Trong bối cảnh việc sản xuất các loại cây trồng chủ lực như hồ tiêu, cà phê gặp nhiều khó khăn do dịch bệnh, giá cả xuống thấp thì việc tìm hướng đi mới cho người dân đang là vấn đề cấp thiết hiện nay. Thời gian qua, nhiều mô hình chuyển đổi cây trồng, vật nuôi mới áp dụng KHKT đã được các ngành chức năng, người dân trên địa bàn tỉnh thực hiện và bước đầu ghi nhận hiệu quả tích cực. Trong đó, phải kể đến mô hình trồng dâu, nuôi tằm lấy kén đang được triển khai ở nhiều địa phương trong tỉnh.
Gia đình ông Nguyễn Đình Phái là một trong những hộ tiên phong trong thực hiện mô hình trồng dâu nuôi tằm trên địa bàn huyện Mang Yang. Nhờ quy trình kỹ thuật dễ thực hiện, hiệu quả kinh tế cao, ổn định nên sau 2 năm thực hiện mô hình, năm nay gia đình ông tiếp tục mở rộng diện tích trồng dâu để chuẩn bị mở rộng quy mô nuôi tằm trong đợt mới.
Ông Nguyễn Đình Phái, Tổ 2, thị trấn Kong Dỡng, huyện Mang Yang, Gia Lai cho biết: “Ngoài tiêu ra, những cây ngắn ngày khác không gì bằng con tằm được. Vòng đời con tằm rất là ngắn. Mình nuôi giai đoạn 2 chỉ 15 ngày 1 lứa thôi. Lợi nhuận chỉ cần 50 kg, giá kén chỉ cần 130 – 140 là có lợi nhuận rồi. Năm nay có rất nhiều bà con cũng theo mình để nâng cao thu nhập. Gia đình cũng mở rộng vài sào để đủ 1 hec”.
Trên thực tế, với mỗi sào dâu nếu chăm tốt cũng đủ để nuôi 1 hộp tằm. Nếu áp dụng đúng quy trình kỹ thuật, sau nửa tháng nuôi tằm, người dân có thể thu từ 50 kg kén trở lên. Với giá bình quân từ 120 đến 140 nghìn đồng/kg kén như hiện nay, người nông dân có thể thu về từ 5 đến 7 triệu đồng sau khi đã trừ hơn 1 triệu tiền giống. Có thể nói, với quy trình kỹ thuật không quá phức tạp, có thể tận dụng công lao động nhàn rỗi trong gia đình, người nuôi tằm có thể có thu nhập cao hơn nhiều so với các loại cây ngắn ngày khác.
Chị Huỳnh Thị Thúy Kiều, Kỹ thuật viên Công ty Cổ phần dâu tằm tơ Mang Yang nói: Không được cho tằm ăn lá ướt, không hái lá vào sáng sớm vì có sương, nhiều lúc sương muối, sương độc thì tằm sẽ bị bệnh. Mình tránh tất cả các mùi, vì tằm rất sạch nên mình phải tránh tất cả các mùi như xăng, mùi dầu gió, nước rửa chén, thuốc nhúng mùng, thuốc sâu… Khi mình trồng dâu, xung quanh vườn của mình có ai xịt thuốc sâu thì mình phải né vùng lá dâu đó ra nếu không về tằm ăn sẽ bị chết tằm.
Với nhiều ưu điểm, việc phát triển mô hình trồng dâu nuôi tăm để lấy kén đang được các địa phương trong tỉnh phổ biến đến người dân như ở huyện Chư Sê, Chư Pưh, Kbang, Mang Yang… Hiệu quả trước mắt đã có, do đó vấn đề phổ biến kỹ thuật cũng đang được các ngành chức năng, chính quyền các địa phương chú trọng. Trong đó, chú trọng liên kết với các công ty, doanh nghiệp để bao tiêu sản phẩm cho người dân.
Ông Nguyễn Văn Hợp, Trưởng Phòng NN &PTNT huyện Chư Sê, Gia Lai cho biết: “Xác định chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên địa bàn huyện thì việc trồng dâu nuôi tằm phát triển rất tốt, từ năm 2018 huyện đã đầu tư xây dựng các mô hình trồng dâu nuôi tằm 2 ha và năm nay phát triển thêm 5ha. Bên cạnh đó các hộ gia đình cũng đã bỏ tiền ra đầu tư trồng trên 10 ha, hiện nay đã sản xuất bước đầu thành công. tại một số địa phương. Qua theo dõi thì cây dâu phát triển tốt và nuôi tằm cũng đem lại hiệu quả cao. Có một số hộ đã chủ động được việc nuôi tằm, ấp để trứng nuôi tằm và lấy kén theo chuỗi khép kín và cũng có doanh nghiệp đến đặt vấn đề thu mua bao tiêu sản phẩm cho bà con”.
Trên địa bàn tỉnh Gia Lai, Công ty Cổ phần dâu tằm tơ Mang Yang là một trong những đơn vị đi đầu trong việc liên kết với người dân để tiêu thụ sản phẩm kén tằm.
Ông Phạm Quốc Hưởng, Giám đốc Công ty Cổ phần dâu tằm tơ Mang Yang cũng cho biết: “Hiện nay công ty triển khai trồng dâu nuôi tằm ở 13 huyện trên địa bàn tỉnh với diện tích trên 400 hecta. Công ty đầu tư cho bà con từ cây giống, con giống, vật tư nuôi tằm và bao tiêu sản phẩm đầu ra. Đầu ra hiện công ty đã ký kết với các công ty của nước ngoài với số lượng lớn nên không bao giờ sợ về đầu ra. Hiện công ty đăng ký với Sở NN&PTNT từ nay đến năm 2025 sẽ trồng dâu với diện tích 3.000 hecta. Hiện tại sản phẩm kén tằm tại Gia Lai rất tốt. Công ty đang dự tính sẽ làm nhà máy để ươm tơ, dệt lụa ngay tại Gia Lai để xuất đi các nước trên thế giới”.
Cũng theo ông Phạm Quốc Hưởng, kén tằm ở Gia Lai khi đưa sang tỉnh Lâm Đồng để ươm kén cho ra sản phẩm tơ với chất lượng rất tốt, không thu kém gì so với tơ tằm được sản xuất tại địa phương có thâm niên hàng chục năm như Lâm Đồng. Do đó, việc dự tính xây dựng nhà máy ươm tơ ngay tại tỉnh Gia Lai trong thời gian gần sắp tới sẽ mở ra một triển vọng rất lớn trong việc phát triển một cách ổn định, bền vững ngành trồng dâu, nuôi tằm cho người dân mà còn hướng đến xây dựng thương hiệu tơ tằm Gia Lai./.
Ngô Thanh, Viễn Khánh