Xuất khẩu nông sản đang mang về hàng trăm triệu USD mỗi năm cho tỉnh Gia Lai. Đây cũng chính là lĩnh vực tiềm năng được tỉnh xác định đầu tư khai thác, xem là chìa khóa thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế. Tuy nhiên, một trong những vấn đề tồn tại hiện nay là sự phát triển của ngành công nghiệp chế biến và công nghệ bảo quản nông sản tươi sau thu hoạch của Gia Lai vẫn còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng được nhu cầu, nhất là việc bảo quản dài ngày để phục vụ xuất khẩu bằng đường biển. Thực trạng này đang đặt ra yêu cầu cần có giải pháp công nghệ để bảo quản nông sản tươi sau thu hoạch. Câu chuyện về quả chanh dây là một trong những ví dụ cụ thể.
Chanh dây được xác định là một trong những loại nông sản xuất khẩu chủ lực tỉnh Gia Lai đang tập trung phát triển. Diện tích chanh dây của Gia Lai hiện lớn nhất cả nước với hơn 4 nghìn 800 ha và dự kiến đến năm 2025 sẽ được mở rộng lên khoảng 20 nghìn ha.
Với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng phù hợp, thời gian chăm sóc ngắn, thị trường ưa chuộng, chanh dây đang trở thành một trong những lựa chọn đầu tư sản xuất hàng đầu của nhiều doanh nghiệp, HTX và bà con nông dân trên địa bàn tỉnh.
Chị Đỗ Thị Mỹ Thơm – Giám đốc HTX Nông nghiệp và Dịch vụ Hùng Thơm Gia Lai trao đổi: “Hiện tại HTX đang hoạt động trên lĩnh vực chủ lực là cây chanh dây. Khi bắt đầu làm theo chuỗi giá trị của sản phẩm này thì HTX cũng đã có chủ trương liên kết từ cây giống đến đầu ra. Nếu như có thể kết hợp với nhau để liên kết thì rất tốt/ cũng mong tỉnh, Sở Nông nghiệp cố gắng hỗ trợ cho HTX cùng theo hướng phát triển bền vững như thế này.”
Sản phẩm chanh dây của Gia Lai hiện đã đến được với nhiều thị trường trên thế giới như: Trung Quốc, Hàn Quốc, các nước EU, Newzealand, Mỹ…Trong đó, ngoài dịch chanh dây đông lạnh đã qua chế biến có thể bảo quản trong thời gian dài và có thể đến nhiều thị trường thì sản phẩm chanh dây tươi lại gặp nhiều hạn chế, vì thời gian bảo quản sau thu hoạch ngắn, chỉ từ 10 đến 15 ngày nên chỉ có thể xuất khẩu sang các nước gần như Trung Quốc, Hàn Quốc. Nếu xuất khẩu sang các thị trường khác như châu Âu, châu Mỹ thì phải đi bằng đường hàng không với giá vận chuyển cao từ 6-8 USD/kg, do đó khó tạo được sức cạnh tranh với sản phẩm của một số nước khác.
Ông Nguyễn Huỳnh Phú Lâm – Chủ tịch HĐQT HTX Nông nghiệp cây ăn trái Tây Nguyên nói: “Hiện nay sản phẩm chanh dây tươi của chúng ta đi qua châu Âu bằng đường hàng không nên không thể cạnh tranh được với sản phẩm từ Nam Mỹ. Đó là một trong những yếu điểm, nên HTX đang hợp tác để nghiên cứu để kéo dài thời gian bảo quản quả chanh dây, đảm bảo vận chuyển bằng đường biển, giải quyết bài toán Logistic cho sản phẩm chanh dây. Tạo lợi thế nhất định đi vào thị trường châu Âu.”
HTX Nông nghiệp cây ăn trái Tây Nguyên đang hợp tác với Trường Đại học Nông Lâm, Đại học Huế triển khai nghiên cứu giải pháp kéo dài thời gian bảo quản chanh dây tươi sau thu hoạch lên khoảng 40 đến 50 ngày để mở ra nhiều cơ hội hơn cho sản phẩm nông sản được xem là chủ lực của tỉnh Gia Lai hiện nay và trong tương lai.
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Văn Toả, Trưởng khoa Cơ khí và Công nghệ, Đại học Nông Lâm, Đại học Huế cho biết: “Xu hướng chung của người tiêu dùng là rất thích trái cây tươi, không chỉ ăn mà là họ cần có cả cảm giác khi ăn, hạnh phúc nhất là họ được sử dụng trái cây tươi, bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm. Khi mà ăn tươi như vậy thì giá trị dinh dưỡng rất là cao, cao hơn rất nhiều so với đã qua chế biến. Do đó, chúng ta cần phải ứng dụng công nghệ để đạt được điều đó. Và khi đề tài nghiên cứu đã thành công thì chúng ta đưa vào áp dụng, có thể xuất khẩu bằng đường biển, mang lại lợi nhuận cho HTX, doanh nghiệp và người dân.”
Giải quyết được điểm nghẽn về công nghệ bảo quản sau thu hoạch sẽ duy trì được chất lượng, hạn chế tổn thất và kéo dài độ tươi ngon cho quả chanh dây. Từ đó, góp phần mở rộng thị trường, nâng cao sức cạnh tranh cho sản phẩm chanh dây của Gia Lai trên thị trường thế giới. Đó cũng là cách để giảm thiểu rủi ro cho nông sản xuất khẩu khi phải phụ thuộc vào một vài thị trường nhất định.
Ngọc Hà – Mạnh Hà – Phi Long