Nghệ nhân Yen ở làng Kơn Pơ Nang, xã Hà Tây đã biết làm men, nấu rượu ghè được hơn 40 năm nay. Với bà Yen, việc làm men, ủ rượu là niềm đam mê. Mỗi khi gia đình có việc quan trọng, nhất là dịp lễ hội bà Yen lại vào rừng, cẩn thận chuẩn bị các nguyên liệu như vỏ cây Hyam, ớt, gạo lứt… để làm rượu ghè. Rượu ghè của nghệ nhân Yen được cha mẹ truyền dạy cách làm từ thế hệ này sang thế hệ khác mang nét đặc trưng truyền thống nên luôn có hương vị riêng, thơm nồng, đậm đà, khác biệt.

Bà Yen – Nghệ nhân làm rượu ghè xã Hà Tây, huyện Chư Păh nói: “Đầu tiên là mình đi chặt cây HYam trong rừng, mình lấy cái vỏ mình giã nát lấy nước ngâm. Sau đó mình trộn chung với gạo, ớt mình ngâm để cho nó dẻo rồi mình giã. Sau đó mình giã thành bột, rồi mình lấy nước HYam đó mình trộn giống như bánh mình phơi khô. Cách làm men như thế thôi, chỉ 3 nguyên liệu chính. Sau đó thì mình nấu, mình đun nước cho sôi trước rồi bình bỏ vô gạo lứt, nhà mình chỉ dùng gạo lứt không có gạo khác.”

Được bà Yen truyền lại công thức, chị Yét là con gái thứ hai trong gia đình đã nỗ lực học hỏi, lưu giữ. Không chỉ làm để sử dụng trong gia đình, chị còn làm rượu để bán. Hiện nay, chị Yét đã xây dựng thương hiệu rượu ghè của gia đình với tên “Rượu ghè mẹ Dung”, đưa sản phẩm rượu ghè giới thiệu cho đông đảo du khách.

Chị Yét – Nghệ nhân làm rượu ghè xã Hà Tây, huyện Chư Păh chai sẻ: “Em cùng với gia đình, ủy ban đã lập trang Web để quảng bá sản phẩm rượu ghè mẹ Dung lên trang mạng xã hội để nhiều người biết đến hơn.”

“Rượu ghè mẹ Dung” được làm thủ công, mỗi bình được ủ men cho tới sử dụng là 15 ngày, rượu ủ càng lâu thì chất lượng càng ngon, với giá trung bình mỗi ghè khoảng 300-450 nghìn đồng. “Rượu ghè mẹ Dung” có chất men cực kỳ độc đáo, không giống với loại men ở nơi nào. Nhiều du khách khi đến thưởng thức rượu ghè cảm thấy rất thích thú.

Anh Vũ Hồng Trường – Thị trấn Ia Ly, huyện Chư Păh nói: “Sau khi thưởng thức thì mình thấy nó có hương vị rất đặc biệt, nó rất là nồng, ấm mà không gắt. Nói chung rất dễ uống, nó có gì đó một chút vị ngọt ngọt của gạo. Mình cảm giác đây là hương vị khá là chuẩn so với các loại rượu ghè sơ với rượu ghè mình từng thưởng thức rồi. Uống vào nó không bị gắt, rất dễ chịu, nồng độ cồn không quá cao. Mình cảm thấy đây là một sản phẩm rất đáng sử dụng trong dịp lễ.”

Xã Hà Tây, huyện Chư Păh hiện có trên 1.000 hộ, 100% là dân tộc Bahnar. Hầu hết các hộ dân đều biết làm rượu ghè nhưng “Rượu ghè mẹ Dung” là đặc biệt nhất. Tháng 9/2023, xã Hà Tây đã hỗ trợ gia đình chị Yét 123 triệu đồng để xây dựng thương hiệu “Rượu ghè mẹ Dung” thiết kế bao bì, nhãn mác, thương hiệu sản phẩm; thiết kế website, logo, đăng ký bảo hộ độc quyền cho nhãn hiệu tại Việt Nam.

Ông Trương Văn Toàn – Phó Chủ tịch UBND xã Hà Tây, huyện Chư Păh chi biết: “Rượu ghè ở xã Hà Tây cũng như rượu ghè mẹ Dung trước giờ thì người sử dụng đánh giá rất cao về chất lượng. Lúc đó chưa có thương hiệu sản phẩm. Qua quá trình thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia thì xã cũng cố gắng, nhờ sự giúp đỡ của các phòng ban của huyện cũng đã hoàn thành sản phẩm có thương hiệu Rượu ghè mẹ Dung. Quá trình này cũng giúp một phần cho hộ gia đình phát triển kinh tế giữ được truyền thống của rượu ghè của người địa phương trên địa bàn xã Hà Tây cũng như là huyện Chư Păh.”

 “Rượu ghè mẹ Dung” được làm từ men vỏ cây tự nhiên và gạo lứt nên có vị thơm ngon, độc đáo. Qua hương vị của rượu ghè có thế thấy nét văn hóa đặc trưng lâu đời của đồng bào dân tộc Bahnar tại xã Hà Tây, huyện Chư Păh; đồng thời càng khiến người thưởng thức thêm yêu thương vùng đất này.

CTV Diễm Ly – Quốc Cường – Bùi Đại