Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị, đồng chí Nguyễn Hòa Bình – Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ, Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương các Chương trình MTQG giai đoạn 2021-2025 nhấn mạnh: Chương trình MTQG phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi là chương trình được xây dựng mới hoàn toàn, trên cơ sở tích hợp 118 chính sách về dân tộc và lần đầu tiên được triển khai trên toàn quốc nhằm đạt được 9 nhóm mục tiêu cụ thể và 24 chỉ tiêu chủ yếu, tập trung hướng tới vùng lõi nghèo của cả nước; các địa bàn có điều kiện kinh tế – xã hội khó khăn, đặc biệt khó khăn và giải quyết những vấn đề cấp bách nhất, bức xúc nhất của đời sống, đặc biệt là hướng đến mục tiêu nâng cao đời sống cho đồng bào DTTS và miền núi. Đến nay, sau gần 4 năm triển khai thực hiện tại vùng dân tộc thiểu số và miền núi thuộc địa bàn 49 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, trong đó có 16 tỉnh, thành phố khu vực miền Trung và Tây Nguyên, Chương trình đã mang đến những tín hiệu tích cực ban đầu đối với vùng DTTS và miền núi của cả nước nói chung và khu vực miền Trung – Tây Nguyên nói riêng.

Đồng chí Nguyễn Hòa Bình – Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ, Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương các Chương trình MTQG giai đoạn 2021-2025

Phát biểu chào mừng các đồng chí lãnh đạo Trung ương, lãnh đạo các tỉnh, thành phố khu vực miền Trung – Tây Nguyên và các đại biểu dự Hội nghị tại thành phố Pleiku, đồng chí Hồ Văn Niên – Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Gia Lai chia sẻ những kết quả tỉnh Gia Lai đã đạt được trong hơn 3 năm triển khai thực hiện Chương trình MTQG phát triển kinh tế- xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi.

Đồng chí Hồ Văn Niên – Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Gia Lai phát biểu: “Qua hơn 03 năm thực hiện Chương trình (từ năm 2022 đến nay), được sự quan tâm của Chính phủ, các bộ, ban, ngành Trung ương, sự nỗ lực, quyết tâm của cả hệ thống chính trị và sự chủ động của nhân dân các dân tộc trong tỉnh, cùng với các nguồn lực thực hiện Chương trình đã tạo ra những chuyển biến tích cực. Thể hiện ở một số kết quả cụ thể và hoàn thành sớm một số chỉ tiêu, như: Tỷ lệ hộ nghèo đồng bào dân tộc thiểu số giảm hằng năm đạt trên 3%. Cơ sở hạ tầng thiết yếu phục vụ sản xuất, đời sống trong vùng được quan tâm đầu tư. Mạng lưới đường giao thông được kết nối từ trung tâm tỉnh đến các thôn, làng, tạo điều kiện thuận lợi cho việc đi lại, trao đổi nông sản, hàng hóa. Các lĩnh vực văn hóa, y tế, giáo dục được nâng cấp, trang bị mới. Nguồn vốn sự nghiệp được triển khai nhiều hoạt động tập huấn, phổ biến, tuyên truyền với nhiều nội dung thuộc các lĩnh vực… Những kết quả cụ thể đó đã góp phần cải thiện và nâng cao đời sống nhân dân các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Gia Lai.”

Đồng chí Hồ Văn Niên – Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Gia Lai

Khu vực miền Trung và Tây Nguyên có 445 xã khu vực I, 66 xã khu vực II, 476 xã khu vực III và 3.243 thôn đặc biệt khó khăn (chiếm 24,53% thôn đặc biệt khó khăn vùng DTTS và miền núi của cả nước). Toàn khu vực có trên 3 triệu 600 nghìn người thuộc 53 dân tộc thiểu số (chiếm khoảng 17% dân số khu vực). Trong giai đoạn 2021-2024, nguồn lực thực hiện Chương trình MTQG phát triển kinh tế- xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi tại khu vực miền Trung và Tây Nguyên được giao là trên 22.564 tỷ đồng; trong đó vốn ngân sách Trung ương hơn 20.529 tỷ đồng. Đến thời điểm 30/9/2024, 16 tỉnh, thành phố khu vực miền Trung và Tây Nguyên đã giải ngân được gần 12.934 tỷ đồng, tương đương 60,6% (cao hơn tỷ lệ bình quân chung của cả nước hiện nay là 57,7%). Tỷ lệ giảm nghèo trong vùng đồng bào DTTS bình quân của khu vực miền Trung – Tây Nguyên đạt 5,2%/năm; 42/235 xã ra khỏi địa bàn đặc biệt khó khăn; thu nhập bình quân đạt 34,5 triệu đồng/người/năm (tăng 2,5 lần thu nhập bình quân vùng dân tộc thiểu số đầu giai đoạn 2021-2025)…

Tại Hội nghị, lãnh đạo các tỉnh, thành khu vực miền Trung – Tây Nguyên đã tập trung thảo luận, nêu bật những kết quả đạt được; đồng thời nêu một số khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai; qua đó đề xuất Trung ương có giải pháp hỗ trợ các địa phương sớm tháo gỡ nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện Chương trình MTQG phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030.

Đồng chí Đào Mỹ – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phú Yên phát biểu: “Tôi đề nghị là nên chỉ đạo tổng kết, đánh giá từng dự án, tiểu dự án để xác định đối tượng thụ hưởng cho phù hợp cho giai đoạn tới. Kiến nghị Ban Dân tộc tham mưu Chính phủ thời gian tới cần quản lý theo khung. Có nghĩa là từ 5 tiêu chí gồm: Cơ sở hạ tầng, kinh tế, giảm nghèo và văn hóa thì chúng ta đặt ra mục tiêu đến năm 2030 thì thực hiện 5 tiêu chí này đạt được như thế nào. Từ đó ta có cái khung rồi giao xuống địa phương, từ đó mỗi địa phương cụ thể ra để anh làm.”

