Những năm gần đây khi nhu cầu về sử dụng thuốc cũng như khám và điều trị bệnh theo phương pháp Y học cổ truyền của người dân ngày càng nhiều thì hoạt động của các cơ sở y dược học cổ truyền cũng sôi nổi hơn. Tại Gia Lai, nhiều cơ sở kinh doanh thuốc và các phòng chẩn trị y học cổ truyền được cấp phép và đi vào hoạt động. Điều này đã và đang góp phần cùng với ngành y tế địa phương đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu chăm sóc sức khỏe nhân dân. Tuy nhiên bên cạnh hoạt động khám chữa bệnh thì dược liệu là một trong những vấn đề đáng quan tâm hiện nay của các cơ sở y dược học cổ truyền.
Với khoảng từ vài trăm, thậm chí đến cả hàng ngàn vị dược liệu như Hoàng kỳ, Ý dĩ, Bạch linh, Chi tử…; và mỗi loại có thể điều trị không chỉ cho một bệnh mà nhiều bệnh khác nhau nên việc sử dụng các vị dược liệu trong kinh doanh thuốc cũng như trong chữa bệnh theo phương pháp Y học cổ truyền rất cần sự thông thạo về kiến thức cũng như chuyên môn của thầy thuốc.
Bác sĩ Trần Công Hòa, Hiệu thuốc Nhơn Thọ Đường – phường Diên Hồng – TP.Pleiku cho biết: “Nói chung đến nay Đông y của VN vẫn sử dụng 1 phần là kết hợp giữa dược liệu tự có tại địa phương, 1 phần do VN bào chế được và 1 số nhập từ Trung Quốc. Nói chung nền Đông y của ta hiện đang kết hợp giữa Trung y và Nam y (tức là thuốc nam và thuốc bắc”.
Để đảm bảo cho hoạt động kinh doanh thuốc cũng như khám và điều trị bệnh; hiện nay, nguồn dược liệu được các cơ sở y dược học cổ truyền nhập về đều phải đảm bảo và chứng minh được nguồn gốc, và phải được sự cho phép cũng như không nằm trong danh mục cấm của Bộ Y tế. Hiện tại trên địa bàn tỉnh Gia Lai nói chung và TP.Pleiku nói riêng, với những sản phẩm có dấu hiệu nghi ngờ, các cơ sở đều chuyển về Trung tâm Kiểm nghiệm tỉnh để xác minh và kiểm định chất lượng.
Lương y Nguyễn Vững, Phòng chẩn trị y học cổ truyền Nhật Bình – TP.Pleiku nói: “Ở đây thì chúng tôi nhập thuốc có hóa đơn, chứng từ. Bệnh nhân uống theo thuốc thang chứ mình không sử dụng thuốc tễ theo dạng cao đơn hoàn tán”.
Riêng đối với một số dược liệu nằm trong danh mục cấm sử dụng, cụ thể là vảy tê tê vì vi phạm quy định về bảo vệ động vật hoang dã; mới đây UBND tỉnh Gia Lai đã có văn bản yêu cầu Sở Y tế, Sở NN&PTNT tăng cường quản lý các cơ sở y học cổ truyền kinh doanh, sử dụng vảy tê tê trong khám chữa bệnh. Tuy nhiên theo giới y học cổ truyền thì dược liệu này hiện có thể được thay thế bằng những dược liệu khác khác.
Lương y Nguyễn Vững, Phòng chẩn trị y học cổ truyền Nhật Bình – TP.Pleiku nói: “Trong thuốc Đông y thì có thực vật, khoáng vật và một số động vật. Như vảy tê tê trong thuốc y học cổ truyền gọi là “xuyên sơn giáp” có tác dụng hoạt huyết, thông kinh. Nó cũng như mật gấu, là thuốc hoạt huyết và vì là loài động vật quý hiếm nên có 1 số khuyến cáo không nên dùng, và có thể sử dụng 1 số loại hoạt huyết khác thay thế”.
Lương y Nguyễn Ngữ, Chủ tịch Hội Đông y tỉnh Gia Lai cho biết: “Thời gian tới để bảo vệ động vật này thì Hội và Sở Y tế khuyến cáo ngừng sử dụng. Một là vì “xuyên sơn giáp” rất đắt nên đưa vào thang thuốc thì giá 1 thang thuốc rất cao, trong khi đó có thể dùng những vị thuốc khác đề thay thế hoàn toàn được. Hai vì đó là động vật cần bảo vệ nên Hội sẽ có thông báo gởi các cơ sở ngừng sử dụng vảy tê tê để dùng thuốc. Còn hiện nay thì thỉnh thoảng vẫn có vì 1 số người có nhu cầu theo phương pháp điều trị cổ phương của Trung Quốc; nhưng ít và nếu khuyến cáo thì chắc chắn các cơ sở trong tỉnh sẽ ngừng”.
Từ xưa đến nay, dược liệu, thuốc đông y, thuốc từ dược liệu vốn được xem là lành tính với cơ thể con người; tuy nhiên vấn đề chất lượng, nguồn gốc, xuất xứ của các loại thuốc đang được sử dụng hiện nay vẫn còn nhiều điều đáng lo ngại. Chính vì vậy công tác kiểm tra giám sát từ ngành chức năng và ngành chuyên môn là điều cần thiết để đảm bảo cho hoạt động của các cơ sở y dược học cổ truyền theo đúng quy định; góp phần chăm sóc sức khỏe cho người dân ./.
Mỹ Tiến – R’Piên