Sông Ba khô kiệt ảnh hưởng rất lớn đến môi trường sinh thái cũng như tình hình sản xuất của người dân tại các huyện phía Đông Nam của tỉnh. Không những vậy, vấn đề tìm nguồn nước sinh hoạt đảm bảo cho người dân nơi đây hiện là bài toán không đơn giản.
Những hố cát là nơi cung cấp nước sinh hoạt cho hàng trăm hộ dân quanh đây.
Ngày nào cũng vậy, cứ đến cuối giờ chiều mỗi ngày, chị Kpă H’Nưh, ở làng Blôm, xã Kim Tân, huyện Ia Pa lại mang vác vật dụng ra sông Ba lấy nước sinh hoạt. Những hố cát là nơi cung cấp nước sinh hoạt cho hàng trăm hộ dân quanh đây.
Chị Kpă H’Nưh cho biết: “ Gia đình không có nước dùng phải đi lấy nước từ sông về sử dụng. Nguồn nước sạch chưa có”.
Quanh khu vực này có rất nhiều hố nước tương tự do bà con dân tộc đào lấy nước. Và một điều chắc chắn là chất lượng nguồn nước này đều không đảm bảo. Nhưng đây là giải pháp bắt buộc mà bà con sống gần sông Ba thường hay làm vì nguồn nước tại các nhà máy ở địa phương không cung cấp không đủ số lượng cũng như chất lượng nước sạch.
Trao đổi với chúng tôi, ông Lê Văn Dũng, Phó Giám đốc Nhà máy nước Ia Pa cho biết, để cung cấp nước cho dân, huyện Ia Pa đã đầu tư xây dựng nhà máy cung cấp nước sinh hoạt lấy từ sông Ba. Dự án đã triển khai từ năm 2008 với kinh phí hơn 6 tỷ đồng. Tuy nhiên qua nhiều năm vẫn chưa thể hoạt động hiệu quả. Công suất của nhà máy hiện chỉ đạt 50% thiết kế. Nguyên nhân theo thiết kế ban đầu là phù hợp với thời điểm dòng chảy sông Ba còn lớn, chưa tính đến trường hợp thủy điện chặn dòng làm nguồn nước cạn kiệt.
Ông Dũng cho biết: “ Trở ngại thứ nhất là mình không cung cấp được nước sinh hoạt cho khu vực trung tâm hành chính và hộ dân trên địa bàn. Rõ ràng nguồn nước suy kiệt thì việc cung cấp nước là không được rồi”.
Thông thường vào thời điểm tháng 1 đến tháng 4, mực nước sông Ba xuống thấp nhất. Nguồn nước đầu vào không đủ lớn, nên nhiều thời điểm nhà máy nước phải dừng hoạt động. Trước tình hình này, huyện Ia Pa đã có phương án điều chỉnh một số hạng mục bổ sung nhưng kết quả mang lại không cao do lưu vực sông ngày càng bị thu hẹp.
Ông Huỳnh Vĩnh Hương ,Phó Chủ tịch UBND huyện Ia Pa cho biết : “Thực sự mà nói kể từ khi có những thủy điện đầu nguồn cộng với rừng bị tàn phá nên dòng nước sông Ba cạn kiệt thấy rõ. Đặc biệt trong mùa nắng vừa qua, lượng nước của Thủy điện An Khê-Ka nak xả xuống bị thiếu hụt. Cứ vào ngày thứ hai hàng tuần là không đủ nước cung cấp. Dù huyện đã chỉ đạo Nhà máy nước trữ nước để cung cấp trong ngày thứ hai nhưng chỉ được 220 m3 trong khi nhu cầu sử dụng là 500 m3”.
Huyện Ia Pa có tất cả 9 xã. Hầu hết đều rơi vào tình cảnh thiếu nước sinh hoạt, trong đó 3 xã Ia Tul, Kim Tân và Chư Răng thiếu nước nghiêm trọng. Huyện cũng đã huy động nguồn lực đầu tư nhiều trạm bơm nhằm giải quyết vấn đề nước sạch cho người dân nhưng hiệu quả thực tế không cao. Bởi cấu tạo địa chất phức tạp khó khoan giếng, nơi nào
khoan được thì chất lượng nguồn nước lại nhiễm phèn không đảm bảo. Giếng khoan không được trong khi hoạt động của nhà máy nước lại không xong. Sau 14 năm thành lập huyện, việc giải quyết vấn đề thiếu nước sinh hoạt cho dân vẫn là điều trăn trở của cấp ủy, chính quyền nơi đây.
Nhật Thành – Minh Trí