Hạ tầng dự trữ xăng dầu đảm bảo cung ứng đồng bộ, ổn định là một yếu tố quan trọng góp phần bảo đảm nguồn cung, tránh xảy ra tình trạng thiếu hụt cục bộ, gây ảnh hưởng tới người tiêu dùng và mất an ninh năng lượng.

Tại Tọa đàm “Tiếp tục đẩy mạnh xã hội hóa đầu tư xây dựng hạ tầng dự trữ xăng dầu góp phần đảm bảo nguồn cung – những vấn đề đặt ra” do Báo Đại biểu Nhân dân tổ chức sáng 12/4, các Đại biểu Quốc hội, các chuyên gia và nhà khoa học, nhà quản lý đã đánh giá về thực trạng nhu cầu và những khó khăn vướng mắc hiện nay trong đầu tư xây dựng hạ tầng dự trữ xăng dầu của các DN, từ đó đưa ra giải pháp để việc xã hội hóa đầu tư xây dựng hạ tầng dự trữ xăng dầu tiếp tục được triển khai có hiệu quả.

Thực tế hiện nay, hệ thống kho dự trữ xăng dầu được phân bố trên phạm vi cả nước, nhưng tổng mức dự trữ xăng dầu mới ở mức khiêm tốn – khoảng 6,5 ngày. Một số cơ sở vật chất được thiết kế theo các tiêu chuẩn cũ đã không đáp ứng được các tiêu chuẩn để đảm bảo phù hợp với yêu cầu thực tế và bảo đảm an toàn cho quá trình vận hành.

Như phân tích của ông Nguyễn Hoàng Giang, Phó Vụ trưởng Vụ Kế hoạch Tài chính (Bộ Công Thương), hệ thống dự trữ xăng dầu có vai trò quan trọng bảo đảm nguồn cung phục vụ sự phát triển kinh tế- xã hội cũng như nhu cầu tiêu thụ của người dân, đặc biệt trong biến động thị trường hoặc xảy ra các tình huống bất ngờ.

“Việc coi trọng công tác xây dựng quy hoạch hạ tầng dự trữ vừa đảm bảo vai trò, nhiệm vụ của cơ quan quản lý nhà nước, cũng như phục vụ cho phát triển kinh tế- xã hội đối với từng thời kì. Quy hoạch cũng để định hướng cho DN kinh doanh xăng dầu cũng như các nhà đầu tư đầu tư xây dựng hệ thống dự trữ hạ tầng xăng dầu”, ông Giang nói.

Từ thực tế hoạt động của DN, ông Nguyễn Đức Hạnh, Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc Công ty CP dầu khí Sơn Hải cho biết, hiện nay theo quy định của Nghị định 83 và Nghị định 95 trong lĩnh vực kinh doanh xăng dầu, các DN phải bảo đảm lượng xăng dầu dự trữ 20 ngày, nhưng thực tế các DN chỉ có lượng dự trữ được 6,5 ngày. Vì không được dự trữ đầy đủ nên nhiều khi DN gặp khó khắn bởi tình trạng đứt gãy nguồn cung.

“Có thời điểm các thương nhân phân phối xăng dầu muốn lấy hàng và mua hàng cũng không có nguồn vì phải phụ thuộc vào các DN đầu mối. Trong khi xăng dầu thuộc danh mục hàng hóa dự trữ quốc gia, sẵn sàng có sự can thiệp của Nhà nước vào thị trường khi cần thiết, nên vô hình chung hiện nay việc dự trữ vẫn là nhà nước đang gửi các DN giữ hộ”, ông Hạnh nêu.

Ông Hạnh cũng bày tỏ, để các DN phân phối xăng dầu có sự đầu tư bài bản hệ thống hạ tầng dự trữ rất khó bởi vì để đầu tư xây dựng được hệ thống dự trữ xăng dầu cần nguồn lực về tài chính rất lớn nhưng không ngân hàng nào dám tài trợ vốn. Do đó, nhà nước nên đầu tư dự trữ hệ thống xăng dầu để bảo đảm mạch máu của nền kinh tế.

