Theo qui chế phối hợp giữa hai tỉnh Gia Lai và Hải Dương, năm 2002, hàng chục hộ dân ở tỉnh Hải Dương đã tự nguyện đi phát triển kinh tế mới tại huyện vùng sâu, vùng xa Kông Chro. Tuy nhiên đến nay đã gần 12 năm sinh sống trên địa bàn, những hộ dân này vẫn chưa được chính quyền địa phương cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để yên tâm sản xuất, ổn định cuộc sống. Phản ánh của nhóm phóng viên thời sự.
Nơi ở của các hộ dân kinh tế mới.
60 hộ dân tỉnh Hải Dương đi kinh tế mới vào sinh sống tại xã Yang Nam, huyện Kông Chro thuộc 4 huyện Bình Giang, Tứ Kỳ, Kinh Môn và Gia Lộc. Theo qui chế phối hợp giữa hai tỉnh, Gia Lai có trách nhiệm đo đạc, bố trí cấp đất ở, đất sản xuất, hỗ trợ tiền ăn 6 tháng đầu cho các hộ khi mới vào; tỉnh Hải Dương có nghĩa vụ chi trả toàn bộ kinh phí giao đất. Mỗi hộ được huyện Kông Chro cấp 400m đất ở và 5.000m đất sản xuất. Đến nay, trong khi tỉnh Hải Dương đã hoàn thành nghĩa vụ của mình thì tỉnh Gia Lai mà cụ thể là huyện Kông Chro còn chậm trễ khi chưa cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho dân. Người dân vẫn chưa thể yên tâm lao động sản xuất ngay trên mảnh đất của mình.
Trò chuyện với chúng tôi Ông Phạm Văn Kềnh-Thôn Hòa Bình-xã Yang Nam-Huyện Kông Chro cho biết: “Chúng tôi đi kinh tế vào đây được Nhà nước cấp 5 sào đất. Vào đây đã lâu nhưng đến giờ vẫn chưa được cấp sổ đỏ. Tất nhiên chúng tôi đi kinh tế mới thì Nhà nước phải lo cấp sổ đỏ cho chúng tôi”.
Và đây là ý kiến của Ông Nhữ Văn Vĩnh-Trưởng thôn Hòa Bình – xã Yang Nam – Huyện Kông Chro: “Để vay ngân hàng thì rất là khó khăn, có khi phải nhờ người này, người kia bên địa chính ký vào thì ra ngân hàng mới cho vay, còn địa chính không xác nhận vào hộ này có đất, có nhà thì không thể vay tín chấp được”.
Lý giải điều bất hợp lý này, UBND huyện Kông Chro cho rằng do diện tích đất của những hộ đi kinh tế mới nằm trong đất lâm nghiệp nên chưa thể cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Ông Phạm Huy Vân–Phó Phòng Tài nguyên-Môi trường huyện Kông Chro lý giải: “Trong quá trình đo đạc xác định có rất nhiều hộ đã sản xuất lâu rồi nhưng qua xác minh thì đất này thuộc đất rừng nên không thể tiến hành cấp giấy được…”.
Lý do này rõ ràng chưa hợp lý bởi việc bố trí đất ở, đất sản xuất cho các hộ đã được hai tỉnh Gia Lai và Hải Dương thống nhất, qui định rõ từ đầu. Thậm chí, UBND huyện Kông Chro còn triển khai san ủi, giải phóng mặt bằng trước khi bàn giao đất cho dân. Nếu cho rằng đất của các hộ thuộc hiện trạng đất lâm nghiệp thì cần phải xem lại trách nhiệm của ngành chủ quản huyện Kông Chro khi giao đất cho dân định cư.
Ông Nhữ Văn Vĩnh-Trưởng thôn Hòa Bình – xã Yang Nam – Huyện Kông Chro bức xúc nói: “Tôi thấy quá bất hợp lý vì khi các anh phân lô thì có cận rừng gì đâu, mà theo tôi dám khẳng định trong 60 hộ vào đây thì có khoảng 6-7 hộ có diện tích đất gần rừng, có thể họ xâm lấn thêm một, hai sào nữa. Còn những chổ không cận rừng đã được phân lô liền kề nhau, bên này của người này, bên kia của người kia thì lấy đâu ra phá rừng nữa”.
Gần 12 năm định cư ổn định nhưng vẫn chưa được cấp quyền sở hữu đất ở hợp pháp, 90% hộ dân ở thôn Hòa Bình đã chán nản bán tháo nhà cửa, vườn tược để tìm nơi khác thuận lợi hơn an cư lạc nghiệp dù rằng họ biết rõ việc sang nhượng này là chưa hợp pháp.
Một chủ trương lớn và phù hợp trong công tác giản dân phát triển kinh tế giữa hai tỉnh Gia Lai và Hải Dương đã được thực hiện không đúng bởi cách làm việc chưa thật sự có trách nhiệm của cấp chính quyền cơ sở. Đây là điều cần sớm được khắc phục để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp cho những hộ dân tự nguyện đi phát triển kinh tế mới tại Kông Chro.
Ông Phạm Văn Kềnh-Thôn Hòa Bình – xã Yang Nam – Huyện Kông Chro kiến nghị: “Làm gì thì phải rõ ràng cái đó, chúng tôi đi kinh tế mới được Nhà nước quy hoạch 5 sào đất sản xuất thì không lý do gì dựa vào cái này cái kia không cấp quyền sử dụng đất. Nếu hộ nào khai hoang vào đất rừng thì phải tách riêng ra thì mới đúng hơn để những bà con đi kinh tế gốc ở đây đỡ thiệt thòi”.
Nhật Thành-Thanh Sáng