Như chúng ta đã biết, mấy năm trở lại đây người trồng tiêu trong tỉnh rơi vào tình cảnh lao đao do tình trạng tiêu chết hàng loạt, giá cả lại giảm thấp và kéo dài. Phải nói là cuộc sống của nhiều gia đình từ đó cũng rơi vào cảnh bế tắc, nợ nần chồng chất. Vì thế điều quan trọng nhất hiện nay với nông dân trồng tiêu trên địa bàn tỉnh là cần có những giải pháp để khắc phục những khó khăn trước mặt và ổn định sản xuất lâu dài để cuộc sống được ổn định. Trước khó khăn của nông dân trồng tiêu trên địa bàn tỉnh do tình trạng tiêu chết hàng loạt, giá cả giảm thấp, rất nhiều giải pháp đã và đang được triển khai thực hiện nhằm giúp bà con ổn định cuộc sống, duy trì sản xuất.
Giải pháp quan trọng đầu tiên là hỗ trợ người dân cơ cấu lại thời hạn trả nợ; xem xét miễn giảm lãi vay, đồng thời tiếp tục cho vay mới để ổn định tình hình sản xuất đã được một số ngân hàng trên địa bàn tỉnh Gia Lai thực hiện khá tốt. Theo báo cáo của Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn – Hà Nội (SHB), năm 2018 tổng dư nợ đạt hơn 1.300 tỷ đồng, tăng 15% so với cùng kỳ, trong đó có đến 800 tỷ đồng đầu tư cho các hộ nông dân, bao gồm những hộ trồng tiêu. Ngoài ra, đơn vị cũng đã tiến hành cơ cấu lại thời gian trả nợ đối với những hộ không có khả năng trả do ảnh hưởng tiêu chết.
Ông Lý Anh Đào – Giám đốc Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn – Hà Nội (SHB) Gia Lai cho biết: “Chúng tôi có nhiều gói hỗ trợ cho bà con nông dân về lãi suất tùy theo gói để hỗ trợ cho bà con giảm bớt khó khăn về vay vốn ngân hàng. Có những trường hợp khó khăn qua thì chúng tôi cơ cấu lại thời gian trả nợ và tiếp tục cho vay, khuyến khích bà con chuyển đổi cơ cấu cây trồng như: cây ngắn ngày và chăn nuôi để bà con có thu nhập”.
Trong điều kiện giá cả bấp bênh, tiêu lại là cây trồng khá nhạy cảm với thời tiết, nguy cơ nhiễm bệnh dẫn đến tình trạng chết nhanh, chết chậm là rất cao. Vì vậy chuyển đổi cơ cấu cây trồng hoặc sản xuất theo hướng hữu cơ sinh học là giải pháp đang được nhiều nông dân thực hiện nhằm giảm thiểu rủi ro về giá cả, sâu bệnh hại cũng như ổn định hoạt động sản xuất trong điều kiện hiện nay. Như trường hợp của gia đình ông Trần Quang Minh ở xã Nam Yang, huyện Đăk Đoa, sau nhiều năm gắn bó với cây tiêu, cũng như nhiều nông dân khác trước đây ông quen sử dụng phân bón hóa học chăm chăm sóc tiêu với mục đích tăng năng suất cho cây trồng, nhưng đây lại chính là nguyên nhân khiến cây trồng dễ bị nhiễm sâu bệnh, thiếu tính bền vững. Hiện nay ông và một số bà con trong xã bắt đầu chuyển sang hướng hữu cơ sinh học với hy vọng sẽ mang lại kết quả tốt hơn.
Ông Trần Quang Minh – Xã Nam Yang, huyện Đăk Đoa nói: “Tôi làm tiêu được 10 năm rồi, nói chung dân ở đây thói quen thì cứ làm theo phân vô cơ, năng suất có nhưng ngược lại thì nhanh già cỗi cây. Vừa rồi trong tổ liên kết của xã thì có mời một số anh em làm bên hữu cơ và bán hữu cơ để tư vấn cho chúng tôi về cách làm bán hữu cơ và hữu cơ. Ở đây cũng có một số anh em làm theo hướng đó thì năng suất cũng có, vườn tiêu bền vững hơn so với làm vô cơ. Nên theo chương trình này thì một số nông dân ở đây họ có xu hướng là làm theo tiêu sạch, tiêu an toàn rồi dần dần mình sẽ chuyển theo hữu cơ để vườn tiêu bền vững hơn”.
Ông Nguyễn Chiêu – Thôn 5, xã Nam Yang, huyện Đak Đoa cho biết: “Các vườn tiêu ở xung quanh đây đa số xuống cấp rất nhiều. Chúng tôi cũng mong muốn có các đoàn nông nghiệp của tỉnh về giúp nông dân như chúng tôi thì rất quý. Cái thứ 2 là có nguồn đầu tư vì hiện nay do tiêu xuống giá nên người dân không mặn mà với cây tiêu khiến cây tiêu ngày càng xuống cấp hơn”.
Việc diện tích hồ tiêu liên tục gia tăng làm cho giá cả rơi vào tình trạng mất kiểm soát kèm theo dịch bệnh bùng phát…là nguyên nhân dẫn đến tình trạng ngành hồ tiêu lâm vào khủng hoảng như hiện nay. Vì vậy, ngoài các giải pháp hỗ trợ tín dụng mà hiện nay các ngân hàng đang triển khai thực hiện, quan trọng hơn cả là nông dân cần chủ động tính toán, cân nhắc khi phát triển cây tiêu hoặc chuyển đổi cơ cấu cây trồng hợp lý hơn.
Hồng Uyên, Thanh Sáng