Kết quả đợt khai quật khảo cổ học sơ kỳ đá cũ tại 2 di tích Gò Đá và Rộc Tưng tại thị xã An Khê (Gia Lai) được công bố mới đây khẳng định, An Khê là một trong những cái nôi của văn minh nhân loại, tiếp tục mở ra triển vọng mới cho quá trình nghiên cứu các giai đoạn lịch sử-văn hóa ở nước ta.
Những phát hiện khảo cổ học ở các địa điểm tại An Khê cho chúng ta những bằng chứng về sự xuất hiện văn hóa của con người cách đây trên dưới 1 triệu năm
Từ những kết quả khả quan trong đợt khai quật vào năm trước, tháng 3/2016, các chuyên gia hàng đầu trong ngành khảo cổ Nga và Việt Nam đã tiếp tục khai quật tại 2 di tích Gò Đá và Rộc Tưng, thị xã An Khê. Giữa cái nắng gay gắt, các nhà khảo cổ học vẫn miệt mài tìm kiếm những công cụ, vật dụng đang chôn vùi trong lòng đất nhằm phục dựng bức tranh toàn cảnh nhân loại. Tiến sĩ khảo cổ học Alekxander Kandyba- Viện Khảo cổ-Dân tộc học Novosibirk- Liên Bang Nga cho biết: “Kỹ nghệ đá ở đây rất cổ sơ, đặc trưng của những công cụ rất thô như chopper (công cụ chặt thô) và mũi nhọn. Tôi nghĩ đây là một địa điểm rất quan trọng, chứa những chứng cứ chứng tỏ con người cư trú rất sớm ở đây, tôi nghĩ là niên đại của nó có thể cách đây gần 80 vạn đến 1 triệu năm ”.
Trong đợt khai quật này, các chuyên gia khảo cổ học của 2 nước Việt- Nga đã tiến hành đào 3 hố tại di tích Gò Đá với tổng diện tích 74m2 và 2 hố tại di tích Rộc Tưng với tổng diện tích 68 m2 tìm thấy 181 hiện vật đá. Ngoài ra, các nhà khảo cổ học còn tìm thấy 146 mảnh Tectit (là những thiên thạch từ vũ trụ rơi xuống trái đất).
Kết quả nghiên cứu bước đầu cho thấy: Về chất liệu, hình dáng và kỹ thuật chế tác, các công cụ đá ở An Khê có nét gần với bộ sưu tập đồ đá ở Bách Sắc (Quảng Tây- Trung Quốc) vốn được xác định niên đại cách đây 80 vạn năm, đây là các chế phẩm của người vượn đứng thẳng. Các vật dụng trong sản xuất sinh hoạt hằng ngày chứng tỏ sự xuất hiện của loài người nguyên thủy đã tồn tại ở An Khê
Tiến sĩ Anatony Derevianko– Nguyên viện trưởng Viện Khảo cổ-Dân tộc học Novosibirk – Viện sĩ Viện hàn lâm Khoa học Nga cho biết: “Có thể nói, những phát hiện ở địa điểm này là điều rất quan trọng đối với vấn đề nghiên cứ nguồn gốc lòai người. Những phát hiện khảo cổ học ở các địa điểm tại An Khê cho chúng ta những bằng chứng về sự xuất hiện văn hóa của con người cách đây trên dưới 1 triệu năm. Phải nói đây là một địa điểm khảo cổ học có những công cụ lao động cổ nhất khu vực Đông Nam Á được biết hiện nay”.
Những phát hiện này mở ra một triển vọng lớn cho các chương trình hợp tác khai quật khảo cổ tiếp theo và là cơ sở xây dựng quy hoạch bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa vùng Tây Sơn thượng đạo cũng như bắt đầu nghiên cứu về “Nền văn minh Sông Ba”
PGS- Tiến sĩ Nguyễn Khắc Sử- Nghiên cứu viên cao cấp- Viện Khảo cổ học Việt Nam cho biết: Đợt khai quật một loạt các di tích khảo cổ ở An Khê đã cho chúng ta nguồn tư liệu rất phong phú, tìm hiểu nguồn gốc loại người, tìm hiểu văn hóa cổ xưa nhất của các cư dân đã sống trên đất Việt Nam, đây là một trong những di tích khảo cổ học hiếm hoi ở Việt Nam cũng như khu vực Đông Nam Á.
Theo báo cáo sơ bộ kết quả khảo cổ học tại các di tích thuộc thị xã An Khê được công bố vào đầu tháng 4 vừa qua, An Khê đã có tên trên bản đồ khảo cổ học thời đại sơ kỳ đá cũ của thế giới. Những hiện vật khảo cổ giá trị được tìm thấy trong đợt khai quật này sẽ mở ra hướng đi mới cho sự đầu tư nghiên cứu của các nhà khoa học để khẳng định giá trị lịch sử- văn hóa của vùng đất An Khê trong lịch sử phát triển của dân tộc và nhân loại.
Phương Thanh – Đình Thị (Đài An Khê)