Diện tích hơn 06 sào cà phê mới trồng tái canh này là của gia đình anh Rơ Châm Thuên ở làng Ó, xã Ia Sao, huyện Ia Grai. Được biết, đây là số cà phê gia đình trồng tái canh theo chương trình Nhà nước hỗ trợ 50% cây giống, nguồn vốn còn lại do gia đình tự đóng góp.

Anh Thuên cho biết: “Nếu nhà nước hỗ trợ như vậy là giảm được chi phí cho gia đình phần nào. Bởi giống cà phê hiện nay theo giá thị trường là 3.000đồng/cây. Nếu tính ra 1ha mất hơn ngàn mấy cây. Tính về số tiền cũng mất kha khá. Nếu được nhà nước hỗ trợ 100% là tốt cho dân”.

Ngoài ra, từ năm 2013 Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chi nhánh tỉnh Gia Lai đã triển khai nguồn vốn ưu đãi cho vay tái canh cà phê. Theo đó, người dân được vay tối đa 150 triệu đồng/ha, với mức lãi suất ưu đãi thấp hơn nhiều so với lãi suất thị trường, sau năm thứ tư mới bắt đầu trả lãi và thời hạn cho vay kéo dài tám năm. Tuy nhiên, tại xã Ia Sao, người trồng cà phê không mấy mặn mà với chính sách này, bởi thủ tục vay vốn còn rườm rà, phức tạp. Cụ thể: người vay phải chứng minh được nguồn gốc xuất xứ của giống cà phê, có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, phải xét nghiệm đất xác định tuyến trùng rồi mới cải tạo đất….và nhiều thủ tục liên quan khác.

Puih Hang, Làng Ó, xã Ia Sao, huyện Ia Grai nói:  “Nhà tôi thường tái canh theo hình thức làm từ từ, năm nay làm ít, năm sau làm ít, tùy vào nguồn vốn của gia đình. Chứ tôi không vay vốn từ Ngân hàng vì tôi thấy thủ tục còn rườm rà quá.”

Tóm lại, từ khi nhổ bỏ đến khi cải tạo đất hoàn tất mất khoảng ba năm rồi mới đến bước kiến thiết cà phê. Tổng cộng người dân mất khoảng 5 năm không có thu nhập. Như vậy, nếu vay chương trình tái canh tám năm thì dù đã có bốn năm tạm thời chưa trả nợ gốc và lãi nhưng vẫn sẽ khó khăn trong việc trả nợ. Đây cũng là lý do khiến các hộ nông dân cũng như doanh nghiệp còn e dè khi quyết định vay vốn tái canh.

Anh Rơ Châm Thái, Chủ tịch Hội Nông dân xã Ia Sao, huyện Ia Grai cho biết: “Hiện nay trên địa bàn xã Ia Sao, đối với các hộ đăng ký tái canh cây cà phê rất nhiều.  Các hộ tái canh đăng ký vay vốn bên Ngân hàng NN & PTNT thì hiện tại họ đang gặp khó khăn đó là bìa đỏ họ không có bên ngân hàng họ bắt buộc phải có bìa đỏ thì ngân hàng mới cho vay. Còn nếu không có thì sẽ không cho vay”.

Thực tế cho thấy, lâu nay việc thay thế cà phê già cỗi, năng suất thấp chỉ thực hiện một cách tự phát do các nông hộ phá bỏ, trồng dặm, trồng mới ở diện tích nhỏ lẻ. Trong khi đó, tái canh cà phê ở diện rộng đòi hỏi nguồn vốn đầu tư lớn, rủi ro cao do giá cả cà phê nhân bấp bênh nên người dân e ngại…Chính vì vậy, để người trồng cà phê dễ dàng tiếp cận được với nguồn vốn ưu đãi này, chính quyền địa phương và  ngành chức năng cần vào cuộc tháo gỡ khó khăn để chương trình phát huy hiệu quả./.

Bích Thủy, Huy Toàn