50 năm về trước (năm 1965), quân giải phóng và nhân dân các dân tộc Tây Nguyên đã lập nên chiến công hiển hách lần đầu đánh Mỹ và thắng Mỹ trên chiến trường Tây Nguyên, với chiến dịch Pleime lịch sử tại thung lũng IaDrăng (nay là địa bàn các xã Ia Pia và Ia Ga, huyện ChưPrông). 50 năm đã qua, những mất mát, đau thương có thể vẫn còn đó với mỗi người dân nơi đây nhưng “chiến địa Pleime” hoang tàn, đổ nát năm xưa thì nay đã vươn mình trỗi dậy. Mảnh đất “chết” ngày nào nay đã trở thành vùng cà phê, cao su, hồ tiêu bạt ngàn; đi lên cùng sự phát triển chung của quê hương, đất nước.

Những người Cựu chiến binh trên chiến trường xưa
Năm 1965, thực hiện chủ trương phối hợp với các chiến trường trên toàn miền Nam tiêu diệt một bộ phận quân Mỹ để củng cố và mở rộng vùng giải phóng, xây dựng niềm tin đánh Mỹ và quyết tâm thắng Mỹ; đầu tháng 10, Bộ Tư lệnh Mặt trận B3 (Tây Nguyên) quyết định mở chiến dịch Pleime. Tối ngày 19/10/1965, chiến dịch Pleime bắt đầu mở màn bằng những đợt pháo kích súng cối 82 ly vào căn cứ trại lực lượng đặc biệt Pleime; tiếp theo là những đợt tấn công bằng bộ binh và đơn vị đặc công, cắt hàng rào kẽm gai vào được tuyến phòng thủ hướng Nam của trại lực lượng đặc biệt; đồng thời quân ta sử dụng đại bác bắn vào trong căn cứ, tiêu hủy hai trong số 3 pháo đài chính của trại lực lượng đặc biệt. Ròng rã 30 ngày đêm tấn công quyết liệt, bộ đội chủ lực Tây Nguyên cùng quân và dân Gia Lai (trực tiếp là Huyện 5, nay là huyện ChưPrông) đã tiêu diệt 1.700 tên Mỹ và 1.274 tên Ngụy, thuộc Chiến đoàn 3 thiết giáp ngụy; 01 tiểu đoàn Mỹ (Lữ đoàn 3 Sư không vận số 1); 01 tiểu đoàn ngụy; phá hủy 89 xe quân sự, bắn rơi và phá hủy 59 máy bay lên thẳng. Với chiến công oanh liệt này, chiến thắng Pleime đã đi vào lịch sử với hai tấm Huân chương Quân công Hạng Nhất.
Vượt qua gian khổ, hi sinh, lớp lớp người dân nơi chiến địa Pleime ngày ấy đã vùng lên đấu tranh, quyết tâm đánh đuổi quân thù giành lại từng tấc đất quê hương để những thế hệ trẻ hôm nay được sống trong hòa bình, hạnh phúc như ông Siu HNuch (hiện ở làng Siu, xã Ia Me, huyện ChưPrông) giờ nhớ lại, mọi thứ vẫn như mới vừa xảy ra hôm qua.
Ông Siu Hnuch, làng Siu, xã Ia Me, huyện ChưPrông kể lại: “Chúng tôi là C1. Theo lệnh thì đầu tiên là đi mò mìn sau rồi gỡ hết, chúng tôi lấy bộc phá rồi đốt chiến hào bay hết, bay hàng rào luôn. Chúng làm hàng rào kỹ lắm nên chúng tôi cho nổ hết 5 quả luôn, mìn nổ trúng rồi địch đánh nhiều nên bị thương, bể xương được khiêng về nhưng các anh em khác thì cố làm sao cho thắng luôn, cả ngày đêm luôn”.
Trải qua những năm tháng chiến tranh đầy gian khổ, ác liệt nhưng cũng rất hào hùng của dân tộc, giờ đây trong sự nghiệp xây dựng đất nước và bảo vệ Tổ quốc, người dân của Pleime năm xưa và Ia Ga, Ia Pia nay lại tiếp nối truyền thống cách mạng của cha ông cần cù, sáng tạo, không ngại gian khổ trong lao động sản xuất. Từ vùng đất chết hoang sơ với đầy rẫy bom mìn của địch để lại, xã Ia Ga hôm nay đã và đang thay da đổi thịt từng ngày, vươn lên khẳng định một sức sống mới. Được sự quan tâm đầu tư của Đảng, Nhà nước và của tỉnh, điện lưới quốc gia đã kéo đến từng hộ, hệ thống giao thông nông thôn được tu sửa và nâng cấp, đảm bảo đi lại thuận lợi và thông suốt. Trong phát triển kinh tế, bà con có điều kiện phát triển sản xuất trên cơ sở chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi. Từ các loại cây trồng truyền thống ngắn ngày như lúa, ngô thì nay thay vào đó là các loại cây công nghiệp dài ngày cho thu nhập cao như: Cao su, hồ tiêu, cà phê chiếm hơn 80% diện tích cây trồng của xã. Phát triển sản xuất ổn định, hơn 60% số hộ dân của xã có thu nhập từ 60 triệu đồng trở lên; trong đó nhiều hộ đạt mức trên 150 triệu đồng mỗi năm, nên tỷ lệ hộ đói nghèo của xã giảm dần qua từng năm, và đã giải quyết dứt điểm nạn đói kinh niên trong các hộ đồng bào DTTS; góp phần tích cực trong xây dựng nông thôn mới ở địa phương.
Anh Phạm Hồng Thái, người dân xã Ia Ga, huyện ChưPrông chia sẻ: “ Nói chung so với ngày gia đình tôi vào đây thì bây giờ cuộc sống đã khá hơn rồi, đường xá đi lại cũng thuận tiện. Kinh tế gia đình thì cũng phát triển, mua được chiếc xe, sắm sửa nhiều thứ”.
Ông Rmah Nghĩa, Phó Bí thư Đảng ủy xã Ia Ga, huyện ChưPrông nói: “Xã IaGa hôm nay đã thay đổi rất nhiều. Kinh tế phát triển, cuộc sống người dân ổn định, an ninh trật tự được đảm bảo và các giá trị văn hóa được giữ gìn, phát huy”.
Vùng đất lửa Pleime của trận đầu đánh Mỹ và thắng Mỹ trên chiến trường Tây Nguyên năm xưa hôm nay đang đổi thay từng ngày. Những hầm chông, hố bom khi xưa giờ đã được phủ bởi màu xanh của sự trù phú, ấm no và hạnh phúc. Dù năm tháng có qua đi thì những gì oanh liệt và hào hùng nhất trong chiến đấu năm xưa vẫn sẽ mãi là thứ hành trang quý giá để các thế hệ người dân nơi đây hôm nay lấy đó làm nền tảng xây dựng quê hương ngày càng phát triển giàu mạnh, mãi xứng danh vùng đất anh hùng ./.
Mỹ Tiến – Thiên Thanh – Duy Linh