Do tin lời giới thiệu của cơ sở bán giống đến từ tỉnh khác cho rằng Shachi là vua của các loại hạt, một trong những cây trồng có thể giúp bà con nhanh chóng xóa đói giảm nghèo nên tháng 5 năm 2016 một số hộ dân ở xã Chư A Thai, huyện Phú Thiện đã không ngần ngại phá bỏ các cây trồng khác chuyển sang trồng cây Sachi với hy vọng sớm được đổi đời. Sau một năm kết cục mang lại người dân đang phải khóc dở khi mà sản phẩm làm ra không tiêu thụ được.
Ông Vũ Văn Khuyến là một trong những hộ tiên phong trong việc trồng Sachi của xã Chư A Thai. Những tưởng đã nắm được cơ hội đổi đời nào ngờ sau 1 năm với biết bao mồ hôi, công sức, tiền bạc đổ ra để chăm bẵm hơn 1.000 cây nay lại phải cay đắng khi sản phẩm thu hoạch xong không bán được cho ai.
Theo như tính toán ban đầu khi tham gia hội thảo giới thiệu cây Shachi được một đơn vị bán giống ngoài miền Bắc tổ chức tại trụ sở UBND xã Chư A Thai, trung bình mỗi cây Shachi mỗi ngày sẽ thu được 0,5kg, giá mua bình quân từ 30-40 ngàn đồng/kg. Như vậy, ước tính 1.000 cây Shachi mỗi ngày ông Khuyến thu được 2 triệu đồng. Vòng đời của Shachi kéo dài đến hơn 20 năm và có thu liên tục.
Tính toán là vậy nhưng hiện tại đã không được đồng nào từ bán sản phẩm, ông Khuyến cũng không dám phá bỏ vì ông lo lắng vi phạm hợp đồng với cơ sở cung cấp giống vì hiện nay ông Khuyến còn nợ một nửa tiền giống.
Ông Khuyến cho biết: “Xóa đói thì chẳng biết đâu nhưng hiện tại bữa nay đói hơn rồi. Cả một năm trời mà giờ chẳng thấy ai hỏi thu mua gì cả. đã lỡ bỏ vốn ra rồi mà vốn của người ta mình còn đang thiếu. Bây giờ mình phá đi lỡ người ta tới hỏi thì người ta đổ là do mình phá đi chứ không phải họ không thu mua. Nên buộc phải để”.
Được biết khu đất rộng hơn 3 sào đang trồng cây Shachi trước đây gia đình ông Khuyến trồng chuối và một số loại cây ăn quả khác. Trong khi không phải tốn kém nhiều chi phí đầu tư cũng như công chăm sóc như cây Sha chi, trước đây mỗi ngày gia đình ông Khuyến cũng bán được trên 200 ngàn đồng từ cây ăn trái.
Bà Lưu Thị Thịnh (vợ ông Khuyến), Xã Chư A Thai, huyện Phú Thiện cũng nói: “Trồng chuối thì họ vào tận nơi họ mua, cứ mỗi ngày thu được từ 200-300 ngàn mà không tốn công, phân không có, chỉ có làm cỏ. Làm cái này rất tốn công. Nghe nói vậy mình cũng mừng nói là vua của các loại hạt nên trồng cái này đảm bảo lâu dài hơn chuối. Cuối cùng như thế này cô cũng nản lắm”.
Ngoài huyện Phú Thiện, một số địa phương khác như Chư Sê, Ia Grai, Đăk Đoa, Mang Yang người dân cũng tự ý mua giống cây Shachi về trồng và hiện tại cũng đang trong tình cảnh khóc dở vì sản phẩm làm ra không tiêu thụ được.
Theo ý kiến của Cục Trồng trọt: Cây Sachi là cây trồng đang trong quá trình khảo nghiệm, chưa có đánh giá về tính thích nghi và hiệu quả kinh tế của cơ quan chuyên môn. Để tránh rủi ro cho người dân trong tỉnh, thực hiện ý kiến chỉ đạo của UBND tỉnh tại Chỉ thị số 21 ngày 19/9/2016 về việc tăng cường công tác quản lý sản xuất, kinh doanh và lưu thông giống cây trồng trên địa bàn tỉnh, ngày 12/5/20017 Sở Nông nghiệp và PTNT đã có văn bản khuyến cáo người dân chưa nên trồng cây Shachi. Đối với diện tích đã trồng, trước mắt khoanh vùng, chăm sóc và phòng trừ sâu bệnh hại theo hướng hữu cơ bền vững, không mở rộng thêm diện tích. Tuyệt đối không phá diện tích các loại cây trồng khác để mở rộng diện tích Sachi.
Hồng Uyên,Thanh Sáng