Đồng chí Nguyễn Tuấn Thanh – Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Bình Định phát biểu: “Đề nghị giai đoạn 2 chúng ta tiếp tục triển khai theo hướng tập trung triển khai cho các tiêu chí để phát triển bền vững và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân; nhất là nhà ở, đất ở, đất sản xuất. Tôi đề nghị là có chính sách ưu tiên thu hút doanh nghiệp vào đầu tư và liên kết sản xuất ở vùng đồng bào DTTS để hỗ trợ người dân từ việc sản xuất, thu mua sản phẩm, tiếp nhận lao động…thì mong rằng khoảng chục năm nữa thì miền xuôi, miền ngược mới tương đồng được với nhau.”

Phát biểu tham luận tại Hội nghị, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai Nguyễn Hữu Quế  cho biết: Từ năm 2022 đến nay, tỉnh Gia Lai đã giải ngân được hơn 1.271 tỷ đồng vốn thực hiện Chương trình MTQG phát triển kinh tế- xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi, đạt tỷ lệ 54,5% tổng vốn đã phân bổ… Để triển khai thực hiện Chương trình đạt hiệu quả tốt hơn trong giai đoạn tới (2026-2030), UBND tỉnh Gia Lai đề xuất.

Đồng chí Nguyễn Hữu Quế – Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai phát biểu: “Đề xuất Trung ương xem xét hoàn thiện các cơ chế, chính sách triển khai Chương trình giai đoạn II từ năm 2025 để địa phương kịp thời triển khai thực hiện, khắc phục những khó khăn, vướng mắc tại các nội dung, tiểu dự án, dự án đã có nhiều đề xuất điều chỉnh trong thực tiễn triển khai của giai đoạn I: 2021-2025. Tiếp tục duy trì nguồn vốn từ ngân sách trung ương và địa phương, đảm bảo kinh phí thực hiện Chương trình đáp ứng yêu cầu chỉ tiêu, nhiệm vụ đề ra và cơ cấu lại nguồn vốn đầu tư phát triển –  vốn sự nghiệp theo tỷ lệ 70% – 30%. Xây dựng cơ chế phân bổ vốn linh hoạt và minh bạch, ưu tiên theo nhu cầu địa phương, đơn vị trực tiếp triển khai, giải ngân vốn, gắn liền với các mục tiêu ưu tiên của Chương trình…”

Phát biểu kết luận Hội nghị, đồng chí Nguyễn Hòa Bình – Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ, Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương các Chương trình MTQG giai đoạn 2021-2025 ghi nhận, biểu dương và đánh giá cao sự nỗ lực của các bộ, ngành Trung ương và các địa phương khu vực miền Trung – Tây Nguyên đã triển khai nhiều giải pháp trong thực hiện từng chỉ tiêu mà Chương trình đề ra; góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho đồng bào dân tộc thiểu số. Chỉ rõ những tồn tại, hạn chế đang gặp phải trong thực hiện Chương trình; Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình đề nghị thời gian tới, các tỉnh, thành phố khu vực miền Trung – Tây Nguyên cần lựa chọn thực hiện từng chỉ tiêu, dự án sao cho phù hợp với đặc thù địa phương và có sự ưu tiên triển khai những dự án mang tính cấp bách, có tác dụng thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội bền vững vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Đồng chí Nguyễn Hòa Bình – Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ, Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương các Chương trình MTQG giai đoạn 2021-2025 nhấn mạnh: “Để kịp thời báo cáo Quốc hội quyết định thực hiện Chương trình giai đoạn II từ 2026 đến 2030 tôi đề nghị các cơ quan Trung ương, đặc biệt là lãnh đạo các tỉnh miền Trung – Tây Nguyên là kết hợp các thông tin từ các khu vực khác để chúng ta rà soát hành lang pháp lý của chúng ta, cái gì hợp lý, cái gì chưa hợp lý để chúng ta điều chỉnh cho nó hợp. Thứ 2 là rà soát các dự án đã làm, đang làm và sẽ làm; tinh thần các dự án là phải lựa chọn các dự án có tác dụng thúc đẩy phát triển bền vững. Cho nên chọn dự án như thế nào là thuộc trách nhiệm của tỉnh, sáng suốt của các đồng chí ở chỗ này.”

 Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình đề nghị các bộ, ngành Trung ương liên quan đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho các tỉnh, thành phố khu vực miền Trung – Tây Nguyên trong thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế- xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Đồng chí Nguyễn Hòa Bình – Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ, Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương các Chương trình MTQG giai đoạn 2021-2025 phát biểu: “Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền. Tới đây sau khi Quốc hội bấm nút là một loạt các Luật sẽ phân quyền cho các địa phương, đầu tư trung hạn mới là phân quyền cho địa phương rất mạnh mẽ. Trong chương trình của chúng ta thì Ủy ban Dân tộc cũng đọc lại kiến nghị của địa phương, cái gì có thể phân quyền cho địa phương, cho tỉnh thì phân quyền theo đúng tinh thần chỉ đạo của Trung ương; địa phương làm, địa phương quyết, địa phương chịu trách nhiệm.”

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình đề nghị các địa phương tiếp tục tập trung làm tốt công tác giải ngân vốn thực hiện Chương trình MTQG phát triển kinh tế- xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi. Đồng thời các bộ, ngành Trung ương và địa phương trong khu vực quan tâm kiện toàn nhân sự Ban Chỉ đạo triển khai thực hiện Chương trình này trong giai đoạn tiếp theo.

Đoàn Bình – Ngọc Hà – Huy Toàn – Thanh Sáng