Từ giữa tháng 4 đến nay, giá chanh dây giảm thấp dẫn đến nhiều ý kiến bày tỏ lo lắng về tương lai của loại cây trồng này trong thời gian tới sẽ như thế nào, liệu rằng có được như kỳ vọng của nhiều bà con nông dân khi tỉnh Gia Lai xác định chanh dây là một trong những cây trồng chính của địa phương? Nếu chỉ nhìn ở khía cạnh giá bán ở thời điểm hiện nay thì nhiều nông dân lo lắng về sự bấp bênh của cây chanh dây; nhưng ở một góc nhìn khác thì không quá lo ngại khi chanh dây đang tạm thời rớt giá.
Gần 1 tháng nay, giá chanh dây trên thị trường giảm mạnh, giá bán tại nhà máy dao động từ 6 – 8 ngàn đồng/kg chanh múc dịch, giảm ½ so với đầu năm nay và từ 2-3 ngàn đồng/kg so với đầu tháng 4.
Nguyên nhân giảm giá là do chanh dây đang ở cao điểm chín rộ, lượng hàng bán ra tăng mạnh vì đặc thù mặt hàng này là thu hoạch đến đâu phải được tiêu thụ đến đó, không cất trữ được như các loại nông sản khác. Để có thể tiêu thụ hết lượng chanh dây nông dân thu hoạch mỗi ngày, hiện nay các nhà máy chế biến chanh dây trên địa bàn tỉnh Gia Lai như: Quiconac, Doveco, Nafoods Group buộc phải hoạt động hết 100% công suất…
Cụ thể như tại Nhà máy Quiconac, từ giữa tháng 4 đến nay, công suất nhà máy đạt từ 350 – 400 tấn/ ngày, trong khi bình thường chỉ từ 100-150 tấn/ ngày. Còn tại DOVECO Gia Lai, nhà máy chế biến hoạt động 24/7 với công suất 250 tấn/ngày…Chính nhờ các nhà máy hoạt động hết công suất nên gần như lượng chanh dây thu hoạch đến đâu đều được tiêu thụ hết đến đó, nên dù giá có giảm nhưng gần như không có tình trạng ùn ứ. Mặc dù giá thấp, lợi nhuận giảm nhưng vẫn tiêu thụ được sản phẩm làm ra…Như vậy phần nào giúp nông dân vẫn giữ được tâm lý ổn định, không quá lo lắng khi phát triển chanh dây.
Ở một góc nhìn khác thì tỉnh Gia Lai vẫn được xác định là địa phương rất có tiềm năng và triển vọng để phát triển cây chanh dây. Hiện nay, tỉnh Gia Lai đang dẫn đầu cả nước về diện tích chanh dây với khoảng 5 ngàn ha, năng suất bình quân đạt 45 tấn/ha. Theo Đề án phát triển sản xuất rau, hoa và cây ăn quả trên địa bàn tỉnh Gia Lai đến năm 2030, định hướng đến năm 2040, đến năm 2025 Gia Lai sẽ phát triển lên 20 ngàn ha chanh leo. Như vậy, dư địa về phát triển chanh dây trên địa bàn tỉnh Gia Lai còn rất lớn, chính vì vậy Gia Lai vẫn đang là đích đến của nhiều nhà đầu tư.
Ông Lưu Quốc Thạnh – Tổng Giám đốc Công ty Quiconac Việt Nam nói: “Chúng tôi cho rằng tiềm năng về phát triển chanh dây ở tỉnh Gia Lai hiện nay còn rất lớn vì hiện nay sản lượng sản xuất chưa đáp ứng đủ các nhà máy trên địa bàn. Hiện nay chúng tôi mới xây dựng 1 dây chuyền sản xuất, kế hoạch sẽ xây dựng thêm 2 dây chuyền nữa nếu nguyên liệu đảm bảo. Tôi cho rằng định hướng phát triển của tỉnh Gia Lai đối với cây chanh dây là rất phù hợp vì dư địa còn nhiều và cơ hội cũng nhiều nữa. Chúng tôi đang cố gắng cùng với bà con để nâng cao giá trị kinh tế của loại sản phẩm này.”
Ông Nguyễn Mạnh Hùng – Tổng Giám đốc Công ty CP Nafoods Group cho biết: “Trong chiến lược phát triển của chúng tôi thì chọn Gia Lai để phát triển cây chanh leo. Vì theo quy hoạch đến năm 2025 Gia Lai phát triển 20 ngàn ha, hiện tại là 5 ngàn nên dư địa còn rất lớn. /// Chúng tôi không xem các doanh nghiệp như DOVECO, QUICONAC là đối thủ mà họ sẽ là đối tác trong tương lai của chúng tôi khi triển khai chiến lược phát triển chanh leo. Họ sẽ là những cánh tay nối dài để xây dựng các chuỗi liên kết sản xuất. Cùng có nhiều doanh nghiệp tham gia thì tôi tin chắc cây chanh leo sẽ tạo ra những giá trị cao hơn và việc phát triển sẽ bền vững hơn…”
Dựa trên nhu cầu tiêu thụ chanh dây trên thế giới hiện vẫn đang rất cao, kết hợp với những lợi thế hiện nay tỉnh Gia Lai đang có, quan trọng là cùng lúc có các nhà máy chế biến chanh dây quy mô lớn tham gia vào chuỗi liên kết sản xuất với bà con nông dân…. nên tỉnh Gia Lai định hướng phát triển chanh dây trở thành cây trồng chính là hoàn toàn có cơ sở.
Ông Đoàn Ngọc Có – Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp & PTNT tỉnh Gia Lai trao đổi: “Hiện nay Gia Lai cùng lúc có được một số doanh nghiệp lớn đầu tư xây dựng nhà máy chế biến chanh leo….Đây là điều kiện rất thuận lợi để chanh leo phát triển mạnh trên địa bàn. Hiện nay Gia Lai phát triển được gần 5 ngàn ha, trong kế hoạch phấn đấu năm 2025 sẽ phát triển lên 20 ngàn ha. Việc quy hoạch cũng được tính toán dựa trên nhu cầu thực tế và sự góp mặt của các doanh nghiệp đầu tư vào địa bàn. Nên hiện nay tỉnh đang khuyến khích xây dựng các chuỗi liên kết về sản xuất chanh leo…”
Trở lại vấn đề biến động về giá, theo lý giải của các doanh nghiệp thu mua chanh dây, đó là một diễn biến dựa trên quy luật cung cầu tùy theo thời điểm như các mặt hàng nông sản khác. Cũng theo các nhà kinh doanh trong lĩnh vực này, giải pháp thông minh để được hưởng giá tốt mà bà con nông dân có thể thực hiện, đó là làm thế nào để có sản phẩm bán rải đều trong năm, như vậy sẽ tránh được tình trạng cùng lúc chanh dây chín rộ dẫn đến hàng hóa bị “dội chợ” khi cùng lúc lượng cung quá nhiều.
Hồng Uyên – Viễn Khánh