Trong sản xuất nông nghiệp, việc tạo môi trường tiểu khí hậu ổn định để vườn cà phê phát triển tốt là một trong những điều mà người nông dân quan tâm, chú trọng.
Vì vậy, bên cạnh việc trồng cây chắn gió xung quanh vườn cà phê như xưa nay nhiều người vẫn làm, thì mô hình cà phê xen bơ không chỉ giải quyết được vấn đề này mà còn cho thấy tiềm năng, hiệu quả kinh tế mang lại cho nông dân trên cùng một đơn vị diện tích canh tác.
Mô hình cà phê xen bơ của Trạm thực nghiệm Nông Lâm Nghiệp tại thị trấn Ia Kha, huyện Ia Grai thuộc Trung tâm nghiên cứu và Phát triển hồ tiêu – Viện KHKT Nông Lâm Nghiệp Tây Nguyên trồng đã được 5 năm. Cứ 1 hecta cà phê thì có thể trồng từ 70 đến 100 gốc bơ. Khoảng cách để trồng bơ là 6 x 9m. Hiện tại, qua kết quả ban đầu cho thấy cây cà phê và cây bơ đều phát triển bình thường. Tuy nhiên, theo khuyến cáo của Viện KHKT Nông Lâm Nghiệp Tây Nguyên thì việc lựa chọn giống bơ cần phải được cân nhắc cẩn thận để tránh thiệt hại.
Thạc sỹ Nguyễn Quang Ngọc, GĐ Trung tâm nghiên cứu và Phát triển hồ tiêu – Viện KHKT NLN Tây Nguyên cho biết: “Mục tiên đầu tiên của mô hình này là cây bơ, mục tiêu đầu tiên của nó là cây che bóng và chắn gió, tạo ra vùng tiểu khí hậu cho cây cà phê phát triển. Khi mùa gió cây bơ sẽ cản gió cho cây cà phê và như vậy nó hạn chế được những ảnh hưởng của thời tiết. Ngoài ra trồng như thế này thì giá cả của cà phê mà rẻ thì có bơ, hoặc ngược lại. Đối với cây bơ chúng tôi khuyến cáo sử dụng các giống bơ đã được khuyến cáo, được sản xuất chứng nhận hay các đơn vị thuộc nhà nước chứng nhận, như bơ Booth là bơ nhập nội từ Mỹ về, giống TA1, hai giống này được bộ nông nghiệp chứng nhận là giống quốc gia, hai giống này đảm bảo yếu tố về mặt quản lý, sản xuất, đã khảo sát ở Gia Lai đã bảo về việc sâu bệnh hại trên cây bơ”.
Hiện nay, việc tận dụng hiệu quả kinh tế trên cùng một đơn vị diện tích canh tác bằng cách xen canh cây trồng có đặc tính phù hợp với nhau đang là một xu thế. Từ đó, người nông dân có thể giảm thiệt hại về giá cả cũng như năng suất nông sản. Với kết quả mà mô hình cà phê xen bơ mang lại như thế này đã góp phần giúp người dân có một lựa chọn mới về hình thức sản xuất cho giá trị kinh tế cao.
Anh Nguyễn Viết Vinh, Phụ trách Trạm thực nghiệm Nông Lâm Nghiệp thị trấn Ia Kha- Viện KHKT Nông Lâm Nghiệp Tây Nguyên cho biết: “Để mô hình cà phê xen bơ mang lại hiệu quả kinh tế, thì người nông dân cần nắm vững những kỹ thuật nhất định. Đối với cây cà phê mình vẫn chăm sóc như bình thường của Bộ Nông nghiệp, còn bơ thì mình cắt tán cao lên, thì năng xuất cà phê cao hơn, còn bơ thì cho quả bình thường, trong mùa mưa cây bơ thường bị một số bệnh hại thì mình quét vôi. Đối với các bệnh trên cây cà phê và cây tiêu không ảnh hưởng đến nhau”.
Để mô hình cà phê xen bơ mang lại hiệu quả, điều quan trọng là người dân cần phải tuân thủ kỹ thuật mà các chuyên gia tư vấn, hướng dẫn; lựa chọn giống bơ đã được ngành chức năng khuyến cáo, chứng nhận. Có thể thấy, mô hình cà phê xen bơ đang mở ra một hướng làm giàu mới cho người nông dân trong và ngoài tỉnh Gia Lai. Mô hình này rất cần được nhân rộng ở những nơi có điều kiện phù hợp để nông dân tăng thu nhập, ổn định đời sống./ .
Thanh Vui- Mạnh Hà – Minh Vũ