Những năm qua, Đảng, Nhà nước luôn quan tâm đến công tác bảo tồn, phát huy giá trị, bản sắc văn hóa các dân tộc thiểu số. Có thể khẳng định, mỗi dân tộc trong đại gia đình 54 dân tộc Việt Nam đều mang trong mình những giá trị truyền thống quý giá, đặc trưng riêng. Các nghệ nhân, già làng, người có uy tín vùng dân tộc thiểu số chính là những hạt nhân gương mẫu và đóng vai trò quan trọng trong giữ gìn, trao truyền cho thế hệ sau này bảo tồn kho tàng văn hóa quý báu của dân tộc.
Những năm qua, cùng với việc triển khai thực hiện Nghị quyết Trung ương 5, Khóa VIII về xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, nhiều Đề án bảo tồn văn hóa truyền thống của tỉnh đã được ban hành. Đội ngũ nghệ nhân, già làng, và những người có uy tín luôn có ý thức và nhắc nhở các thế hệ phải biết trân quý, giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc và xây dựng đời sống văn hóa mới ở khu dân cư, tạo cho thế hệ trẻ có tinh thần trách nhiệm trong việc bảo tồn và phát triển những phong tục tập quán truyền thống tốt đẹp của dân tộc…
Tuổi mới ngoài 50 tuổi, nhưng Nghệ nhân Ưu tú Rơ Chăm Tih đã có hơn 30 năm sống trọn với đam mê chế tác, lưu giữ các nhạc cụ dân tộc của đồng bào Jrai. Từ thuở thiếu thời, nhạc cụ Tây Nguyên luôn có sức hút và như đã trở thành máu thịt của Nghệ nhân Rơ Chăm Tih. Không chỉ là người biết chế tác, Nghệ nhân Rơ Chăm Tih còn gánh trên vai trách nhiệm của người truyền lửa, để bảo tồn, phát triển nghệ thuật cồng chiêng Tây Nguyên của người Jrai đến thế hệ trẻ…
Nghệ nhân Ưu tú Rơ Chăm Tih – Làng Brel, xã Ia Der, huyện Ia Grai, Gia Lai chia sẻ: “Hiện nay có nhiều loại hình âm nhạc phù hợp với các em hơn, vì thế việc truyền dạy cho các em cũng là một khó khăn. Tuy nhiên, trong số đó vẫn có nhiều em đam mê và chăm chỉ tập luyện nhạc cụ dân tộc, đó là động lực để tôi tham gia các lớp truyền dạy.”
Với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, tinh thần tham gia trách nhiệm của đội ngũ nghệ nhân, già làng, người có uy tín, những năm qua, các loại hình Di sản văn hóa phi vật thể đã được tỉnh Gia Lai quan tâm bảo tồn, phục dựng và phát huy giá trị. Các lễ hội truyền thống, diễn xướng, phong tục, tập quán, nếp sống tốt đẹp của đồng bào đã và đang được tích cực nghiên cứu, sưu tầm, khôi phục và bảo vệ. Các làn điệu dân ca, dân vũ, nhạc cụ dân tộc; các loại hình văn hóa dân gian được tổ chức thường xuyên tại các hội thi, hội diễn. Việc tổ chức hoặc phục dựng các lễ hội trên địa bàn được thực hiện theo nguyên tắc bảo tồn có chọn lọc những phong tục, tập quán tốt đẹp của từng cộng đồng dân cư, theo hướng lành mạnh, tiến bộ; xây dựng các tiêu chí văn hóa mới phù hợp với không gian lễ hội và đời sống xã hội hiện đại…
Các già làng ở xã Ia Piar, huyện Phú Thiện kể lại: Họ không nhớ đã trải qua bao nhiêu lễ cầu mưa lớn nhỏ của làng, chỉ biết rằng, hôm nay mọi người ai nấy cũng đều ưng cái bụng vì giá trị truyền thống, bản sắc văn hóa dân tộc đang được cộng đồng làng gìn giữ, phát huy ngày một tốt hơn… Và người có công trong việc khôi phục, tổ chức lễ cúng cầu mưa ở làng là ông Nay Krem.
Ông Nay Krem – Người có uy tín làng Rbai, xã Ia Piar, huyện Phú Thiện, Gia Lai cho biết: “Ý thức được trách nhiệm của mình, tôi đã vận động bà con xây dựng, bảo tồn văn hóa, như: Duy trì tổ chức Lễ cúng cầu mưa từ năm 2008 đến nay, đó là một điểm nhấn của làng Rbai…”
Khi đời sống phát triển, văn hóa đang có sự giao thoa mạnh mẽ thì những đóng góp của đội ngũ nghệ nhân, già làng, người có uy tín trên địa bàn tỉnh Gia Lai đã góp phần bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống, vì một mái nhà Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc./.
Song Nguyễn – Viễn Khánh – Huy Toàn