Đậu xanh là một trong những loại cây trồng được bà con nông dân trên địa bàn huyện Kông Chro trồng để phát triển kinh tế từ nhiều năm nay. Có nhiều hộ trồng lên đến hàng chục ha và đã thoát nghèo từ loại cây này. Tuy nhiên, hiện nay ở địa phương này, hàng trăm ha cây đậu xanh đang bị bệnh vàng lá, có chỗ diện tích bị bệnh chiếm tới hơn 70%. Tình trạng này nếu không xử lý kịp thời có thể dẫn đến nguy cơ thất thu trong vụ sản xuất này của không ít gia đình.
Gia đình ông Năm Lên thôn 6 xã An trung trồng trên 7 Ha đậu xanh, đến thời điểm hiện tại có đến hơn 70 % diện tích của gia đình ông bị bệnh vàng lá. Mặc dù đã dùng nhiều biện pháp như: Nhổ bỏ những cây mới bị nhiễm bệnh, phun thuốc phòng trừ theo định kỳ, nhưng bệnh vẫn không giảm mà còn lây nhanh ra toàn rẫy.
Ông Lên cho biết: “Gia đình khoảng 8 ha đậu xanh, còn nhiều hộ trồng 18 đến 20 ha, nhưng bây giờ bị bệnh vàng lá hết, đề nghị các ngành chức năng tìm hiểu nguyên nhân, do Giống hay thời tiết hay là vấn đề gì để hỗ trợ giúp đỡ cho bà con”.
Hiện trên địa bàn huyện Kông Chro, bà con nông dân đã gieo trồng hơn 1.200 ha đậu xanh, tập trung ở các xã: An trung, Yang trung, Yang nam và Thị trấn. Chỉ riêng tại xã An trung bà con gieo trồng được 200 ha, nhưng có đến 147 ha bị nhiễm bệnh vàng lá từ 30 % đến 75%, số còn lại cũng đang xuất hiện bệnh rải rác. Có hộ thuê công nhổ hết 7 triệu đồng nhưng vẫn không giải quyết được mầm bệnh. Cây bị nhiễm bệnh nhiều và rõ nhất là từ khi đẻ nhánh ra bông đậu trái. Khi kết trái, quả đậu xanh có hình cong theo kiểu sừng Trâu, hạt nhỏ hoặc lép, năng xuất giảm đáng kể. Có hộ tính cày bỏ chịu mất trắng tiền công, giống, cày và thuốc bảo vệ thực vật. Theo Trạm Trồng trọt và Bảo vệ Thực vật huyện, bệnh vàng lá trên cây đậu xanh là do vi rút gây ra, không có thuốc đặc trị. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên, trong đó phải kể đến lịch thời vụ. Đối với cây đậu đỗ, địa bàn huyện Kông Chro được khuyến cáo thời vụ gieo trồng thích hợp từ ngày 10/6 đến 30/6. Tuy nhiên hiện tại đã có một số diện tích đã và chuẩn bị cho thu hoạch, do bà con nông dân gieo trồng sớm theo lịch thời vụ (thời gian khoảng từ 10/4) cũng có thể dẫn đến tình trạng trên. Hơn nữa, do thời tiết mưa sớm và thường xuyên một số loại đối tượng trung gian thuộc họ hút chích phát triển như: rầy, rệp có điều kiện mạnh, đây là nguồn lây nhiễm chính cho bệnh khảm vàng lá lây lan nhanh hơn.
Ông Huỳnh Văn Cư, Trạm trưởng Trạm Trồng trọt và Bảo vệ Thực vật huyện Kông Chro cho biết: “Hiện nay trên đồng ruộng bị bệnh Khảm vàng lá trên cây đậu xanh, giống nhiễm là giống ĐX 208, nguyên nhân gây bệnh là do vi rút không có thuốc phòng trừ. Chúng tôi khuyến cáo bà con nếu diện tích nhiễm nhẹ nên nhổ bỏ và tiêu hủy, tiến hành phun thuốc rầy rệp cộng với phân bón lá nhằm hạn chế môi giới truyền bệnh và tăng sức đề kháng cho cây trồng. Về lâu dài bà con nông dân nên chọn một số giống có kháng loại bệnh này để tránh thiệt hại”.
Theo khảo sát của Trạm Bảo vệ Thực vật huyện, bệnh khảm vàng lá xuất hiện rải rác trên địa bàn, tập trung ở các xã có diện tích gieo trồng nhiều và chủ yếu ở giống Đậu xanh ĐX 208. Một số nông dân gieo trồng giống để lại năm trước bị nhiễm nhẹ không ảnh hưởng đến năng suất cũng như sinh trưởng của cây, song số diện tích này rất ít không đáng kể. Một vụ đậu xanh mất mùa đang hiện hữu rất gần. Bà con nông dân mong muốn các cơ quan chức năng của tỉnh, huyện vào cuộc làm rõ nguyên nhân do đâu. Nếu do giống không đảm bảo, khâu xử lý giống chưa tốt cần có những biện pháp xử lý nhằm tránh thiệt hại cho nông dân trong thời điểm hiện tại cũng như lâu dài./.
Ngô Chiến