Họa sĩ Xu Man sinh năm 1925, là một cán bộ, đảng viên người Bahnar có nhiều cống hiến cho đất nước. Ông tham gia tập kết năm 1954 trong biên chế Trung đoàn 120, kết nạp Đảng Cộng sản Việt Nam năm 1955. Năm 1977, ông tham gia học Đại học Mỹ thuật Việt Nam, ông có thời gian công tác tại Ty Văn hóa Thông tin tỉnh Gia Lai-Kon Tum, về hưu năm 1983. Ông có nhiều đóng góp cho nền mỹ thuật khu vực cũng như nước nhà. Năm 2007, họa sĩ Xu Man mất tại nhà riêng ở làng Plei Bông, xã Ayun, huyện Mang Yang. Tranh của họa sĩ Xu Man hiện còn 120 bức. Năm 2012, họa sĩ Xu Man được truy tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật cho các tác phẩm “Bác Hồ với tình yêu Tây Nguyên”, “Bác Hồ với Tây Nguyên” (tranh sơn dầu)…. Đến nay, ông là họa sĩ duy nhất ở Tây Nguyên được tặng giải thưởng Nhà nước. Tại Hội thảo, các đại biểu, nhân chứng lịch sử đều nhất trí cao với việc thực hiện hồ sơ di tích “Nhà ở của họa sĩ Xu Man” là điều hết sức cần thiết và có ý nghĩa thiết thực.

Theo hồ sơ di tích, nhà ở của họa sĩ Xu Man có tổng diện tích: 2.092 m2, cách trung tâm tỉnh Gia Lai 42 km về phía Đông, ở làng Plei Bông, xã Ayun, huyện Mang Yang. Tổng thể kiến trúc gồm nhà xây nằm phía trước và nhà sàn nằm phía sau. Hiện nay, cả 2 căn nhà do con cháu ông ở nhưng rất đơn sơ và xuống cấp khá nặng. Tại Hội thảo, nhiều đại biểu đề nghị quan tâm đầu tư, phục dựng khu nhà, đồng thời tiếp tục mở rộng việc sưu tầm tác phẩm của họa sĩ Xu Man và trưng bày một phần tại nhà của ông để khách tham quan hiểu rõ hơn về cuộc đời, sự nghiệp của ông. Trên cơ sở kết quả của Hội thảo, UBND huyện Mang Yang sẽ hoàn thiện hồ sơ gửi các ngành chức năng để thẩm định, xem xét, xếp hạng di tích cấp tỉnh để tri ân những cống hiến của họa sĩ Xu Man đối với Gia Lai nói riêng, đất nước nói chung./.

Ngọc Kim