Do không chủ động được nguồn nước mà rất nhiều nông dân trên địa bàn tỉnh không thể gieo cấy được lúa nước vụ Đông Xuân; hoặc gieo cấy xong nhưng thường bị hạn làm ảnh hưởng đến năng suất và thậm chí là mất trắng. Nhưng gia đình ông Nông Văn Binh ở làng Đầm, xã Tơ Tung, huyện Kbang, lại có cách để tránh hạn cho lúa Đông Xuân, đó là gieo cấy sớm hơn khung thời vụ.
Nhiều diện tích lúa bị hạn.
Khu vực sản xuất suối Khăm, làng Đầm, xã Tơ Tung, huyện Kbang, do không có công trình thuỷ lợi nên hầu hết bà con chỉ trồng được lúa vụ Mùa; còn vụ Đông Xuân thì bỏ hoang hoặc có trồng thì cũng đành phó mặc cho trời.
Lúa đang thì sinh trưởng phát triển, nhưng thiếu nước tưới có nguy cơ bị mất trắng.
Hiện nay, những diện tích xung quanh bị bỏ hoang hoặc ở tình trạng khô hạn khi đang ở giai đoạn bắt đầu đẻ nhánh, thì gia đình Nông Văn Binh ở làng Đầm, lại đang tập trung thu hoạch lúa nước Đông Xuân. Ông Binh cho biết: Do ở đây không có công trình thuỷ lợi, vụ Mùa thì có nước tự nhiên, còn để sản xuất lúa nước Đông Xuân thì nhà ông chủ yếu là dựa vào nước ao; tuy nhiên, lượng nước này cũng rất hạn chế, để cung cấp đủ cho 4 sào lúa nước thì trước hết phải lựa chọn giống có khả năng chịu hạn tốt; thứ hai, là tính toán cụ thể về thời gian sinh trưởng của cây lúa, để làm sao khi cây lúa bắt đầu chín thì lượng nước trong ao cũng hết; như vậy sẽ hạn chế ảnh hưởng của nắng hạn; và cốt lõi là phải gieo cấy sớm hơn so với lịch thời vụ.
Ông Nông Văn Binh chia sẻ: Gia đình tôi sau khi gặt xong lúa vụ Mùa vào trung tuần tháng 9 âm lịch là tiếp tục làm đất để chuẩn bị đầu tháng 10 là gieo xạ vụ Đông Xuân để đảm bảo lượng nước đến khi thu hoạch là vào tháng 1 và đầu tháng 2 là gặt được.
Do gieo cấy sớm nên đến thời điểm đầu tháng 2 âm lịch gia đình ông Bình đã được gặp lúa chín.
Việc gieo cấy lúa Đông Xuân sớm hơn để tránh hạn gia đình ông Binh đã thành công 3 năm nay; dù năng suất có thấp hơn lúa vụ Mùa. Ông Bình cho biết: những năm tiếp theo gia đình ông sẽ tiếp tục duy trì và nghiên cứu để cho năng suất đạt cao hơn.
Ông Binh cho biết thêm: Năng suất vụ Mùa thì đạt khoảng 6 tạ còn năng suất của vụ Đông Xuân thì nó thấp hơn khoảng 2 tạ, được khoảng 4 tạ; và những năm tiếp nhà tôi sẽ tiếp tục căn cứ theo lượng nước mạch, nước ao và tiếp tục làm.
Đối với lúa nước Đông Xuân ở huyện Kbang thông thường được bà con xuống giống vào trung tuần tháng 12 âm lịch; thậm chí có nhiều bà con đến hết tháng Giêng mới xuống giống xong. Trong khi đó, một số diện tích không chủ động được nguồn nước nên đến đầu tháng 2 là thời điểm thường xảy ra hạn; vì thế mà khó tránh khỏi nắng hạn cho lúa nước Đông Xuân. Như hiện nay, ở các địa phương trong tỉnh có nhiều diện tích lúa nước Đông Xuân có nguy cơ mất trắng do không chủ động được nguồn nước, hoặc phụ thuộc vào lượng nước trong ao, hồ, ven các khe suối. Vì vậy, người dân cũng nên tính toán trong việc thay đổi lịch thời vụ như gia đình ông Nông Văn Binh ở làng Đầm, xã Tơ Tung, huyện Kbang để tránh hạn cho lúa nước Đông Xuân.
Đức Hải (Đài TT-TH Kbang)