Đan lát và dệt thổ cẩm là những nghề truyền thống hết sức đặc sắc của đồng bào Jrai, Bahnar sinh sống trên địa bàn tỉnh Gia Lai nói chung và huyện Kbang nói riêng. Nếu như trước đây, những sản phẩm đan lát, dệt chủ yếu được người dân sử dụng trong sản xuất, sinh hoạt hàng ngày thì vài năm gần đây, các sản phẩm đan lát, dệt thổ cẩm của bà con ngày càng được du khách trong và ngoài tỉnh chọn mua để sử dụng. Nhờ gắn bó và phát huy nghề truyền thống của dân tộc, nhiều hộ DTTS ở các xã, thị trấn trên địa bàn huyện Kbang đã vươn lên thoát nghèo, nâng cao thu nhập và đời sống. Phóng sự được thực hiện tại xã Kông Lơng Khơng.
Tranh thủ thời gian nông nhàn, ông Đinh Tuyn ở làng KGiang, xã Kông Lơng Khơng, huyện Kbang lại lên rẫy chặt tre, nứa để về đan rổ, rá, nia… và làm các dụng cụ kéo sợi, quấn bông, cuốn sợi chỉ… cho vợ. Điều mà ông cảm thấy vui là không chỉ phụ giúp được vợ mà những sản phẩm do ông tự tay đan còn được nhiều người mua để sử dụng và làm đồ trang trí. Nhờ đó tạo thêm động lực để ông càng gắn bó và đam mê với nghề truyền thống của dân tộc.
Ông Đinh Tuyn – Làng KGiang, xã Kông Lơng Khơng, huyện Kbang nói: “Cây rừng chặt về làm, có ai mua thì bán và làm cho vợ dệt vải.”
Nếu như đàn ông đan lát thì nhiều phụ nữ Bahnar ở các xã, thị trấn trên địa bàn huyện Kbang nói chung và xã Kông Lơng Khơng nói riêng lại gắn bó với nghề dệt thổ cẩm. Nếu như trước đây, các sản phẩm thổ cẩm được các bà, các mẹ, các chị dệt chủ yếu để sử dụng trong gia đình, hay làm quà tặng cho con cháu, dòng họ nhân những sự kiện trọng đại trong đời thì vài năm gần đây, các sản phẩm dệt của phụ nữ ở đây được nhiều du khách trong và ngoài tỉnh chọn mua để sử dụng. Thời gian qua, bên cạnh vận động các bà, các mẹ nỗ lực truyền dạy nghề cho con cháu, UBND xã và Hội LHPN xã Kông Lơng Khơng, huyện Kbang cũng đã thành lập 2 CLB dệt thổ cẩm truyền thống tại làng KGiang và làng Mơ Hra Đáp. Không chỉ là nơi tập hợp, gắn kết các bà, các mẹ, các chị đam mê nghề dệt, CLB còn là nơi gặp gỡ, giao thương, quảng bá các sản phẩm dệt của chị em để vươn xa trên thị trường trong và ngoài tỉnh.
Bà Đinh Thị Hiền – Xã Kông Lơng Khơng, huyện Kbang chia sẻ: “Hồi trước tôi thấy cô Them trong làng làm đồ thổ cẩm tôi thích lắm. Tôi thích nên tôi tập, rồi tập cho em gái, tập cho con cái, sau này con cái biết làm và tập trong làng nữa. Trong làng mấy chị em trong làng cũng biết, ai ai cũng biết hết, cũng làm sáng tác, nhớ ngày xưa và sáng tác thêm với vải người Kinh để mặc nó mềm, còn đồ truyền thống cứ giữ vững, không được bỏ. Dạy con cái, chị em giữ truyền thống của người Bahnar mình.”

Chị Đinh Thị Hái – Chủ nhiệm CLB Dệt thổ cẩm làng KGiang, xã Kông Lơng Khơng, huyện Kbang bày tỏ: “Ngày xưa làm hoa văn chưa đẹp lắm, bây giờ CLB phát triển cố gắng làm hoa văn đẹp hơn, có khách đặt là làm ra bán, thu nhập cho chị em.”
Không chỉ bảo tồn và phát huy giá trị của nghề truyền thống trong nhịp sống hiện đại, nhờ gắn bó với nghề truyền thống, nhiều gia đình hội viên phụ nữ trên địa bàn xã Kông Lơng Khơng đã vươn lên thoát nghèo bền vững và có thêm thu nhập lúc nông nhàn. Nhằm giúp người dân không ngừng cải thiện và nâng cao đời sống, sinh hoạt; địa phương, ngành chức năng trên địa bàn huyện Kbang đã và đang tích cực triển khai nhiều hoạt động hỗ trợ bà con giới thiệu, quảng bá, tiêu thụ sản phẩm, gắn với phát triển du lịch cộng đồng tại địa phương.
Bà Đỗ Thị Hải – Phó Chủ tịch Hội LHPN xã Kông Lơng Khơng, huyện Kbang cho biết: “6 tháng là chị em làm nông nghiệp, 6 tháng về sau từ tháng 5 đến tháng 10 chị em nhàn. Nghề dệt này giúp chị em tranh thủ thời gian nông nhàn và làm ra những sản phẩm truyền thống của mình để phục vụ nhu cầu của khách hàng. Ngoài những lúc nông nhàn không có thu nhập thì các chị tham gia làm thành viên của CLB thì không còn rơi vào hộ nghèo của địa phương nữa, có thu nhập ổn định hơn và họ yêu thích công tác này nhiều hơn để gìn giữ và phát triển hơn.”
Nhờ thay đổi nếp nghĩ cách làm trong việc giữ gìn và phát huy nghề truyền thống của đồng bào Bahnar, đồng thời tích cực tham gia các hoạt động du lịch cộng đồng, thu nhập, đời sống của nhiều bà con DTTS trên địa bàn xã Kông Lơng Khơng, huyện Kbang ngày càng được cải thiện và nâng cao. Qua đó góp phần giảm tỉ lệ hộ nghèo một cách bền vững, thúc đẩy kinh tế-xã hội của địa phương ngày càng phát triển.
Thiên Thanh – Duy Linh