Trước đây, nhiều trẻ em dưới 6 tuổi ở xã Chư Răng, huyện Ia Pa không được cấp thẻ BHYT nên phải dùng giấy chứng sinh để đi khám, chữa bệnh. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến thực trạng này, nhưng nguyên nhân cơ bản là người dân chưa thấy được ý nghĩa pháp lý và tầm quan trọng của việc đăng ký khai sinh. Họ chỉ quan niệm rằng đăng ký khai sinh như là một thủ tục hành chính để cho trẻ em được đến trường học.
Điều này vô hình chung đã gây rất nhiều thiệt thòi cho trẻ nếu chẳng may bị bệnh nặng phải chuyển lên bệnh viện tuyến trên. Vì vậy năm 2017, UBND xã Chư Răng đã thực hiện mô hình làm giấy khai sinh lưu động tại nhà cho trẻ. Qua gần 2 năm thực hiện cho thấy mô hình này đã mang lại hiệu quả thiết thực cho người dân.
Buổi điều tra về các cặp vợ chồng tảo hôn tại làng PleiDu thuộc xã Chư Răng, huyện Ia Pa và cũng là công việc định kỳ hàng quý của các cán bộ Tư pháp xã trong việc ghi chép thông tin về trẻ em mới sinh ra tại địa phương. Trên cơ sở đó, Tư pháp xã sẽ tiến hành làm giấy khai sinh và lập danh sách gửi cơ quan BHXH huyện cấp thẻ BHYT cho trẻ em. Để thuận tiện trong công việc, cán bộ xã cần phải phối hợp tốt với các thôn trưởng.
Anh Lương Xuân Hoàn, Công chức Tư pháp – Hộ tịch xã Chư Răng, huyện Ia Pa cho biết: “Về công tác đăng kí giấy khai sinh lưu động, trước khi đi đăng ký giấy khai sinh lưu động cho bà con thì chúng tôi có làm thông báo cho các thôn trưởng và nhờ thôn trưởng thông báo đến toàn thể bà con trước 1 ngày. Ngày hôm sau chúng tôi sẽ xuống tận làng làm giấy khai sinh lưu động cho bà con, như thế sẽ tiện hơn để bà con chuẩn bị hồ sơ để chúng tôi có hồ sơ lưu dễ dàng hơn”.
Năm 2017, UBND xã Chư Răng đã làm được trên 100 giấy khai sinh lưu động tại nhà cho trẻ em dưới 6 tuổi. Những trường hợp này chủ yếu rơi vào các gia đình con, em người DTTS. Được biết hiện xã Chư Răng vẫn còn nhiều trường hợp trẻ em ở đây chưa có giấy khai sinh và cũng chưa có thẻ BHYT. Thực trạng này là do người dân chưa nhiệt tình cung cấp thông tin về trẻ mới sinh cho chính quyền địa phương, trong khi đó thôn trưởng ở các làng rất nhiệt tình tuyên truyền về vấn đề này.
Anh Rmah Giuh, Thôn trưởng làng PleiDu, xã Chư Răng, huyện Ia Pa nói: “Mình thường xuyên tuyên truyền cho bà con, nhất là nhà có trẻ mới sinh phải lên UBND xã làm giấy khai sinh để làm BHYT cho con. Nếu chẳng may có bệnh thì đỡ mất tiền”.
Những tháng đầu năm 2018, toàn huyện Ia Pa cấp được trên 600 thẻ BHYT cho trẻ em dưới 6 tuổi, nâng tổng số thẻ BHYT của huyện lên 6.700 thẻ. Mặc dù huyện Ia Pa chưa thống kê được con số đầy đủ về trẻ em dưới 6 tuổi chưa được cấp BHYT, nhưng theo cơ quan BHYT huyện cho biết thì hàng tháng việc cấp thẻ BHYT cho trẻ em dưới 6 tuổi khá thấp so với nhiều địa phương khác trên địa bàn tỉnh. Mặc dù lỗi là do người lớn, nhưng thiệt thòi lại là trẻ em.
Ông Nguyễn Hữu Hạ – Giám đốc BHXH huyện Ia Pa cho biết: “Những trẻ trong giai đoạn 6 tuổi nếu chẳng may đau yếu cần đến bệnh viện để khám chữa bệnh bằng thẻ BHYT thì theo quy định đối với Trung tâm y tế huyện trở xuống vẫn sử dụng giấy chứng sinh khám bệnh đảm bảo quyền lợi cho trẻ. Tuy nhiên bệnh viện tuyến trên khi khám bệnh cho trẻ em dưới 6 tuổi sử dụng giấy chứng sinh lại không được chấp nhận. Điều này gây rất nhiều thiệt thòi cho các cháu”.
Như vậy để trẻ em dưới 6 tuổi có thẻ BHYT khi đi khám, chữa bệnh thì buộc trẻ phải có giấy khai sinh. Trong khi người dân chưa nhận thức đầy đủ về quyền lợi của việc làm giấy khai sinh cho con để được cấp thẻ BHYT đảm bảo quyền lợi khi chẳng may đau, ốm thì mô hình làm giấy khai sinh lưu động tại xã Chư Răng, huyện Ia Pa được cho là giải pháp hay cần được nhân rộng ở nhiều địa phương khác, nhất là những huyện vùng sâu, vùng xa của tỉnh Gia Lai./.
Lệ Xuân, Minh Trung