Niên vụ mía năm nay hộ nào còn trồng mía thì vô cùng phấn khởi vì giá mía cao kỷ lục từ trước đến nay. Hiện nay, giá mía cây đạt 10 chữ đường mua tại ruộng là 980 ngàn đồng/tấn trong khi năm ngoái chỉ giao động từ 750 – 800 ngàn đồng/tấn. So với năm ngoài thì năm nay năng suất cũng đạt cao hơn trung bình 20 tấn/ ha. Sau khi trừ các khoản chi phí đầu tư, trung bình mỗi ha người dân còn lãi trên dưới 40 triệu đồng.

Ông Nguyễn Can, Thôn 3, xã Đăk H’Lơ, huyện Kbang cho biết: “Với giá mía như hiện nay, nông dân trừ hết chi phí, nếu chặt máy thì còn khoảng 950 ngàn đồng/tấn, chặt tay thì còn 830 ngàn đồng/tấn, cho nên với giá mía như thế người dân vùng Đăk HLơ họ yên tâm trồng mía. Như giá đình tôi nếu có điều kiện, có đất sẽ tiếp tục trồng. Ở vùng này, so với các cây trồng thì cây mía vẫn ổn định, có nhà máy gần nên chúng tôi rất yên tâm để trồng mía”.

 Sở dĩ giá mía năm nay tăng cao kỷ lục là nhờ thực hiện Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về áp dụng thuế chống bán phá giá và thuế chống trợ cấp tạm thời đối với một số sản phẩm đường mía có xuất xứ từ Thái Lan, cùng với đó là tăng cường các biện pháp ngăn chặn tình trạng đường nhập lậu vào Việt Nam để giữ ổn định giá đường trong nước.

Ông Nguyễn Hoàng Phước – Phó Giám đốc phụ trách nguyên liệu Nhà máy đường An Khê nói: “Sau khi Chính áp dụng Luật chống bán phá giá, Ngành đường Việt Nam đã giúp cho giá đường trong nước tăng lên từ 12.500, 13.000 lên hiện nay là 16.500 – 17.000/kg. Chính vì điều này đã giúp cho giá mía trong vùng tăng hiện nay lên 980 ngàn đồng/kg tại ruộng. Tổng 1 tấn mía tại ruộng 10 chữ đường vận chuyển về đến nhà máy là 1 triệu 240 ngàn đồng/tấn. Đó là một giá mía rất tuyệt vời”.

Giá mía thì tăng cao kỷ lục nhưng đáng tiếc là nguồn nguyên liệu cung cấp cho nhà máy thì lại thiếu nghiêm trọng. Tại Nhà máy đường An Khê trong khi nhu cầu cần đến 2 triệu tấn mía cây/ năm thì khả năng năm nay chỉ đạt 1 triệu tấn. Vì vậy hiện nay nhà máy đang rất khó khăn về vấn đề nguyên liệu phục vụ sản xuất. Theo thống kê, niên vụ mía 2020 – 2021, vùng nguyên liệu mía khu vực phía Đông chỉ còn 17.500 ha, giảm 13 ngàn ha so với 3 năm trước.

“Do ảnh hưởng giá đường từ 14 – 15 ngàn đồng/kg đường xuống còn 10 ngàn đồng, từ đó giá mía cũng đã giảm theo do  đường nhập lậu Thái Lan. Vì vậy tính chi phí thì bà con thua lỗ, nhà máy cũng lỗ cho nên diện tích mía từ 30 ngàn xuống còn 17.500 ha. Năm ngoái thì sản xuất được 850 ngàn tấn, năm nay cố gắng sản xuất được 1 triệu tấn. Với 1 triệu tấn mía/năm thì không đủ công suất, như vậy rất là khó khăn. Nếu như sản xuất hòa vốn thì phải cần 1,5 triệu tấn/mía trở lên” ông Phước cho biết.

Hiện nay Luật chống bán phá giá đối với sản phẩm đường đã được áp dụng, các biện pháp ngăn chặn đường nhập lậu được tăng cường, thêm vào đó diện tích mía giảm mạnh, phải mất vài năm mới có thể khôi phục lại vùng nguyên liệu như trước đây…Vì vậy, theo nhận định của Ngành mía đường Việt Nam, giá mía đường sẽ giữ ổn định ở mức cao trong vòng từ 5-7 năm nữa. Đây là cơ hội tốt để khôi phục lại vùng nguyên liệu như trước đây, từ đó tiếp tục khẳng định vị thế cây mía vốn được xem là cây trồng chủ lực mang lại nguồn thu nhập ổn định và cao cho hàng vạn hộ dân  ở khu vực phía Đông và Đông Nam của tỉnh .

Hồng Uyên, Huy Toàn