Tháng 3 Tây Nguyên, mùa con voi xuống sông hút nước, mùa con ong đi lấy mật…, với màu nắng vàng trải rộng khắp các sườn đồi đất đỏ ba zan, đây cũng là thời điểm đẹp nhất của Tây Nguyên, và là một trong những điểm đến du lịch hấp dẫn của cả nước. Chúng ta cùng đến với Gia Lai, đến với buôn làng Tây Nguyên, hòa mình vào không gian lễ hội, qua âm thanh, hình ảnh và tâm hồn khoáng đạt của con người nơi đây, để cảm nhận vẻ đẹp của núi rừng đại ngàn…!
Khi cánh hoa Pơ lang nơi đầu làng bung nở, khu du lịch nhà mồ làng Kép, xã Ia Mơ Nông, huyện Chư Pah cũng rộn ràng, vui hơn bao ngày, bởi bà con Jrai nơi đây đang tất bật chuẩn bị các điều kiện cần thiết cho lễ Pơ thi của làng năm nay có thêm sắc màu, đậm nét truyền thống. Từ việc trang trí nhà mồ, chỉnh sửa cồng chiêng đến những món ăn cộng cảm của buôn làng, tất cả, đều được chuẩn bị chu đáo. Đặc biệt, lễ hội Pơ Thi của làng năm nay càng vui hơn khi có sự góp mặt của những vị khách phương xa.
Ông Nguyễn Thành Trung, đến từ tỉnh Lâm Đồng cho biết: “Tôi từ Lâm Đồng sang tham dự, tôi thấy bà con chuẩn bị với một bầu khí rất kỹ càng, nên tôi cũng đang chờ đợi khởi động buổi tối hôm nay. Ở đây bà con vẫn giữ lại lễ hội nguyên bản, giúp đồng bào mình sống lại, xây dựng lại nét văn hóa truyền thống là một điều rất là vui, đối với tôi là một người muốn ghi lại, giữ lại nét văn hóa đó nên rất mừng”.
Đêm xuống, tiếng cồng chiêng bắt đầu vang lên, mọi người bắt đầu uống rượu và nhảy múa quanh ngôi nhà mồ; cùng trao cho nhau ống cơm lam do mình làm được để chung vui cùng gia chủ và những người đến tham dự hội. Bên ánh lửa, trong men rượu cần ngây ngất các chàng trai cô gái thi tài đánh chiêng, múa xoang….
Tiếng cồng, tiếng chiêng đêm nay cũng thức; điệu xoang nhịp nhàng đi mãi không dừng cho đến khi gà gáy, rượu nhạt, hội tan…Người Ja Rai quan niệm, lễ Pơ thi là ngày hội mừng, hội vui để người sống gặp gỡ chung vui với những người đã khuất trước khi tiễn biệt họ về với ông bà, tổ tiên; đồng thời cũng là ngày để bà con buôn làng là gặp gỡ, vui hội trước khi bước vào một mùa vụ mới.
Chị Rơ Châm H’Xuyết, xã Ia Mơ Nông, huyện Chư Pah, Gia Lai nói: “Hơn 10 năm rồi, gia đình có điều kiện làm lễ bỏ mả để người mất bên kia suối vàng được êm ả, thanh thản, được vui như người đang sống. Rất mừng, rất vui vì có sự chung tay của cả cộng đồng, cả buôn làng”.
Ông Nguyễn Minh Châu – Chủ tịch UBND xã Ia Mơ Nông, huyện Chư Pah, Gia Lai cho biết: “Nhà mồ làng Kép thì nó khác so với các khu nhà mồ khác, vì đây là điểm du lịch nhà mồ, được nhiều du khách lựa chọn làm điểm đến tham quan. Xác định tổ chức lễ hội này địa phương muốn quảng bá được một lễ hội truyền thống, văn minh đồng thời giữ gìn bản sắc văn hóa đẹp người Jrai”.
Có đến với buôn làng Tây Nguyên được hòa mình vào trong không khí lễ hội, chúng ta mới cảm nhận được nét đẹp, chiều sâu văn hóa trong đời sống của các cư dân bản địa.
Lễ hội Pơ Thi và nhiều nghi lễ truyền thống khác đã và đang tô điểm cho bức tranh văn hóa Tây Nguyên thêm rực rỡ và đậm chất sử thi, ẩn sâu trong bức tranh không gian lễ hội là bề dày của cả một nền văn minh thảo mộc, hoang dã và độc đáo có sức quyến rũ đến kỳ lạ nơi đại ngàn./.
Kim Ngân – CTV Minh Đại (TP Pleiku)