Sau khi nguồn thu nhập chính từ cây tiêu bị mất, thay vì bỏ đất đai, ruộng vườn đi vào các thành phố để mưu sinh thì một số hộ dân trên địa bàn xã Ia Ga, huyện Chư Prông vẫn cố gắng bám trụ, chuyển đổi cơ cấu cây trồng thế nhưng vẫn thất bại. Hiện nay, hàng ngàn tấn bí xanh sau khi thu hoạch không tiêu thụ được mặc dù với giá rẻ bèo.
Khu đất này vốn là vườn tiêu, nhưng sau khi tiêu chết gia đình ông Nguyễn Đức Hoa đã chuyển sang một số cây trồng khác, trong đó chính là chanh dây và bí xanh. Thế nhưng với tình hình như hiện nay bí thu hoạch không tiêu thụ được mặc dù với giá rẻ bèo chỉ giao động trên dưới 1 ngàn đồng/kg, ông Hoa cũng như nhiều nông dân khác khó khăn lại càng thêm khó khăn. Hàng trăm tấn bí vừa mới thu hoạch nhưng vẫn vứt lăn lóc ngoài vườn và đang dần bị thối rửa. Ông Hoa cho biết, mặc dù xót xa lắm, bao mồ hôi công sức đổ ra chỉ mong thu về chút lợi nhuận để trang trải cuộc sống gia đình qua giai đoạn khó khăn, thế nhưng giờ thì không hy vọng gì nữa.
Ông Nguyễn Đức Hoa, Làng Tu 1, xã Ia Ga, huyện Chư Prông, Gia Lai nói: “Mình không đi, ở lại thì gia đình cũng xoay sở, tìm đủ mọi cách để khắc phục thiệt hại do tiêu chết. Vừa rồi có trồng ít bí, nhưng đến khi thu hoạch thì lại không bán được, giá lại quá rẻ, không ai mua, vứt lăn lóc ra đấy”.
Theo thống kê, xã Ia Ga là một trong những địa phương của huyện Chư Prông có tỷ lệ người đăng ký tạm vắng để đi làm ăn xa đông nhất với hơn 300 người, chưa kể số người đi nhưng không đăng ký. Đó là hậu quả của tiêu chết, nguồn thu nhập chính bị mất đã đẩy người dân lâm vào cảnh nợ nần, không có khả năng để trả nên buộc phải tìm kế mưu sinh ở nơi khác. Và trường hợp như gia đình ông Hoa cố gắng bám trụ ở lại và xoay sở đủ mọi cách để vượt qua khó khăn là rất ít. Thế nhưng với tình hình như hiện nay thì không có gì đảm bảo sẽ giữ chân họ ở lại để tiếp tục bám trụ trong khi bà con đang phải chịu áp lực trả nợ rất lớn từ phía ngân hàng.
Ông Nguyễn Đức Hoa, Làng Tu 1, xã Ia Ga, huyện Chư Prông, Gia Lai cũng nói: “Vừa rồi ngân hàng thông báo không có tiền trả ngân hàng thì họ sẽ lấy đất. Bà con nông dân sống nhờ vào đất đai mà giờ ngân hàng lấy nữa thì bà con lấy gì mà sống, chỉ có nước bỏ xứ mà đi chứ ở đây lấy gì mà sống”.
Bà Rah Lan H’Bé, Chủ tịch Hội Nông dân xã Ia Ga, huyện Chư Prông, Gia Lai cho biết: “Về phía Hội Nông dân xã cũng vận động người dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng. Vừa rồi bà con chuyển sang trồng bí, sachi, chanh dây…nhưng cũng không ăn thua gì vì sản phẩm làm ra không tiêu thụ được, giá bán lại rẻ. Khó khăn nhất bây giờ là định hướng cho người dân trồng cây gì, nuôi con gì và quan trọng là đầu ra của sản phẩm có được ổn định hay không?”.
Trong khi khó khăn do tình trạng tiêu chết vẫn chưa có giải pháp để khắc phục thì nhiều nông dân lại tiếp tục rơi vào tình cảnh như hiện nay, sản phẩm làm ra không tiêu thụ được. Qua đây lại đặt ra vấn đề về công tác chuyển đổi cơ cấu cây trồng. Vì hiện nay việc chuyển đổi hầu hết là do người dân tự phát nên tính rủi ro rất cao và câu chuyện hàng ngàn tấn bí xanh của bà con xã Ia Ga phải đổ bỏ vì không tiêu thụ được là một điển hình cho câu chuyện chuyển đổi cây trồng tự phát.
Hồng Uyên- Minh Trí – R’Piên