Mừng lúa mới là một trong những lễ hội truyền thống độc đáo của cộng đồng người Bahnar, Jrai ở Gia Lai nói riêng, Tây Nguyên nói chung. Cứ vào khoảng  thời gian cuối  năm, khi lúa thóc về kho, bà con ở các buôn làng sẽ làm Lễ mừng lúa mới. Đây là dịp để mọi người chung vui, hưởng thành quả lao động; cùng nhau chia sẻ kinh nghiệm trong phát triển kinh tế, xây dựng cuộc sống mới.
Nhằm bảo tồn và phát huy nét văn hoá đặc sắc đó, mới đây Nhà hát Ca múa nhạc tổng hợp Đam San phối hợp với các cơ quan, đơn vị chuyên môn huyện Chư Prông đã tổ chức phục dựng Lễ mừng lúa mới của đồng bào Jrai tại xã Ia Vê, huyện Chư Prông.

Theo quan niệm của người Jrai, địa điểm diễn ra Lễ mừng lúa mới có thể được tổ chức ở nương, rẫy, kho lúa, hộ gia đình, hay trong một khoảng không gian làng…

Từ sáng sớm, bà con đã tập trung đông đủ tại ngôi nhà rông làng Ó, chung tay chuẩn bị lễ vật và những điều kiện cần thiết để Lễ mừng lúa mới diễn ra theo đúng phong tục truyền thống của người Jrai. Cây nêu được đặt ở vị trí trung tâm trước ngôi nhà rông, các món ăn truyền thống như: Cơm lam, thịt nướng, rượu ghè… bắt buộc phải có trong mâm lễ cúng Giàng.

Già Làng Siu Yon, Làng Ó, xã Ia Vê, huyện Chư Prông, Gia Lai cho biết: “Nghi lễ, thực hiện các bước cúng theo truyền thống. Bà con thì ai cũng vui, mừng thành quả lao động mà… nghi lễ này rất quan trọng với người Jrai. Hôm nay, làng có cả cả đội cồng chiêng biểu diễn, đây cũng là dịp để lớp trẻ hiểu thêm về văn hóa truyền thống, cùng nhau  gìn giữ, phát huy”.

Đồ cúng đã chuẩn bị xong, rượu ghè đã đủ cũng là lúc Lễ Mừng lúa mới bắt đầu. Già làng sẽ là người thông báo với Giàng về những kết quả mà bà con dân làng làm được trong năm qua, đồng thời cầu mong mưa thuận gió hòa để công việc sản xuất được thuận lợi, mọi nhà có một vụ mùa bội thu, đời sống của bà con ngày một sung túc hơn.

Bên cạnh những món ăn truyền thống, các tiết mục văn nghệ đặc sắc cũng được các nghệ nhân chuẩn bị kỹ lưỡng để phục vụ dân làng.  Phải nói rằng, tuy phải lượt giảm một số nội dung trong phần hội để đảm bảo an toàn cho công tác phòng chống dịch Covid-19, nhưng Chương trình phục dựng “Lễ mừng lúa mới” của người Jrai ở tại xã Ia Vê đã tái hiện một cách nguyên bản nghi lễ truyền thống, đưa mọi người trở về với không gian của lễ hội với bản sắc văn hóa đặc sắc của đồng bào Jrai.

Ông Giáp Hồng Sinh, Phó Chủ tịch UBND xã Ia Vê, huyện Chư Prông, Gia Lai cho biết: “Phục dựng Lễ hội mừng lúa mới hôm nay có ý nghĩ rất quan trọng, thể hiện sự quan tâm của Đảng, Nhà nước cũng như chính quyền địa phương. Đây là hoạt động văn hóa truyền thống sẽ cổ vũ tinh thần của bà con trong việc làm ăn phát triển kinh tế đồng thời là nỗ lực giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống trong thời gian tới”.

Ông Nguyễn Ngọc Long, Giám đốc Nhà hát Ca múa nhạc Tổng hợp Đam San nhận xét: “Qua lễ hội ta thấy tính gắn kết cộng đồng; bà con gìn giữ cái vốn quý văn hóa, trên cơ sở đó sẽ gạn lọc được những văn hóa ngoại lại không phù hợp. Tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc đã nói đến nhiều về sức mạnh mềm đây là chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước liên quan đến văn hóa, trong thời gian tới chúng ta tiếp tục bảo tồn phát huy giá trị văn hóa, nhất là không gian văn hóa Cồng chiêng Tây Nguyên, qua đó sẽ quảng bá thêm về hình ảnh đất và người Gia Lai đối với công tác du lịch”.

Một năm mới đã sắp bắt đầu trên vùng đất Cao nguyên bazan đầy nắng và gió. Những người Jrai, Bahnar ở buôn làng Gia Lai  vẫn đang ngày đêm chung tay gìn giữ những nét văn hóa truyền thống của dân tộc mình, cùng nhau đoàn kết, xây dựng cuộc sống ngày càng ấm no, hạnh phúc. Không những thế, ai nấy cũng muốn gửi gắm, giới thiệu đến mọi người nét đặc sắc của không gian lễ, của không gian văn hóa cồng chiêng – Di sản văn hóa phi vật thể của người Tây Nguyên đã được thế giới vinh danh./.

 Kim Ngân, Ksor Tuối

Lượt xem: 96