Bộ trưởng Khoa học Công nghệ Nguyễn Quân (thứ hai từ phải sang), cùng ông Mamoru Marumatsu, Phó tổng giám đốc Công ty Điện nguyên tử Nhật Bản (thứ hai từ trái sang). Ảnh: Việt Anh

"Vấn đề chúng tôi cần làm rõ chủ yếu là cách đánh giá của Nga và Nhật Bản về động đất ở khu vực xây dựng hai nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận 2 có kết quả khác xa nhau", Bộ trưởng Nguyễn Quân nói với ông Mamoru Muramatsu, Phó tổng giám đốc Công ty Điện nguyên tử Nhật Bản (JAPC), công ty tư vấn cho dự án, chiều nay.

Theo ông Quân, vị trí hai nhà máy điện hạt nhân chỉ cách nhau 30 km, nhưng báo cáo của Nga đánh giá dao động nền ở mức độ an toàn, còn Nhật Bản cho rằng mức độ không an toàn. Bên cạnh đó, Nhật Bản nêu yêu cầu thời gian tuổi của thềm biển là 120.000 năm, Nga lại không đặt yêu cầu cao như vậy.

Nhật Bản là đối tác giúp Việt Nam xây dựng nhà máy điện Ninh Thuận 2, còn Nga hỗ trợ xây dựng nhà máy Ninh Thuận 1. Hai nhà máy này có tổng công suất 4.000 MW.

"Mức độ an toàn và công nghệ của nhà máy sau này phụ thuộc rất nhiều vào các con số này.  Quan điểm cá nhân của tôi là nếu nhà máy Ninh Thuận 2 được xây dựng trên khu vực có nguy cơ động đất cao như vậy thì chắc chúng ta phải tìm địa điểm khác", ông Quân nói.

Theo bộ trưởng, các chuyên gia địa chất Việt Nam cũng băn khoăn về đứt gãy ở Đông Hòn Gió, cần có khảo sát đầy đủ hơn và có kết luận chính xác. Kết luận cần xem xét việc có đảm bảo an toàn hoặc giá thành quá cao, vượt khả năng của nhà đầu tư EVN.

Ông Muramatsu đến Việt Nam lần này để bàn với các đơn vị của Bộ Khoa học công nghệ (KHCN) và Bộ Công thương, cùng chủ đầu tư Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) để thống nhất một số vấn đề. Từ đó hoàn thànhhồ sơ báo cáo địa điểm và dự án đầu tư (FS), làm cơ sở xúc tiến việc xây dựng dự án Ninh Thuận 2.

Trả lời các vấn đề bộ trưởng Quân nêu ra, ông Muramatsu cho hay JAPC sẽ tìm hiểu thêm sự khác biệt trong đánh giá của cả Nhật Bản và Nga với hai nhà máy điện Ninh Thuận. Theo ông Muramatsu, sau sự cố nhà máy điện hạt nhân Fukushima của Nhật Bản bị ảnh hưởng bởi sóng thần và động đất hồi năm 2011, hiện Nhật Bản đã thực hiện các khảo sát về địa chất liên quan đến động đất và đứt gãy với tất cả 48 nhà máy điện hạt nhân. Do đó, ông Muramatsu tin rằng Nhật có nhiều kinh nghiệm để thực hiện khảo sát ở Ninh Thuận.

Ông Vương Hữu Tấn, Cục trưởng An toàn bức xạ và hạt nhân (ATBXHN), Bộ KHCN, cho hay hiện Việt Nam chưa hoàn toàn thống nhất với cách đặt vấn đề của phía Nhật Bản về đánh giá dao động nền để làm cơ sở thiết kế nhà máy điện hạt nhân. Ông Tấn đề nghị với ông Muramatsu cần làm rõ độ dài và độ sâu của đứt gãy ở Đông Hòn Gió. Đồng thời Nhật Bản cũng cần nhất quán trong việc nêu cơ sở cho yêu cầu thời gian tuổi của thềm biển là 120.000 năm. Báo cáo FS này là nhằm khẳng định vị trí xây dựng Ninh Thuận 2 không vi phạm các tiêu chí loại trừ, Nhật Bản sẽ thực hiện khảo sát khác dành cho thiết kế, theo ông Tấn.

Bộ trưởng Quân cũng lưu ý tiến độ xây dựng hai nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và 2 đều chậm so với dự kiến. Tuy nhiên quan điểm của Chính phủ Việt Nam là ưu tiên cao nhất đảm bảo an toàn, "chừng nào chưa an toàn thì chưa làm". Việc sớm hoàn thành báo cáo FS cũng giúp đẩy nhanh thỏa thuận về phương án tài chính cho dự án Ninh Thuận 2 giữa bộ tài chính Việt Nam và Nhật Bản. Sau báo cáo FS, Bộ KHCN sẽ hoàn thành báo cáo thẩm định để trình Chính phủ phê duyệt dự án, ông Quân cho biết.

Việc xây dựng nhà máy Ninh Thuận 1 dự kiến phải lùi lại từ 2 đến 3 năm, so với kế hoạch ban đầu là khởi công trong năm ngoái.