Khi đời sống kinh tế xã hội phát triển, người dân, trong đó có đồng bào các dân tộc thiểu số có điều kiện hơn để tiếp cận với các hình thức văn hóa giải trí mới phong phú hơn, hấp dẫn hơn. Tuy nhiên, đằng sau sự phát triển đó là cả một nỗi lo, đó là nguy cơ dần mai một những giá trị văn hóa truyền thống trên mảnh đất cao nguyên đầy nắng gió. Và nếu như các cơ quan chức năng không có những biện pháp kịp thời để khôi phục và bảo tồn bản sắc của đồng bào các dân tộc thiểu số thì nỗi lo đó sẽ dần trở nên hiện hữu. Phóng sự sau sẽ cho chúng ta thấy rõ hơn về điều này.

    

Làng Gran, xã Ia H’lốp, huyện Chư Sê trước đây luôn rộn ràng âm thanh của tiếng đàn T’rưng vào mỗi mùa lễ hội. Thế nhưng bây giờ, những âm thanh ấy đang trở nên xa dần và chẳng còn sức lôi cuốn nào với những đứa trẻ trong ngôi làng này. Cả làng Gran giờ chỉ còn 3 người biết đánh đàn T’rưng, cả 3 giờ tuổi cũng đã ngoài lục tuần. Già Siu Chi là một trong 3 người.

Ông Siu Chi – Làng Gran, xã Ia H’lôp, Chư Sê, Gia Lai cho biết “Mình biết đánh đàn  T’rưng từ năm lên 9 tuổi. Với cây đàn này mình đã được đi và được biết rất nhiều nơi rồi. Giờ mình lo lắng lắm vì bọn trẻ trong làng không đứa nào chịu học đánh đán T’rưng. Nó bảo khó học nên dù có nói thế nào chúng cũng không học hết. Mình buồn lắm vì mai mốt mình chết rồi sẽ không còn ai đánh đàn T’rưng nữa….”

Trò chuyện với em Kpuih Nguyễn Thanh Hoàng – Làng Gran, xã Ia H’lôp, Chư Sê, Gia Lai.

Em có biết đánh đàn T’Rưng không?

Không

Vì sao?

Vì không thích. Thích nghe nhạc trẻ hơn…

Nằm lọt thỏm giữa trung tâm thị trấn Kbang, huyện Kbang, làng Nak lại mang trong nó nỗi buồn của một ngôi làng trong phố. Bởi song hành cùng với tốc độ đô thị hóa diễn ra nhanh chóng thì lớp trẻ cũng chẳng còn mặn mòi với những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc mình. Cả làng Nak bây giờ không có lấy 1 đội cồng chiêng thanh thiếu niên để biểu diễn vào những dịp lễ hội của làng. Nhà rông làng Nak, giờ cũng đã thiếu đi những tiếng kể khan mỗi lúc đêm về.

Ông Đinh Miết – Bí thư Chi bộ làng Nak, TT.Kbang, Kbang, Gia Lai chia sẻ “Trước đây nhà Rông còn là nơi lưu giữ những sản phẩm thủ công của người trong làng, nhưng theo thời gian thì nó mất hết rồi. Buổi tối thanh niên cũng không còn đến đây để ngủ nữa nên nhà Rông của đóng cửa quanh năm, chỉ khi nào họp hành thì mới mở cửa, thắp đèn thôi…”

Trò chuyện với em Đinh Văn Hân – Làng Nak, TT.Kbang, Kbang, Gia Lai

Em có biết đánh cồng chiêng không?

Không.

Tại sao em không học đánh cồng chiêng?

Vì em không thích.

Trở lại với làng Gran, cũng đã khá lâu rồi già Siu Chi và người bạn của mình mới lại mang đàn T’rưng ra để cùng nhau vang lên bản hòa ca của đại ngàn Tây Nguyên. Nhưng dường như trong những thanh âm của bản hòa tấu này có một chút gì đó vừa lo lắng, vừa bồn chồn. Và những âm thanh này đôi khi bỗng vụt tắt, để lại giữa ngôi làng bé nhỏ này một khoảng trống mênh mông./.

Quốc Linh – Ksor Tuối – Minh Vũ