Xã Ia Piơr, huyện Chư Prông có gần 1.000ha chuyên canh lúa nhưng chỉ 600ha có thể làm lúa một vụ, số còn lại để hoang hoặc chuyển sang trồng các loại rau màu khác. Riêng trong vụ Đông Xuân 2016-2017 thì gần như 100% diện tích này phải chọn giải pháp…hoang hóa vì không thể tìm ra nước tưới. Nghịch lý ở chỗ; xã cũng được thụ hưởng nguồn nước tưới từ Hồ chứa PleiPai thuộc hợp phần PleiPai-Ia Lốp nhưng hệ thống kênh thủy lợi không hề phát huy tác dụng. Đây là vấn đề tồn tại nhiều năm nay ở xã Ia Piơr.
Một trong số rất ít thửa ruộng được người dân thôn Đoàn Kết, xã Ia Piơr, huyện Chư Prông tiến hành gieo sạ chuẩn bị cho vụ Đông Xuân 2016-2017. Sở dĩ chỉ khu vực này, người dân dám mạnh dạn xuống giống do ở vùng trũng và gần nguồn nước tưới tự nhiên. Số diện tích còn lại của xã Ia Piơr hầu như để hoang trong mùa khô năm nay.
Chị Cáp Thị Thúy – Xã Ia Piơr, Chư Prông cho biết: “Diện tích lúa nhà tôi có 4 sào, nhưng trồng lúa nước thì không làm được. Làm lúa nước mà nước không có, vì kênh thủy lợi không có giọt nước nào. Máng chảy không được mặc dù mới chỉ làm mấy năm nay. Nếu nhà nào ở ngay đầu máng thì đón được vài ha chứ hầu như không được. Nếu vào khu vực trong này, đủ nước cho bà con làm không biết bao nhiêu ha lúa. Lúa ruộng đẹp lắm, đất đẹp, mỗi tội nước không có”.
Theo thống kê, xã Ia Piơr có gần 1.000ha lúa thì trên 600ha chỉ có thể làm lúa một vụ nhờ nguồn nước tự nhiên của mùa mưa. Vụ Đông Xuân năm nay thì gần như 100% diện tích lúa của xã phải chọn giải pháp…hoang hóa hoặc chuyển sang trồng đậu đỗ và một số cây chịu hạn khác.
Và đây là câu chuyện đến hẹn lại lên của nông dân vùng này từ nhiều năm trở lại đây khi mùa khô về.
Chị Lê Thị Quynh – Xã Ia Piơr, Chư Prông nói: Thực tế kênh mương làm như thế mà có tí nước nào đâu. 4 năm, năm nay là năm thứ 4 rồi đấy, mà dân hầu như bỏ ruộng hoang, mùa mưa làm được ít nào thì làm. Còn không có mưa thì cháy hết, làm 3 lần thì cháy. Mùa mưa năm nay có tí mưa thì được, nhưng vài hôm nữa mùa khô thì cũng hết, lại bỏ ruộng hoang. Chính phủ đầu tư máng mương đấy mà làm gì có nước mà làm đâu”.
Công trình Hồ chứa PleiPai thuộc hợp phần PleiPai-Ia Lốp là một trong những hợp phần của công trình thủy lợi Ia Mơr được khởi công năm 2009 và đưa vào sử dụng năm 2011. Đây là công trình thủy lợi phục vụ nước tưới cho cả ngàn ha lúa nước và hoa màu ở xã Ia Mơ cũng như các xã lân cận, trong đó có Ia Piơr. Tuy nhiên, sau gần 4 năm kể từ khi vận hành, hệ thống kênh chính trên 15km và các kênh phụ chạy qua địa bàn xã Ia Piơr lại không thể đảm bảo nguồn nước phục vụ sản xuất. Thậm chí ngay cả những phần đất gần kênh thủy lợi cũng rơi vào tình trạng hoang hóa vào mùa khô do không có nước.
Ông Bùi Văn Phụng – Chủ tịch UBND xã Ia Piơr , Chư Prông cho biết: “Sau khi đầu tư đập dâng cũng có đầu tư tuyến kênh ở khu vực thôn Đoàn kết nhưng lượng nước chưa đảm bảo. Vì chưa có sự bàn giao công trình nên nước chỉ mang tính chất xả thả, bà con nào tận dụng được nguồn nước gần kênh thì gieo trồng được chút ít, còn hệ thống kênh chưa giao về cho địa phương, đây cũng là cái khó. Chúng tôi thấy hệ thống kênh thì đảm bảo nhưng nguồn nước tưới thì chưa đảm bảo”.
Công trình Hồ chứa PleiPai thuộc hợp phần PleiPai-Ia Lốp đã đi vào hoạt động khá lâu với nguồn kinh phí đầu tư không nhỏ. Tuy nhiên làm thế nào để nguồn nước tưới thực sự đến với người dân vùng giáp giới Ia Piơr và các xã lân cận được hưởng lợi từ công trình vẫn đang là câu hỏi chưa có lời giải khi mùa khô đã đến rất gần./.
Thu Thủy , Xuân Huy