Di sản văn hóa trên địa bàn tỉnh Gia Lai bao gồm di sản văn hóa vật thể và di sản văn hóa phi vật thể, là tài sản vô cùng quý giá của cộng đồng các dân tộc trên địa bàn trong suốt bề dày lịch sử. Nhận thức được tầm quan trọng của các di sản văn hóa, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Gia Lai đã luôn quan tâm, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.

Toàn tỉnh hiện có 34 di tích, cụm di tích di sản văn hóa vật thể đã được xếp hạng. Trong đó có 1 quần thể với 9 cụm di tích được xếp hạng là di tích quốc gia đặc biệt, 8 di tích quốc gia và 17 di tích cấp tỉnh. Gia Lai có 1 hiện vật được công nhận là bảo vật quốc gia; 7 hiện vật, bộ hiện vật đã được đăng ký cổ vật. Theo thống kê, toàn tỉnh còn lưu giữ được gần 5.700 bộ cồng chiêng; có khoảng 900 nghệ nhân đánh chiêng giỏi và 60 nghệ nhân biết chỉnh chiêng. Hiện nay, các địa phương trong tỉnh thành lập được hơn 100 đội cồng chiêng. Nhiều làng đồng bào dân tộc thiểu số đã thành lập các đội cồng chiêng nam, nữ, cồng chiêng nhí tham gia các hội thi do địa phương và Trung ương tổ chức. Công tác bảo tồn không gian văn hóa cồng chiêng được các cấp, ngành hết sức quan tâm, đã làm nên giá trị văn hóa riêng biệt, độc đáo của đồng bào dân tộc thiểu số.

 Ông Nguyễn Thái Sơn – Giám đốc Trung tâm Văn hóa, Thông tin và Thể thao huyện Ia Pa cho biết: “BTV Huyện ủy Ia pa đã xây dựng đề án về bảo tồn và phát huy văn hóa dân tộc tại chỗ. Qua 5 năm đã đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ. Xác định văn hóa cồng chiêng cần bảo tồn, chuyển tiếp từ thế hệ này sang thế hệ khác để kế thừa cho thế hệ sau nên huyện thường xuyên tổ chức các lớp truyền dạy, ngoài ra còn xây dựng các lễ hội cồng chiêng và đăng lên các trang mạng để quảng bá hình ảnh, đã có những kết quả rất ổn định”.

Bên cạnh không gian văn hoá cồng chiêng thì Sử thi của dân tộc Bahnar, Lễ Cầu mưa của Yang Pơtao Apui đã được đưa vào danh mục di sản văn hoá phi vật thể quốc gia. Đồng thời tỉnh Gia Lai hiện có 32 nghệ nhân được Nhà nước phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân ưu tú”, là “Báu vật nhân văn”, nắm giữ các loại hình nghệ thuật Trình diễn dân gian và Tri thức dân gian. Trên cơ sở các di sản đã được ghi danh và các nghệ nhân đã được phong tặng danh hiệu, tỉnh Gia Lai đã xây dựng và triển khai các dự án xây dựng hồ sơ khoa học các di tích văn hóa, lịch sử trên địa bàn tỉnh đề nghị xếp hạng cấp tỉnh và cấp quốc gia. Đồng thời tuyên truyền, quảng bá, triển lãm chuyên đề về di sản; tổ chức các lớp truyền dạy văn hóa truyền thống… Qua đó góp phần chuyển hóa về mặt nhận thức, tạo được sự trân trọng của cộng đồng đối với di sản văn hóa.

Nghệ nhân Đinh Thị Puih – Làng Vẻh, xã Chư Krey, huyện Kông Chro nói: “Tôi nghĩ mỗi người đều có thể đóng góp một phần cho việc giữ gìn văn hóa truyền thống. Bất kỳ ai muốn học hát dân ca, hát sử thi tôi đều sẵn sàng truyền dạy”.

Ông Nguyễn Đức Hoàng – Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Gia Lai cho biết: “Công tác bảo tồn văn hóa các dân tộc thì chúng tôi coi đây là nhiệm vụ đặt lên hàng đầu. Tỉnh cũng đã phong tặng 2 đợt nghệ nhân ưu tú, tạo niềm phấn khởi cho các nghệ nhân”.

Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã xác định: “Phát triển con người toàn diện và xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc để văn hóa thực sự trở thành sức mạnh nội sinh, động lực phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc”. Những quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước đã khẳng định, các giá trị di sản văn hóa tốt đẹp của dân tộc là sức mạnh nội sinh, là nguồn lực và động lực to lớn của đất nước trong phát triển bền vững và hội nhập quốc tế.

Như dòng chảy không ngừng hội tụ và kết tinh các giá trị cội nguồn của dân tộc, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Gia Lai luôn xác định lấy văn hóa làm nền tảng phát triển để từ đó thắp sáng ngọn lửa di sản văn hoá dân tộc trong trái tim mỗi người, đồng thời lan tỏa sức sống của di sản văn hoá trong dòng chảy hội nhập của văn hóa địa phương./.

 Nhâm Dung,  Minh Trung