Lây truyền HIV từ mẹ sang con là một trong ba con đường chính làm lây truyền HIV/AIDS. Nếu bà mẹ được chẩn đoán sớm và điều trị hiệu quả thì tỉ lệ lây truyền từ mẹ sang con chỉ còn 2-6%, thậm chí là 0%. Do vậy, dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con là một trong những giải pháp quan trọng góp phần giảm đáng kể tỷ lệ trẻ sinh ra bị lây nhiễm HIV từ mẹ.
Tại Khoa Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Gia Lai, hiện có gần 300 bệnh nhân HIV đang điều trị thuốc ARV hàng tháng tại đây, trong đó có 2 người đang mang thai và gần 20 trẻ em bị nhiễm HIV từ mẹ. Điều đáng nói, những đứa trẻ ấy hoàn toàn có thể được sinh ra bình thường, không nhiễm HIV nếu người mẹ được điều trị dự phòng sớm khi phát hiện bệnh.
Các nghiên cứu cho thấy, cứ 100 trẻ sinh ra từ các bà mẹ bị nhiễm HIV nếu không can thiệp gì thì có tới 30 – 40 trẻ sẽ bị nhiễm HIV. Nếu được phát hiện sớm, chăm sóc và điều trị thích hợp thì có trên 95% trẻ sinh ra sẽ không bị nhiễm HIV. Tại Gia Lai, những năm gần đây, đa số trẻ em sinh ra từ mẹ nhiễm HIV đã được điều trị ARV đều hoàn toàn khỏe mạnh, qua đó giúp giảm tỷ lệ lây truyền HIV từ mẹ sang con tại tỉnh xuống dưới 3%.
BS Sô Song Hương Ly – Phó Trưởng Khoa Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Gia Lai cho biết: “Trong những năm trở lại đây khi mẹ được điều trị ARV sớm thì tình trạng lây truyền tự mẹ sang con giảm đi rất nhiều. Tuy nhiên nhận thức của người dân hiện tại vẫn còn hạn chế. Họ cứ nghĩ nếu khẳng định là HIV thì sẽ mang án tử hình. Nói chung sự tuyên truyền trong cộng đồng vẫn chưa rộng rãi người ta vẫn chưa hiểu rằng khi nhiễm HIV dùng thuốc ARV sớm thì sẽ có lợi rất nhiều làm cho nhiễm trùng cơ hội đến chậm hơn, người ta sẽ sống khỏe mạnh bình thường và kéo dài cuộc sống vài chục năm. Tại cơ sở điều trị có nhiều người từ khi nhiễm tới giờ sống được 20 năm, có những đứa trẻ sinh ra từ mẹ mang thai từ khi điều trị ARV sinh ra những đứa trẻ không bị nhiễm chiếm 99%”.
Hiện nay, Khoa Sản, Bệnh viện Đa khoa tỉnh đang thực hiện việc chăm sóc, điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con. Các cơ sở y tế, cơ sở chăm sóc sức khỏe sinh sản đều đẩy mạnh công tác tư vấn xét nghiệm HIV cho phụ nữ mang thai. Tuy nhiên, công tác phòng, chống lây nhiễm HIV từ mẹ sang con vẫn đang gặp nhiều thách thức, vẫn còn nhiều phụ nữ mang thai vì thiếu thông tin, kiến thức nên không chủ động tìm đến các dịch vụ; Mặt khác, nhiều người sợ bị kỳ thị nên giấu bệnh, khó tiếp cận và đây là thực tế gây không ít khó khăn trong thực hiện mục tiêu hướng tới loại trừ lây truyền HIV từ mẹ sang con./.
Kim Châu, Huy Toàn