Đưa ra những khó khăn cho đầu tư hệ thống dự trữ xăng dầu, ông Nguyễn Mạnh Hùng, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho biết, hiện nay dự trữ xăng dầu của Việt Nam chỉ bảo đảm trong vòng 1 tuần. Mục tiêu đến năm 2025 phấn đấu nâng lên khoảng 15 ngày, năm 2030 khoảng 30 ngày, nên dự kiến mỗi năm nhà nước phải chi ra khoảng hơn 4.000 tỷ để chuẩn bị cho hệ thống dự trữ.

“Qua cuộc họp của Hội đồng Quốc gia vừa rồi, để có hệ thống dự trữ xăng dầu, khí đốt hoàn chỉnh phải cần tới 270.000 tỷ đồng là con số rất lớn. Nếu để nhà nước đứng ra lo toàn bộ khoản này sẽ rất khó khăn, chưa tính đến các cái chi phí khác liên quan. Do đó, cần tập trung vào xã hội hóa đầu tư xây dựng hạ tầng dự trữ xăng dầu, trong đó là phải có cả vai trò của nhà nước và vai trò của các DN cùng các tổ chức ngoài nhà nước”, ông Hùng lưu ý.

Theo dự thảo quy hoạch, tổng nhu cầu vốn đầu tư phát triển hệ thống xăng dầu, dự trữ cung ứng khí đốt quốc gia đến năm 2030 lên tới khoảng 270.000 tỷ đồng. Nguồn vốn này được huy động từ nhiều nguồn như DN, nguồn vốn ngân sách, nguồn vốn tín dụng và các nguồn vốn khác liên quan đến tín dụng ngân hàng.

Bà Hoàng Thị Thu Hà, Phó trưởng phòng, Vụ Tín dụng các ngành kinh tế, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cho biết, Ngân hàng Nhà nước đã ban hành đầy đủ hành lang pháp lý để cho các tổ chức tín dụng xem xét, quyết định cho vay trên cơ sở đánh giá dự án đó có khả thi, có khả năng trả nợ hay không mới quyết định cho vay.

“Để góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, tạo điều kiện cho các ngành kinh tế trong đó có DN kinh doanh xăng dầu, trong năm 2023, Ngân hàng Nhà nước đã chỉ đạo các tổ chức tín dụng tiếp tục tiết giảm chi phí, tạo điều kiện giảm lãi suất cho DN. Bên cạnh đó, đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo điều kiện cho DN tiếp cận dễ dàng, thuận lợi hơn trong quá trình tiếp cận vốn”, bà Hà cho biết.

Theo phản ánh từ các DN kinh doanh xăng dầu, để các DN có thể xây dựng được hệ thống dự trữ xăng dầu hiệu quả, nhà nước cần có cơ chế chính sách hỗ trợ việc đầu tư xây dựng hệ thống. Nút thắt hiện nay là nhà nước đang điều hành giá đầu vào theo thị trường nhưng giá đầu ra lại theo giá định hướng. Ngoài ra còn duy trì quỹ bình ổn xăng dầu nên sẽ rất khó cho các DN về phương án tài chính, kinh doanh.

Với nguồn lực từ ngân sách nhà nước còn khiêm tốn, việc huy động nguồn lực xã hội hóa trong đầu tư xây dựng hạ tầng dự trữ, cung ứng xăng dầu là cần thiết. Tuy nhiên, chính sách để thu hút hỗ trợ đầu tư xây dựng hạ tầng dự trữ xăng dầu như thế nào vẫn cần được tính toán và thiết lập để sớm có lộ trình phù hợp, đảm bảo hài hòa lợi ích cũng như an ninh năng lược quốc gia./.