Cách đây khoảng chục năm, các mặt hàng nông sản, chủ lực là cà phê, tiêu được xem là cây làm giàu giúp hàng vạn nông dân Gia Lai đổi đời. Nhưng 3 năm trở lại đây, chính nông sản lại là nguyên nhân khiến nông dân điêu đứng, thậm chí là phá sản vì giá cả xuống thấp và dịch bệnh trên cây trồng. PS được thực hiện tại xã Đak Roong, huyện Đak Đoa.

Cây tiêu chết quá nhiều khiến không ít hộ lao đao
3 tháng nay, ngôi nhà trở nên đìu hiu, vắng lạnh vì vợ chồng anh Dương Trường Giang đóng cửa về quê ở Hải Dương làm công nhân. Đây là ngôi nhà đầu tiên được xây dựng khá kiên cố vào năm 1981 nhờ thu hoạch cà phê, tiêu và giờ cũng là một trong số những ngôi nhà ở thôn đứng trước nguy cơ bị siết nợ do chủ nhân vay tiền đầu tư vào hồ tiêu nhưng không có khả năng thanh toán. Khoản nợ 500 triệu của ngân hàng cộng với vay bên ngoài, chưa tính tiền lãi hàng tháng là nguyên nhân chính khiến vợ chồng anh Giang ngậm ngùi chọn giải pháp đi làm thuê nơi xa, để nhà nhờ bà con hàng xóm trông hộ.
Ông Nguyễn Đức Cảm – Thôn 2, Đak Roong, Đak Đoa, Gia Lai cho biết: “Gia đình anh Dương Trường Giang nợ cả trong lẫn ngoài khoảng 500 triệu. Ngân hàng nhà nước, ngân hàng chính sách đã vay 260 triệu rồi, còn ở bên ngoài nữa. Vì khó khăn quá, không có thu nhập để trả nên anh phải bắt buộc về quê làm công nhân để trả lãi ngân hàng và mưu sinh”.
Đó là một trong số gần 1.400 hộ dân ở xã Đak Roong lâm vào cảnh lận đận vì nông sản. Cà phê xuống giá, nhất là cây tiêu chết quá nhiều khiến không ít hộ lao đao vì hầu hết tiền đầu tư cho cây trồng đều vay, mượn…. nay nguồn thu không có, nợ gốc, nợ lãi cứ tăng lên, khiến nhiều nông dân đành phải chọn giải pháp đi làm thuê và thậm chí bỏ nhà, chuyển hộ khẩu đến nơi khác.
Ông Vũ Văn Tiến – Thôn phó thôn 2, Đak Roong, Đak Đoa, Gia Lai cho biết: “Người dân rất khó khăn nên mong các cấp có thẩm quyền tạo điều kiện khoanh nợ ngân hàng để trả dần thì người dân mới mong trụ lại được”.
Trụ sở UBND xã Đak Roong, huyện Đak Đoa trước đây thường đông người đến giao dịch giờ chỉ lèo tèo vài người, chủ yếu ký giấy tờ làm hồ sơ xin việc, chuyển hộ khẩu. Theo báo cáo của lãnh đạo UBND xã, từ đầu năm đến nay, chính quyền xã đã chứng nhận cho hơn 400 người, chủ yếu là thanh niên, người trong độ tuổi lao động đăng ký hồ sơ xin việc ở nơi khác. Cá biệt, có hàng chục hộ làm thủ tục chuyển hộ khẩu đến nơi khác sinh sống.
Ông Hà Văn Kiên – Phó Chủ tịch UBND xã Đak Roong, Đak Đoa, Gia Lai cho biết: “Hiện nay người dân ở địa phương đi khá nhiều. Người Kinh đi khoảng 80%, người ta đi Bắc, Bình Dương hoặc Tp.Hồ Chí Minh để làm công nhân. Bây giờ ở xã chỉ còn người già. Tình hình người dân bỏ đi như vậy ảnh hưởng rất lớn đến địa phương”.
Xã Đak Roong hiện có gần 15 căn nhà đang được phát mãi do nợ xấu với giá khá rẻ nhưng cũng chưa có người mua. Và tại đây cũng có không ít nhà đang trong tình trạng bỏ hoang vì chủ nhân một đi chưa hẹn ngày quay trở lại. Trồng tiêu, tiêu chết, trồng cà phê giá lại thấp khiến đời sống người dân càng trở nên khó khăn bộn bề. Ở 10 thôn, làng của xã, nhất là 5 thôn người Kinh giờ chỉ còn chủ yếu người già và con nít quẩn quanh. Đây là câu chuyện không chỉ ở Đak Roong, huyện Đak Đoa mà là tình trạng của không ít xã trên địa bàn tỉnh Gia Lai đang phải đối mặt./.
Thu Thủy, R’Piên