Gia đình ông Mai Văn Quyên từng là một trong những hộ có diện tích hồ tiêu lớn ở xã Ia Dreng, huyện Chư Pưh. Năm 2016, dịch bệnh bùng phát mạnh, thêm vào đó giá hồ tiêu giảm sâu nên ông Quyên đã chuyển phần lớn diện tích hồ tiêu sang trồng cây ăn trái, chỉ giữ lại hơn 200 trụ tiêu và hiện tại đang tập trung thu hoạch. Ông Quyên cho biết, so với năm ngoái, năng suất tiêu năm nay giảm gần một nửa, lại thêm giá vật tư phân bón lại tăng cao, nên dù giá tiêu giao động từ 77 – 80 ngàn đồng/kg người trồng tiêu cũng không lời lãi bao nhiêu.

Với những thất bại đã từng nếm trải và dựa trên những phân tích tình hình thực tế như hiện nay nên bản thân ông Quyên cho rằng, dù giá hồ tiêu tăng cao trở lại nhưng đã không còn thật sự hấp dẫn như trước đây đến mức bất chấp mọi khuyến cáo để nuôi giấc mơ làm giàu từ cây hồ tiêu.

Ông Mai Văn Quyên, xã Ia Dreng, huyện Chư Pưh, Gia Lai cho biết: “Giá tiêu tăng nhưng giá vật tự phân bón cũng tăng cao, công lao động cũng cao, năm nay năng suất lại giảm…nên tính kỹ thì đâu có lãi mấy. Mà giờ giá có tăng nhưng tôi cũng không có ý định trồng tiêu trở lại, còn được bao nhiêu thì chăm sóc bấy nhiêu, còn lại trồng các loại khác, một thứ một ít, lấy ngắn nuôi dài chứ cũng không phụ thuộc hẳn một loại cây nào. Vì giá cả thị trường bấp bênh, trồng nhiều loại thì còn lấy cái này bù cái kia”.

Lấy ngắn nuôi dài, đa canh các loại cây trồng hiện đang là xu hướng phát triển được nhiều nông dân ở xã Ia Dreng lựa chọn nhằm thích ứng hiệu quả trước những biến động của giá cả thị trường và  thời tiết thay đổi thất thường. Vẫn biết làm như vậy không ổn định, tiềm ẩn nguy cơ rủi ro cao, nhưng người dân vẫn chấp nhận thay vì phụ thuộc một loại cây trồng như cây tiêu như trước đây.

Bà Nguyễn Thị Oanh, xã Ia Dreng, huyện Chư Pưh, Gia Lai nói: “Trước đây trồng tiêu chứ từ ngày tiêu chết, giá thấp, gia đình chuyển sang trồng cây ăn trái như sầu riêng, bơ xen canh nhau. Giá cả thì bấp bênh nên phải tính trồng nhiều thứ. Giờ tiêu tăng trở lại nhưng cũng không đầu tư trồng mới nữa. Nói là giá cao nhưng bù lại cái gì cũng tăng nên tính ra cũng không lời bao nhiêu mà trồng tiêu mất nhiều công hơn, dễ bị nhiễm bệnh”.

Theo dự báo của Hiệp hội hồ tiêu Việt Nam, giá hồ tiêu sẽ giữ ổn định ở mức cao trong vài năm tới, đồng thời nhu cầu tiêu thụ hồ tiêu trên thế giới từ nay đến năm 2030 khả năng tăng khoảng 3%/năm. Vậy, liệu đây có phải là cơ hội tốt cho các nước sản xuất hồ tiêu như Việt Nam tăng sản lượng xuất khẩu hay không? Việt Nam hiện đang giữ vị trí số 1 trên thế giới về xuất khẩu hồ tiêu, như vậy khi nhu cầu tiêu thụ hồ tiêu thế giới tăng cao sẽ mang đến cho ngành hồ tiêu Việt Nam nhiều cơ hội tốt. Tuy nhiên, bên cạnh thời cơ thì ngành hồ tiêu Việt Nam cũng sẽ đối mặt với không ít thách thức liên quan đến chất lượng sản phẩm phải đảm bảo các tiêu chuẩn ngày càng cao của các nước nhập khẩu. Vì vậy, khuyến cáo mà Bộ Nông nghiệp & PTNT đối với bà con nông dân trồng tiêu là sản xuất hồ tiêu bền vững, hướng đến sản xuất hữu cơ, đó chính là hướng phát triển an toàn và hiệu quả nhất trong xu thế phát triển nền nông nghiệp xanh mà thế giới đang hướng đến.

Hồng Uyên, Ksor Tuối