Xã Ia O, huyện Ia Grai hiện có hơn 110 hộ dân người Campuchia đang sinh sống. Điều đáng nói, có 11 cặp vợ chồng không thực hiện các thủ tục đăng ký kết hôn theo quy định của pháp luật. Trước tình hình đó, các ban ngành liên quan đã tiến hành rà soát và tạo điều kiện để các cặp vợ chồng này thực hiện thủ tục đăng ký kết hôn; đồng thời tăng cường tuyên truyền để người dân nâng cao ý thức trong việc tuân thủ các quy định pháp luật.
Dù đã sống và lấy vợ ở Việt Nam được hơn 5 năm nhưng giấy tờ tùy thân duy nhất của anh Puih Bleo vẫn chỉ là tấm thẻ chứng minh nhân dân. Không có các giấy tờ hợp pháp khi cư trú, không có sổ hộ khẩu… Puih Bleo không thể làm đăng ký kết hôn với vợ là Rơ Châm Băn được. Chính vì thế, trong tờ giấy khai sinh của đứa con 3 tuổi, tên người cha vẫn phải để trống.
Anh Puih Bleo- làng Chai, xã Nhang, huyện ĐunMia, tỉnh Ratanakiri, Campuchia nói: “Mình đi chơi rồi bắt vợ. Mình ở bên Campuchia chưa có hộ khẩu. Thấy con làm giấy khai sinh mà không có tên bố cũng buồn chứ”.
Đồng bào dân tộc Jrai ở xã Ia O thuộc vùng biên giới huyện Ia Grai và bà con người Jrai ở các xã giáp Việt Nam thuộc Campuchia sinh sống liền kề bên nhau đã rất lâu đời. Bà con thường xuyên qua lại thăm hỏi, làm nương rẫy, ăn ở, thân thiết với nhau. Cũng từ đây, nhiều đôi trai gái của hai bên biên giới đã thành vợ thành chồng. Nhưng việc kết hôn của họ chỉ được tiến hành theo phong tục chứ không thực hiện theo quy định của pháp luật. Những cặp vợ chồng này đều có con chung, tài sản chung và có thời gian sinh sống khá lâu tại các làng tại xã Ia O, song về mặt pháp lý họ vẫn chưa được công nhận là vợ chồng.
Chị Siu Bdot, làng Kép, xã Nhang, huyện ĐunMia, tỉnh Ratanakiri, Campuchia cho biết: “Mình không đăng ký kết hôn cũng có nhiều thiệt thòi. Nên sắp tới mình sẽ đến Ủy ban làm đầy đủ giấy tờ”
Về phía địa phương ông Siu Jem, Phó Chủ tịch xã Ia O, huyện Ia Grai cho biết: “ Chính quyền địa phương tiếp tục tạo điều kiện cho 11 hộ, vận động bà con đến đăng ký giấy đăng ký kết hôn, giấy khai sinh cho con cái để thuận lợi cho cuộc sống, con cái đi học hành. Một số thì sang xã Nhang để làm các thủ tục đúng với luật hôn nhân”.
Để tạo điều kiện hỗ trợ để những gia đình này được hưởng những quyền lợi như tất cả các hộ gia đình người Việt Nam, các địa phương đang tích cực tuyên truyền, vận động và hướng dẫn những cặp nam nữ hôn nhân có yếu tố nước ngoài đã chung sống như vợ chồng cần làm các thủ tục đăng ký kết hôn theo quy định của pháp luật mỗi nước. Tuy nhiên đây là một công việc không dễ dàng, cần có sự vào cuộc của nhiều ngành chức năng./.
Nhâm Dung, Cao Duy