Hiện nay, diện tích hồ tiêu trên địa bàn tỉnh Gia Lai đã vượt cao so với quy hoạch. Trong khi đó những năm gần đây giá hồ tiêu xuống thấp, lại xuất hiện nhiều sâu bệnh khiến cho bà con nông dân gặp khó khăn. Do đó, vấn đề đặt ra đối với các ngành, địa phương là đưa ra giải pháp để phát triển hồ tiêu một cách an toàn, bền vững.
Theo quy hoạch của tỉnh Gia Lai đến năm 2015 và tầm nhìn đến năm 2020 thì diện tích hồ tiêu ở địa phương là 6.000 ha. Trong khi đó, theo Quyết định của Bộ NN&PTNT quy hoạch hồ tiêu của tỉnh Gia Lai đến năm 2020 chỉ là 5.500 ha. Tuy nhiên, hiện nay diện tích hồ tiêu trên địa bàn tỉnh đã tăng trên 16.000 ha, vượt hơn 10.000 ha so với quy hoạch. Từ năm 2016 đến nay, giá hồ tiêu liên tục giảm xuống và hồ tiêu lại xuất hiện nhiều sâu bệnh đã gây thiệt hại lớn về kinh tế cho bà con nông dân. Theo số liệu thống kê của cơ quan chuyên môn, hàng năm trên địa bàn tỉnh có gần 730 ha hồ tiêu bị nhiễm bệnh chết nhanh và hơn 3.200 ha bị bệnh vàng lá chết chậm. Một số địa phương có diện tích hồ tiêu bị chết nhiều do sâu bệnh là: Chư Pưh, Chư Sê và Mang Yang. Qua phân tích có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng sâu bệnh trên cây hồ tiêu.
Ông Nguyễn Long Khánh, Phó Trưởng Phòng NN&PTNT huyện Chư Pưh cho biết: “Tình hình sâu bệnh ở các vùng sản xuất lâu đời thì tích tụ nhiều năm thì hình thành mức độ nhiễm bệnh nặng. Thứ 2 nữa là diễn biến thời tiết ngày càng bất lợi nên ảnh hưởng tới phát triển của cây tiêu. Thứ 3 nữa là canh tác của người dân có nhiều thói quen truyền thống thực hiện chưa tốt; như là sử dụng nhiều phân hóa học để tăng năng suất, rồi sử dụng các thuốc bảo vệ thực vật ngoài danh mục cho phép”.
Việc phát triển ồ ạt không theo quy hoạch đã kéo theo nhiều hệ lụy. Giá cả xuống thấp, sâu bệnh nhiều nên người dân cũng không chú trọng chăm sóc khiến cho năng, suất sản lượng hồ tiêu của tỉnh Gia Lai những năm gần đây đạt thấp. Việc tìm ra giải pháp để thúc đẩy sản xuất hồ tiêu phát triển đã được các ngành, địa phương phối hợp thực hiện song gặp không ít khó khăn. Mới đây tại Hội nghị thúc đẩy sản xuất hồ tiêu bền vững, an toàn do Sở NN&PTNT tỉnh Gia Lai phối hợp với Viện Khoa học kỹ thuật Nông Lâm nghiệp Tây Nguyên và Hội Nông dân tỉnh tổ chức, đại diện ngành chuyên môn và các địa phương cũng đã đưa ra nhiều giải pháp để khôi phục lại việc sản xuất hồ tiêu ở tỉnh Gia Lai.
Tiến sĩ Trần Vinh, Phó Viện trưởng Viện Khoa học Kỹ thuật Nông Lâm nghiệp Tây Nguyên khuyến cáo: “Để phát triển hồ tiêu bền vững trong thời gian tới thì tỉnh Gia Lai cũng cần quy hoạch lại diện tích trồng tiêu, đặc biệt là những diện tích bị sâu bệnh hoặc quá già cỗi thì nên chuyển sang các loại cây trồng khác có hiệu quả kinh tế hơn; còn những diện tích còn lại thì chúng ta tập trung chăm sóc theo hướng hữu cơ, đặc biệt là áp dụng các quy trình canh tác bền vững theo hướng VietGAP, Global GAP để làm sao sản phẩm tiêu của chúng ta bán trên thị trường thế giới là tiêu sạch, giá cao và chất lượng tốt nhất. Ngoài ra, chúng ta phải áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật mới trong vấn đề giống và thâm canh để các vườn tiêu của Gia Lai có chất lượng đáp ứng nhu cầu xuất khẩu trong thời gian tới”.
Được biết, hiện nay tỉnh Gia Lai đang kiến nghị bổ sung quy hoạch phát triển diện tích cây hồ tiêu trên địa bàn tỉnh đến năm 2025 và tầm nhìn đến năm 2030 là 15.000 ha; đồng thời, triển khai xây dựng vườn ươm cây giống đầu dòng đảm bảo chất lượng cung ứng cho người dân. Cùng với đó là tiếp tục đẩy mạnh việc sản xuất theo chuỗi liên kết giá trị nhằm đảm bảo cho cây hồ tiêu phát triển một cách an toàn, bền vững./.
Đức Hải, Cao Duy