ở Johannestburg. Theo các nhà tổ chức Nam Phi, nhiều quốc gia trong số này đã bày tỏ mong muốn trở thành thành viên BRICS. Trong số các nhóm quốc gia khác nhau tham dự với tư các quan sát viên và thành viên ứng cử có Iran, Argentina, Saudi Arabia, Kazakhstan, Indonesia, Ethiopia và Venezuela.

Tuy nhiên, nỗ lực mở rộng của BRICS không phải là không có các thách thức. Các nước thành viên vẫn bất đồng về quy mô, mức độ mở rộng, cũng như tiêu chí nào nên được áp dụng để quyết định tư cách thành viên của khối. Trong bài phát biểu thay mặt Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, Bộ trưởng Thương mại Vương Văn Đào nhấn mạnh, việc mở rộng BRICS không nhằm mục đích yêu cầu các nước chọn phe hoặc tạo ra sự đối đầu giữa các khối, mà là để mở rộng cấu trúc hoà bình và phát triển:

“Thực tế đã chỉ ra rằng việc liên tục mở rộng các liên minh quân sự, mở rộng phạm vi ảnh hưởng của một quốc gia và thu hẹp không gian an ninh của các quốc gia khác chắc chắn sẽ dẫn đến tình thế tiến thoái lưỡng nan về an ninh, gây mất an ninh cho tất cả các quốc gia. Chỉ bằng cách tuân thủ một khái niệm an ninh mới chung, toàn diện, hợp tác và bền vững, chúng ta mới có thể đi theo con đường an ninh toàn cầu”.

Hiện có một sự nhất trí cao giữa các nước thành viên BRICS về các lựa chọn thay thế cho việc giao dịch bằng đồng USD và thúc đẩy các tổ chức tài chính song song với Ngân hàng thế giới và Quỹ tiền tệ quốc tế. Tuy nhiên, nước chủ nhà Nam Phi cho biết, trước mắt sẽ không có đề xuất nào về đồng tiền chung BRICS để thay thế cho đồng USD hoặc đồng Euro.