Hiện nay nông dân các huyện phía Đông Nam của tỉnh đang bắt đầu bước vào vụ thu hoạch thuốc lá, vì vậy nhu cầu chất đốt để sấy thuốc lá tăng mạnh. Tuy nhiên khó khăn nhất hiện nay đối với các hộ trồng thuốc lá là tìm nguồn chất đốt để thay thế củi rừng như lâu nay nhiều bà con vẫn sử dụng. Trong điều kiện khó khăn như vậy, bài toán về tìm nguồn chất đốt thay thế củi rừng là vấn đề đang được đặt ra cho các địa phương trồng thuốc lá. Phóng sự thực hiện tại huyện Ia Pa:
Trước đây ông Nông Văn Sơn cũng như nhiều hộ dân khác vẫn sử dụng củi rừng để sấy thuốc lá, nhưng mấy năm gần đây thực hiện ký cam kết không sử dụng củi rừng, ông Sơn đã chuyển sang dùng chấu và củi điều. Tuy nhiên, hiện nay 2 nguồn chất đốt này cũng khan hiếm, không đủ đáp ứng nhu cầu sử dụng của người dân khi diện tích thuốc lá cũng như số lượng lò sấy tăng hơn so với trước đây.
Ông Nông Văn Sơn – Người dân thôn Kơ Nia, xã Ia Trok, huyện Ia Pa, Gia Lai cho biết: “Bây giờ nguồn chấu cũng ít rồi, giá cao mà mua cũng chẳng ra. 1 bao chấu cách đây 3 năm tại nhà máy đã bán 8000/bao, nhưng mua cũng không được, các lò gạch họ đặt hết. Còn củi điều không phải ai cũng đi lấy được phải có người quen mới lấy được. Còn nhà tôi phải đi tỉa cành, bẻ cành, coi như đi làm thuê để bẻ củi”.
Ông Rơ Com Yup – Người dân thôn Kơ Nia, xã Ia Trok, huyện Ia Pa, Gia Lai cũng nói: “Bây giờ chỉ đốt củi của cây đào, cây xoài, chỉ những cây trong vườn nhà thôi”.
Để giải quyết bài toán khó khăn về chất đốt nên trên thực tế vẫn còn một số hộ dân sử dụng thêm củi rừng để sấy thuốc lá.
Bà Lê Thị Lâm – Người dân thôn Kơ Nia, xã Ia Trok, huyện Ia Pa, Gia Lai cho biết thêm: “Dân làm thuốc lá ở đây sử dụng củi đào để sấy thuốc lá, còn lại một số thì sử dụng thêm rễ cây mà bà con đồng bào dân tộc thiểu số tận dụng lại ở trong rừng đem về bán lại”.
Trong khi các nguồn chất đốt khác không đủ đáp ứng, người dân vẫn lén lút sử dụng xen kẽ củi rừng với một số loại chất đốt khác, từ đó đặt ra không ít khó khăn trong công tác quản lý quản lý bảo vệ rừng.
Nói về vấn đề này ông Hoàng Văn Tình – Kiểm lâm địa bàn huyện Ia Pa, Gia Lai cho biết: “ Trong quá trình tuyên truyền cũng gặp nhiều khó khăn do hiện tại nguồn chất đốt không đủ đáp ứng. Còn chấu thì mua không được, bà con chỉ sử dụng củi của các loại cây trong rừng. Vẫn còn một số hộ dân lén lút sử dụng củi rừng. Để ngăn chặn tình trạng người dân sử dụng củi rừng để sấy thuốc lá, đề nghị các công ty nghiên cứu các loại hình khác, ví dụ chuyển sang sấy công nghiệp, sấy bằng nhiệt điện, sấy tập trung để bà con yên tâm sản xuất”.
Trên địa bàn huyện Ia Pa hiện có 1.200 hecta thuốc lá và 326 lò sấy thuốc lá. Với diện tích và số lượng lò sấy nhiều như vậy, nếu bài toán nguồn chất đốt không được giải quyết thì hành vi chặt phá rừng để có thêm nguồn chất đốt vẫn sẽ còn tiếp diễn vì thuốc lá vẫn được xem là một trong những cây trồng chính của người dân các huyện Đông Nam.
Hồng Uyên, Minh Trí