Ngày 3-7-2015, chúng tôi cùng anh Rơ Mah Thoát- người vừa hồi hương vào ngày 16-6-2015 đến thôn Kênh Mek, xã Ia Le để gặp đình Siu Đơn. Cách đây 2 tháng, Siu Đơn nói dối gia đình vào rừng chặt trụ tiêu rồi vượt biên trái phép sang Thái Lan. Thời gian ở Thái Lan, Đơn và Thoát ở chung 4 ngày. Đơn nhờ Thoát nhắn với gia đình rằng rất nhớ nhà và muốn trở về nhưng không đủ tiền, Đơn đang cố gắng lao động, tiết kiệm tiền chỉ với mục đích duy nhất là tìm đường về lại Việt Nam. Siu Đơn trốn ra nước ngoài bỏ lại vợ và 5 đứa con, đứa lớn nhất 12, nhỏ nhất mới hơn 1 tuổi. Ông Siu Mrdach (bố vợ Siu Đơn) nói: “ Mấy đứa nhỏ nghe nói bố nó đi nó buồn, khóc. Gia đình tôi giờ không có ai lái xe công nông, chăm sóc ruộng rẫy, chỉ mong nó quay về thôi".

Gia đình Siu Đơn thuộc hàng khá giả trong thôn với 1,6 ha tiêu, 2 ha lúa nước, 15 con bò. Cái tin Đơn vượt biên khiến gia đình rất hoang mang. Chỉ vì tin lời lừa phỉnh của kẻ xấu, Đơn tự đưa mình vào tình thế khó khăn nơi đất khách và khiến gia đình phải buồn khổ.

Vợ chồng ông Siu Lui là một trong những người đầu tiên đến nhờ chính quyền, công an giúp đỡ gia đình Chơng hồi hương

Drơng Chơng (ở thôn Kênh Mek) sang nhượng đất ruộng rồi cùng vợ và con gái 2 tuổi vượt biên sang Thái Lan vào ngày 7-1-2015, bỏ lại con gái đầu là cháu A Drơng H’Y mới 7 tuổi ở nhà với ông bà nội. Chỉ thời gian ngắn sau đó, Chơng gọi điện về nhà kể rằng ở Thái Lan, gia đình Chơng thuê nhà mỗi tháng tương đương 6 triệu đồng Việt Nam, vợ chăm con nhỏ, một mình Chơng đi làm nuôi gia đình nhưng công việc bấp bênh, tiền công không đủ ăn và trả tiền trọ. Lo cho con, vợ chồng ông Siu Lui là một trong những người đầu tiên đến nhờ chính quyền, công an tìm cách giúp đỡ gia đình Chơng hồi hương. Ông cũng là một trong những người tích cực tuyên truyền bà con không tin, không nghe lời kẻ xấu vượt biên trái phép để rồi phải khổ như vợ chồng Chơng.

Ông Siu Lui, bố Chơng kể: “Gọi, nó buồn, nó thích về thôi nhưng không có tiền về. Bây giờ con gái đầu của Chơng 1 mình ở nhà, chỉ biết theo bác nó lên rẫy thôi”.

Nhớ nhà, thất vọng, chán nản với cuộc sống túng thiếu, cơ cực là tâm trạng chung của những người vượt biên trái phép hiện còn ở Thái Lan. Niềm mong mỏi được thấy chồng, con bình an trở về đoàn tụ của những người thân ở quê nhà cũng khiến cho những người con lưu lạc mang nặng một ước vọng hồi hương, trở về với buôn làng.

Anh Siu Lomôn, cán bộ mặt trận thôn Ia Tong, Kênh Mek (xã Ia Le, Chư Pưh) cho biết: “Tôi thường tuyên truyền bà con trong làng đừng nghe ai xúi giục vượt biên, ở nhà trồng tiêu, bắp nuôi vợ con. Dù khó khăn vẫn là quê mình, nhà mình. Thôn Ia Tong có 12 người còn mắc kẹt ở Thái Lan. Họ rất muốn về nhưng không có tiền. Bà con cũng mong họ về lắm”.

Những người từng vượt biên sang Thái Lan như Siu Bêch, Rơ Mah Thoát giờ đã thấy rõ sự vô nghĩa của chuyến đi. Họ biết rằng những lời hứa hẹn về cuộc sống sung sướng ở xứ người chỉ là giả dối. Thực tế đó cùng nỗi khổ của những gia đình có than nhân vượt biên hy vọng sẽ thức tỉnh những ai còn ôm mộng đổi đời chỉ với những lời hứa hẹn suông.      

Thúy Trinh -Phúc Tính (PX15)