Tại thị xã Ayun Pa, ngoài làm nông, không ít phụ nữ Jrai còn có thêm nghề tay trái đó là dệt vải. Bên cạnh phát triển kinh tế thì chính họ mới thực sự là nhân tố quan trọng để nét đẹp truyền thống này được bảo tồn và lưu giữ. Tuy vậy làm thế nào để nghề dệt thổ cẩm sống mãi cùng thời gian vẫn đang là nỗi trăn trở lớn của không ít người tâm huyết trên địa bàn.
Đã thành thói quen, sau giờ đồng áng, chị Rơ Com H’Chư lại ngồi bên khung cửi. Không chỉ có chị, những người phụ nữ ở nhà lân cận cũng qua dệt vải cùng hoặc ngồi xem để học hỏi.
Chị Rơ Com H’Chư – Buôn Rưng Ama Rai, xã Ia Rbol, thị xã Ayun Pa, Gia Lai nói: “Tôi học nghề dệt từ mẹ của mình từ năm 15 tuổi; ba mươi mấy năm rồi tôi làm việc này. Tôi biết dệt nhiều thứ như khăn, áo để cho gia đình dùng. Sau đó bán lại cho người ta mua.”
Yêu nghề dệt mà bà, mẹ đã truyền lại cho mình và nhất là để kiếm thêm thu nhập, những phụ nữ người Jrai ở buôn Rưng Ama Rai đã cùng nhau lập thành nhóm dệt thổ cẩm. Cũng từ đây, những tấm chăn, áo, khăn, túi… mang đậm sắc thái đời sống tinh thần của người Jrai trong buôn được mọi người biết đến.
Bà Phạm Thị Vân – Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Ia Rbol, thị xã Ayun Pa, Gia Lai cho biết: “Từ chỗ tự phát, chị em đã đề xuất với chính quyền cùng với hội phụ nữ xã xây dựng đề án thành lập nhóm phụ nữ dệt thổ cẩm. Hướng tới chúng tôi gắn vào tiêu chí nông thôn mới nâng cao và đưa trở thành nội dung “Mỗi xã một sản phẩm, mỗi làng một sản phẩm”. Ban đầu là của làng, sau sẽ nâng tầm lên xã. Gắn với đó là phát triển kinh tế xã hội, thu nhập cho chị em. Qua đó nâng cao đời sống, giữ gìn văn hóa người dân, nâng cao thu nhập đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn”.
Tuy nhiên, điều mà nhiều phụ nữ ở buôn trăn trở đó là việc truyền dạy nghề dệt cho lớp cháu con sau này đang gặp không ít khó khăn. Bởi lẽ họ không hề có vốn để mở lớp học, không có tiền mua vật tư, sợi len cùng nhiều khoản chi phí khác. Giá cả khó cạnh tranh cộng với thu nhập từ dệt vải không ổn định đã khiến các thiếu nữ theo học nghề ở làng đang ngày một ít dần đi.
Em Rơ Com H’Hoai – Buôn Rưng Ama Rai, xã Ia Rbol, thị xã Ayun Pa, Gia Lai cho biết: “Tôi mong muốn chính quyền quan tâm nhiều hơn nữa đến nghề dệt vải truyền thống của chúng tôi về tài chính cũng như chính sách để chúng tôi có thêm nguồn vốn mua len, dệt vải. Chúng tôi rất mong chính quyền quan tâm để chúng tôi không quên nghề truyền thống này và truyền bá cho con cháu mình sau này nữa”.
Xã Ia Rbol, thị xã Ayun Pa có 99% là đồng bào dân tộc Jrai với 4.727 nhân khẩu. Tuy nhiên, số phụ nữ biết dệt vải giờ chỉ đếm trên đầu ngón tay; chỉ xấp xỉ 30 người, trong đó không ít người đã ở độ tuổi trên 50. Khi không có tính kế thừa thì sự mai một, thậm chí là mất hẳn một nét văn hóa truyền thống sẽ là điều có thể xảy ra. Đây là trăn trở của từng nghệ nhân và cả chính quyền địa phương khi đứng trước khó khăn về duy trì và phát triển nghề truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn xã Ia Rbol nói riêng, thị xã Ayun Pa nói chung./.
Thu Thủy, R’Piên