Huyện UBND huyện Ia Pa đã xây dựng xây dựng Đề án phát triển du lịch cộng đồng kết hợp với Đề án 02 của Thường vụ Huyện uỷ nhằm bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống của đồng bào tại chỗ một cách bền vững, hiệu quả. Theo đó, công tác bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào tại chỗ đã được huyện Ia Pa tích cực triển khai thực hiện, kết hợp tìm hướng khôi phục, đánh thức những cảnh đẹp nổi tiếng của địa phương như: Thác 3 tầng, Thác voi, núi Chư Mố…, với mục tiêu gắn kết văn hóa với thu hút đầu tư phát triển du lịch bền vững trong tương lai.
Về với nhiều buôn làng ở huyện Ia Pa, từ góc máy trên cao ta dễ dàng ngắm nhìn hình ảnh những mái nhà sàn truyền thống, đan xen là những ngôi nhà sàn mới được dựng lên theo lối kiến trúc hiện đại, giữa mênh mông cánh đồng lúa …, trở thành một nét đẹp đặc trưng của vùng đất này.
Một ngôi nhà sàn được dựng lên chính là tâm huyết của cả một đời người, hiện nay, cách làm nhà sàn của bà con Jrai cũng đã có nhiều thay đổi, để phù hợp với cuộc sống hiện đại. Những nhà sàn theo lối kiến trúc mới vẫn là dựng trụ lên cao rồi lát sàn, ốp ván xung quanh, nhưng điểm nhấn khác biệt là to và cao hơn; mái được dựng kiểu cách bắt mắt. Tuy nhiên, vẫn lưu giữ được hồn cốt của ngôi nhà sàn truyền thống.
Anh Ksor Thu – Xã Chư Mố, huyện Ia Pa chia sẻ: “Theo phong tục hồi xưa mình làm nhà sàn nó cao, thoáng gió để được thoải mái hơn. Hồi sưa làm bằng rìu, bây giờ thì bằng máy móc hiện đại hơn, ngôi nhà cũng đẹp hơn, vì hồi xưa thì không đủ điều kiện nên chỉ làm vậy thôi.”
Chính quyền và bà con Jrai ở Ia Pa vẫn đã và đang gìn giữ, tu sửa những mái nhà sàn truyền thống. Hi vọng trong một thời lai không xa, những ngôi nhà sàn này sẽ trở Homestay cho khách du lịch đến tham quan.
Ông Nay Phôn – Phó Chủ tịch UBND xã Chư Mố, huyện Ia Pa thông tín: “Đối với nhà sàn thì đã có từ lâu rồi, do là phong tục truyền thống của người dân Jrai ở đây là theo phong cách truyền thống làm nhà sàn, ai ai cũng thích làm nhà sàn hết nên, ít người mà thích làm nhà xây. Công tác tuyên truyền đối với xã thì nói chung là không có nhiều khó khăn.”
Về Ia Pa xem đánh cồng chiêng cũng là một trải nghiệm tuyệt vời với nhiều du khách. Dưới chân núi Chư Mố sừng sững theo năm tháng, tiếng cồng chiêng vang vọng, nối nhịp cùng vòng xoang như gợi nhớ về truyền thuyết Chư Mố là ngọn núi thiêng có 4 vị thần cai quản, bảo vệ các buôn làng: Mố, Săk, Dyung và H’Djô. Thuở xưa, núi đã từng đi chiến đấu, đánh bại núi Hdrung trên cao nguyên Pleiku. Vì vậy, núi Chư Mố dù nằm giữa vùng đất phù sa ven sông nhưng trên đỉnh lại có một phần là đất đỏ bazan… Những truyền thuyết huyền bí ấy đã và đang được địa phương sưu tầm, xây dựng thành câu chuyện kể độc đáo, gửi đến khách phương xa trong hành trình khám phá vùng đất thiêng.
Ông Ksor Thất – Xã Chư Mố, huyện Ia Pa cho biết: “Trong số 4 vị thần cai quản núi Mố thì Săk và Dyung là nam thần; còn Mố và H’Djô là nữ thần. Người dân trong vùng tin rằng, họ đã từng nghe tiếng giã gạo trên núi Mố của các thần. Hiện nay, núi vẫn được người dân trong vùng bảo vệ cảnh quan, xem đây như một cảnh đẹp có ý về mặt văn hoá đối với địa phương, mong muốn được giới thiệu đến tất cả mọi người.”
Cùng với văn hoá thì các cảnh đẹp về thiên nhiên cũng được đánh giá là một sản phẩm hấp dẫn cho du lịch nông thôn ở Ia Pa. Thời gian gần đây, các “phượt thủ” đã khám phá ra Thác 3 tầng, ở xã Tul – được ví là một tuyệt tác của huyện Ia Pa và của tỉnh Gia Lai; thu hút sự quan tâm rất nhiều người yêu du lịch khám phá. Được tận ngắm nhìn Thác 3 tầng, ai nấy cũng đều trầm trồ, thiên nhiên đã ưu ái ban tặng một thắng cảnh tuyệt đẹp cho nơi này. Từ trên cao dòng thác đổ xuống như một tấm lụa vắt ngang qua rừng. E ấp dưới tán rừng khộp đang mùa thay lá, một vẻ đẹp hoang sơ và hùng vĩ bậc nhất Tây Nguyên.
Ông Huỳnh Văn Trường – Chủ tịch UBND huyện Ia Pa trao đổi: “Huyện Ia Pa hiện nay có một số điểm du lịch, trước đây cũng đã từng có trên bản đồ du lịch của tỉnh Gia Lai rồi nhưng thời gian dài cũng mai một nên huyện đang nỗ lực khôi phục lại như: Nhà rông làng Blom, xã Kim Tân gắn với đó là thác Voi, thứ 2 là xã Chư Mố, huyện đã đưa vào đề án phát triển và Hồ Thuỷ lợi Ia Tul hình thành một tour và nhất là các suối, thác nước ở Ia Tul rất đẹp huyện cũng đang tập trung khảo sát, kêu gọi đầu tư để phục vụ phát triển du lịch của huyện trong thời gian tới…”
Sắc màu văn hoá Jrai truyền thống độc đáo, kết hợp cùng những cảnh đẹp của huyện Ia Pa đang thu hút sự theo dõi rất lớn trên các chuyên trang du lịch, mạng xã hội; thu hút các đoàn du khách tìm đến trekking, khám phá. Đây là tín hiệu vui cho du lịch Ia Pa.
Tin tưởng rằng sau khi được quy hoạch đầu tư, khai thác, những sản phẩm du lịch của huyện Ia Pa, sẽ tạo được sức hút đối với du khách gần xa, mở ra hướng phát triển bền vững cho người dân địa phương.
Kim Ngân – Ksor Tuối