Có một mô hình rất ý nghĩa và hiệu quả được xã Ia Pếch, huyện Ia Grai, tỉnh Gia Lai triển khai trong nhiều năm qua đó là mô hình quản lý bảo vệ rừng gắn với tâm linh, tín ngưỡng tạ ơn rừng, đã phát huy vai trò, trách nhiệm của cộng đồng và nhân dân để giữ vững bền vững.

Một ngày đầu tháng 3 nhân dân làng De Chí, xã Ia Pếch, huyện Ia Grai tổ chức lễ cúng Thần rừng với sự tham gia của lãnh đạo cấp ủy, chính quyền địa phương và lãnh đạo, nhân viên Hạt Kiểm lâm huyện. Thay mặt dân làng, già làng Kpui Lon chủ trì lễ cúng tạ ơn Thần rừng.
Già khấn: “Ơi Thần rừng. Hôm nay dân làng làm lễ cúng để tạ ơn Thần rừng! Mong Thần rừng tiếp tục che chở, mang đến nguồn nước dồi dào, những sản vật quý giá để cuộc sống dân làng ngày càng tốt hơn. Dân làng tiếp tục bảo vệ để rừng tốt tươi, không bị chặt phá…!”
Đơn giản bởi xuất phát từ ý thức tự phát và tâm linh từ sự nhận biết giá trị của rừng nên nhiều năm nay dân làng De Chí đều tổ chức lễ cúng Thần rừng vào đầu năm mới theo phong tục, tập quán và nghi thức của đồng bào Jrai để tạ ơn Thần rừng và như một lời hứa, lời cam kết tiếp tục bảo vệ rừng và sự sống. Vì bà con sinh sống nhờ rừng rất nhiều từ nguồn nước, cây thuốc chữa bệnh, các lâm sản phụ đến việc điều hòa khí hậu. Không chỉ nhận thức mà dân làng De Chí và làng Orang- 2 làng có rừng ở xã Ia Pếch có nhiều việc làm cụ thể và thiết thực để chung tay giữ rừng rất tốt như thường xuyên tham gia cùng tổ quản lý, bảo vệ rừng của xã và cán bộ, nhân viên Hạt Kiểm lâm huyện để giữ 871 ha rừng trên địa bàn xã. Ai trong làng xâm hại rừng sẽ bị cộng đồng kiểm điểm nghiêm khắc. Với 15 thành viên tổ quản lý, bảo vệ rừng ở xã, chủ yếu là ở làng De Chí và làng Orang luôn huy vai trò gương mẫu trước cộng đồng trong việc nêu cao tinh thần trách nhiệm giữ rừng.
Anh Rơ Mah Roi, thành viên Tổ quản lý, bảo vệ rừng xã Ia Pếch, huyện Ia Grai, Gia Lai cho biết: “Công việc tuần tra quản lý bảo vệ rừng của của các thành viên trong tổ rất vất vả, kinh phí hỗ trợ rất hạn chế nhưng anh em trong tổ luôn động viên nhau hoàn thành tốt nhiệm vụ để rừng không bị xâm hại”.
Bà Phạm Thị Kim Tuyến – Phó Chủ tịch UBND xã Ia Pếch, huyện Ia Grai, Gia Lai cho biết: “Cấp ủy, chính quyền địa phương luôn xem công tác quản lý, bảo vệ rừng là nhiệm vụ chính trị quan trọng nên huy động cả hệ thống chính trị cùng vào cuộc triển khai. Đặc biệt, Hạt Kiểm lâm huyện đã tham mưu, phối hợp và hỗ trợ cho xã rất nhiều từ sự tham mưu kế hoạch quản lý, bảo vệ, phòng cháy chữa cháy, trồng rừng đến việc thường xuyên cử cán bộ, nhân viên tuần tra bảo vệ rừng rất tốt”.
Ở xã Ia Pếch, mọi vấn đề của người dân liên quan đến rừng đều được báo cáo xin ý kiến cấp ủy, chính quyền địa phương và các ngành hữu quan của huyện. Chính vì vậy nên mặc dù nằm sát khu sản xuất và khu dân cư nhưng rừng và cảnh quan thiên nhiên ở đây được bảo vệ nghiêm ngặt, trở thành điểm du lịch sinh thái hấp dẫn và lý thú.
Ông Lâm Văn Long- Hạt Kiểm lâm huyện Ia Grai- Gia Lai cho biết: “Trước đây việc xâm hại đến rừng, du canh du cư ở xã Ia Pếch diễn biến rất phức tạp. Qua quá trình liên tục tuyên truyền, vận động của các ngành chức năng và chính quyền địa phương nên người dân ở đây đã nhận thức tốt về giá trị của rừng, vì vậy bà con chung tay bảo vệ rừng rất hiệu quả. Thực tế ở nơi nào cấp ủy, chính quyền địa phương, nhất là sự hưởng ứng tích cực của người dân thì ở đó công tác quản lý, bảo vệ rừng rất tốt”.
Mô hình quản lý, bảo vệ rừng gắn với tâm linh tạ ơn rừng ở một xã có phần lớn đồng bào dân tộc thiểu số này rất cần được nhân rộng bởi đã gắn kết và phát huy tốt vai trò, trách nhiệm của cả cộng đồng trong việc chung tay giữ rừng xanh tốt.
Hà Đức, R’Piên