Giữa cuộc sống hiện đại đầy náo náo nhiệt, một góc nhà nhỏ của nghệ nhân Rơ Châm Mút tại làng Mrông Yố 2, xã Ia Ka, huyện Chư Pah vẫn giữ được cho mình không gian riêng biệt thuần khiết với các loại nhạc cụ dân tộc. Đam mê và trăn trở với âm nhạc truyền thống, nghệ nhân Rơ Châm Mút luôn tìm mọi cách gìn giữ và trao truyền những giá trị văn hóa của người Jrai cho thế hệ trẻ, để những giai điệu mãi mãi được giữ gìn.
Cứ mỗi buổi chiều, “ban nhạc” đặc biệt lại tập hợp tại nhà nghệ nhân Rơ Châm Mút để học những bài hát, giai điệu mới. Thành viên của “ban nhạc” cũng rất đặc biệt, dù là già trẻ hay gái trai, bất cứ ai có niềm đam mê với âm nhạc đều có thể tham gia. Các loại nhạc cụ ở đây đều do nghệ nhân Rơ Châm Mút tự chế tác và thể hiện.
Nghệ nhân Rơ Châm Mút, làng Mrông Yố 2, xã Ia Ka, huyện Chư Pah chia sẻ: “Tôi luôn sẵn sàng dạy lại cho những người muốn học nhạc cụ, ai mà yêu thích tôi đều dạy cho, dạy không tiền, để lưu giữ lại bản sắc của dân tộc mình. Mọi người vào học, đánh giỏi là tôi hào hứng, vui lắm”.
Rơ Châm Mút là một trong những nghệ nhân chế tác nhạc cụ dân tộc ít ỏi còn lại ở Chư Pah. Dưới bàn tay khéo léo của người nghệ nhân tài hoa cùng sự kết hợp của một số nguyên liệu tự nhiên thô sơ như quả bầu khô, ống nứa, sáp ong và một chiếc dao nhỏ sắc nhọn,… các loại nhạc cụ dần dần hình thành với một âm thanh kỳ diệu làm say đắm lòng người. Hơn 20 năm qua, gần như ngày nào Rơ Châm Mút cũng bận rộn với công việc chế tác các nhạc cụ của người Jrai như đàn Tơ Rưng, đàn Kơ Ní, đàn Goong, đàn Krông Pút… Không nhớ mình đã làm ra bao nhiêu sản phẩm, chỉ biết rằng tiếng đàn của ông đã vang xa khỏi ngôi làng Mrông Yố 2 để đến với những người yêu nhạc cụ truyền thống ở trong và cả ngoài tỉnh.
Chị Rơ Châm H’Ken, làng Mrông Yố 2, xã Ia Ka, huyện Chư Pah cho biết: “Khi có các hoạt động của xã, huyện, tỉnh chú Mút đều nhiệt tình chỉ cho mọi người và cho các em. Cũng mong muốn được là người thừa kế để không phụ lòng, công sức của chú đã bỏ ra”.
Em A Rơ Chuyên, làng Mrông Yố 2, xã Ia Ka, huyện Chư Pah nói: “Con rất thích học đánh đàn, con sẽ học thật giỏi để đánh cho mọi người nghe”.
Ngoài tay nghề chế tác nhạc cụ, Rơ Châm Mút còn được mến mộ bởi tài đánh cồng chiêng và chỉnh chiêng giỏi. Ông đã mang tiếng chiêng của mình đi khắp các lễ hội lớn trên cả nước để quảng bá về văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên. Song song với đó, ông cũng đã dành dụm được nhiều bộ chiêng quý cho làng. Những đóng góp của nghệ nhân Rơ Châm Mút đã được ghi nhận bằng nhiều bằng khen, giấy khen về bảo tồn di sản văn hóa. Nhờ có những nghệ nhân như Rơ Châm H’Mút mà người trẻ nhận thức được tầm quan trọng của âm nhạc dân tộc – đó không đơn giản chỉ là nhạc cụ mà còn là văn hóa.
Nhâm Dung, Minh Trung