Trong vòng 3 năm qua, Gia Lai đã ghi nhận có trên 2.200 cặp tảo hôn, trong đó gần 97% số cặp tảo hôn là người DTTS. Làm gì để giảm thiểu vấn nạn tảo hôn, hôn nhân cận huyết? Đây là câu chuyện mà các ban ngành, đoàn thể, địa phương trong tỉnh đã cùng vào cuộc bằng nhiều giải pháp cụ thể trong đó có triển khai Tiểu dự án 2, Dự án 9 về “Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng DTTS giai đoạn 2021 – 2025” thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 – 2003.
Tại xã Ia Krêl – địa phương có tỷ lệ tảo hôn cao trên địa bàn huyện Đức Cơ, năm 2022 ghi nhận 8 trường hợp tảo hôn. Nhiều em nhỏ đang ở lứa tuổi cắp sách đến trường đã sớm từ bỏ việc học để đến với những cuộc hôn nhân vội vàng và nhiều hệ lụy.
Quyết liệt ngăn chặn kịp thời các trường hợp tảo hôn trên địa bàn, đầu năm 2023 xã Ia Krel đã thành lập Ban Chỉ đạo với sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị, đẩy mạnh công tác tuyên truyền để người dân hiểu rõ hệ lụy của tảo hôn, lấy nhau khi chưa đủ tuổi là vi pham pháp luật. Qua nắm bắt thực tế từ các thôn làng, từ đầu năm đến nay xã đã vận động 7 cặp từ bỏ ý định lấy vợ, lấy chồng khi chưa đủ tuổi.
Em Rơ Chăm H’Thao – Xã Ia Krêl, huyện Đức Cơ nói: “Nghe bác Chắt tuyên truyền bên Ủy ban có gặp mặt mấy bạn tảo hôn, em cùng bố lên đấy mấy chú hỏi sao tảo hôn lấy chồng sớm. Lúc đấy nghe xong mấy chú bảo đừng có tảo hôn còn sớm nên dứt khoát phải bỏ. Uỷ ban tuyên truyền thế em cũng nghe theo lời các bác căn dặn nên em bỏ/ khi nào đủ tuổi thì lấy.”
Ông Rơmah Chắt – Phó Chủ tịch UBND xã Ia Krêl, huyện Đức Cơ trao đổi: “Phát huy vai trò của người uy tín, trưởng thôn, bí thư chi đoàn, chi hội trưởng phụ nữ khi mà chúng tôi biết được thông tin từ các tổ chức này chúng tôi tiến hành xuống gặp gia đình, phối hợp các ban ngành thu thập thông tin vận động để họ biết được việc tảo hôn. Chúng tôi đi tuyên truyền vận động gặp rất nhiều khó khăn, phải kiên trì mặc dù người ta không phối hợp BCĐ vẫn cứ vào nhà tuyên truyền vận động giải thích lần 1, lần 2 không được lại tiếp tục lần 3, tuyên truyền cho bằng được.”
Phụ nữ, trẻ em gái là đối tượng chịu ảnh hưởng nhiều nhất từ tảo hôn, do đó việc phát huy vai trò và tiếng nói của phụ nữ dân tộc thiểu số để thay đổi chính cuộc sống của họ được các cấp Hội Phụ nữ đặc biệt chú trọng.
Câu lạc bộ “Phụ nữ nói không với tảo hôn” được thành lập tại làng Greo Pết, xã Dun, huyện Chư Sê vào tháng 4/2023 thu hút hơn 30 hội viên, phụ nữ thuộc nhiều lứa tuổi tham gia, cùng chung tay thực hiện thông điệp “Không kết hôn sớm, không lấy nhau trong cùng dòng họ”. Từ mô hình Câu lạc bộ này, nhiều trường hợp có ý định tảo hôn đã được vận động thành công.
Đáng chú ý hơn cả là sự ra mắt của Câu lạc bộ Nữ thanh niên đặc thù làng Greo Pết, xã Dun đã giúp các nữ thanh niên Jrai tiếp cận với tổ chức Hội để được trang bị kiến thức cần thiết về hôn nhân và gia đình từ đó phát huy vai trò, trách nhiệm của nữ thanh niên DTTS trong việc xóa bỏ những tập tục lạc hậu, kiên quyết nói không với tảo hôn để có cuộc sống tốt hơn.
Em Kpah Lan H’Thu – Thành viên CLB “Nữ thanh niên đặc thù” xã Dun, huyện Chư Sê nói: “Em sẽ không kết hôn sớm vì vi phạm pháp luật. Khi CLB tổ chức hoạt động sẽ tích cực tham gia giúp đỡ các bạn khó khăn.”
Chị Rah Lan H’Nhum – Chủ tịch Hội LHPN xã Dun, huyện Chư Sê cho biết: “Những trường hợp chưa đủ tuổi kết hôn vừa rồi chúng tôi đã ngăn chặn 4 trường hợp định kết hôn, chúng tôi ngăn chặn, tuyên truyền, vận động gia đình không được tổ chức sớm, với cho con cháu lấy chồng sớm là ảnh hưởng đến sức khỏe con cái và vi phạm pháp luật nữa.”
Ngăn chặn được một trường hợp tảo hôn cũng đồng nghĩa sẽ thêm một gia đình thoát khỏi vòng luẩn quẩn bệnh tật, đói nghèo. Đây là nỗ lực từng bước của các ban ngành, đoàn thể, địa phương để chuyện kết hôn không là nỗi lo, mà sẽ là hạnh phúc, ấm no khi về chung một nhà.
Kim Châu – Thanh Sáng – Minh Trung