Nhận thấy điều kiện đất đai, khí hậu của địa phương thích hợp cho cây sầu riêng phát triển nên những năm qua, người dân ở các xã, thị trấn trên địa bàn huyện Chư Pah đã chuyển những diện tích cà phê, tiêu già cỗi, năng suất thấp sang trồng cây sầu riêng. Ngoài việc trồng những giống chất lượng, đáp ứng nhu cầu của thị trường tiêu dùng trong và ngoài tỉnh, địa phương cũng chú trọng việc thành lập các tổ liên kết, hợp tác xã nhằm đảm bảo ổn định đầu ra của loại trái cây đặc trưng này, qua đó hướng đến việc sản xuất sầu riêng sạch và trở thành sản phẩm đặc sản của huyện.
Mặc dù chỉ trồng xen hơn 20 cây sầu riêng trong vườn cà phê nhưng những năm qua, gia đình bà Nguyễn Thị Xuân ở Thôn 2, xã Nghĩa Hòa, huyện Chư Pah đã có một nguồn thu nhập khá từ cây trồng này. Tùy theo loại sầu riêng, giá dao động từ 50 đến hơn 70 ngàn đồng/kg nên gia đình bà và những hộ trồng sầu riêng ở xã có thể nâng cao thu nhập nhờ đa dạng hóa các loại cây trồng trong vườn. Bà Xuân cho biết: “Tùy theo giá cả những tháng chưa đến mùa cà thì có thu nhập cho nông dân cũng đỡ. Tôi thấy cũng được, cũng có lãi. Giá sầu riêng tùy theo ghép thái thì 70-80, ri thì khác, tùy theo giá chợ, bán thu nhập cũng cao/ 20 cây sầu riêng, 1 cây từ 50 kg đến 1 tạ thì 1 cây được 2-3 triệu, đó là giá bình thường, chứ giá cao thì cao hơn nữa”.
Tuy phát triển muộn hơn so với các xã như: Hòa Phú, Ia Khươl, Ia Ly… nhưng những năm gần đây, người dân trên địa bàn xã Nghĩa Hòa đã mạnh dạn đầu tư trồng xen sầu riêng trong vườn cà phê hay trồng thuần. Hộ ít thì vài chục cây, hộ nhiều trồng hơn 300 cây với các giống sầu riêng Ri 6, sầu riêng Thái và sầu riêng sữa. Đây là những loại sầu riêng rất phù hợp với thổ nhưỡng địa phương, đang được thị trường ưa chuộng, giá bán lại cao.
Ông Lê Trung Vinh – Phó Chủ tịch UBND xã Nghĩa Hòa, huyện Chư Pah cũng nói: “Bà con trồng sầu riêng chủ yếu xen canh trong lô cà phê với giống sầu riêng Thái hạt lép, bắt đầu trồng từ năm 2016 đến nay cũng bắt đầu thu bói. Với giá sầu riêng hiện nay từ 50 đến 60 ngàn/kg thì cũng có lợi nhuận. Trong thời gian tới với giá như thế này thì bà con cũng chuyển đổi cơ cấu cây trồng từ vườn cà phê tái canh bà con cũng đang hướng phát triển cây sầu riêng vì giá ổn định”.
Những năm qua, sầu riêng của huyện Chư Pah được nhiều người tiêu dùng trong và ngoài tỉnh biết đến. Ngoài tổ liên kết trồng sầu riêng sạch ở xã Hòa Phú, hơn 2 năm qua, HTX Sản xuất thương mại và dịch vụ nông nghiệp Ia Mơ Nông cũng đã liên kết với hơn 30 hộ dân ở 2 xã Ia Ka và Ia Mơ Nông để thực hiện mô hình sản xuất, tiêu thụ cây ăn trái theo chuỗi, trong đó có cây sầu riêng. Bên cạnh chú trọng việc sản xuất sạch theo chuẩn VietGap thì người dân và HTX cũng đang hướng đến việc ổn định thị trường tiêu thụ trong và ngoài tỉnh thông qua mô hình liên kết này.
Ông Trần Văn Trọng – Thôn Ia Lôk, xã Ia Mơ Nông, huyện Chư Pah chia sẻ: “Trước kia dân nhà mình theo cà, tiêu đến lúc tiêu bị bệnh, cà sản lượng thấp tái canh lại cũng khó nên mình trồng xen canh cây ăn trái. Vào HTX được thì HTX cung cấp vật tư, kỹ thuật, mai kia có trái ổn định thì HTX lo vật tư và đầu ra thì ổn định cho nông dân hơn”.
Ông Lê Văn Thanh – Giám đốc HTX Sản xuất thương mại và dịch vụ nông nghiệp Ia Mơ Nông, xã Ia Mơ Nông, huyện Chư Pah cho biết: “Những vườn liên kết với mình mình làm chứng nhận Vietgap, truy xuất nguồn gốc vì ra thị trường mà không có nguồn gốc thì cũng khó khăn nên HTX làm những bước đó trước. Chẳng hạn như sầu riêng thì HTX Thắng Lợi, Bến Tre cung cấp nguồn cây giống đảm bảo chất lượng, hỗ trợ kỹ thuật, hỗ trợ đầu ra. Hiện tại đã ký được mấy hợp đồng rồi”.
Từ những hiệu quả kinh tế đem lại cho người dân, huyện Chư Pah đang chú trọng phát triển những loại sầu riêng sạch, nguồn gốc rõ ràng để xây dựng loại trái cây này trở thành sản phẩm đặc trưng của địa phương, qua đó nâng cao giá trị của sầu riêng trên thị trường./.
Thiên Thanh – Lê Thư – Xuân Huy – Duy Linh