Trong khi đã phải chịu thiệt hại rất lớn do tác động của dịch bệnh covid – 19, khiến cho giá cà phê giảm sâu thì bước vào niên vụ cà phê mới chi phí đầu tư lại tăng cao do phải tăng đợt tưới vì năm nay thời tiết nắng nóng gay gắt, nguồn nước cho cà phê không đảm bảo. Điều này đang khiến cho cả doanh nghiệp và người lao động nhận khoán chăm sóc cà phê cảm thấy vô cùng bấp bênh trong tình hình hiện nay.
Công ty CP cà phê Gia Lai hiện đang quản lý 900 ha và toàn bộ được khoán cho công nhân đầu tư, chăm sóc và nộp lại sản lượng. Hầu hết diện tích cà phê đều đã già cỗi nên năng suất đạt thấp, trung bình từ 9 – 11 tấn quả tươi/ha. Với giá cả như các năm trước, sau khi trừ chi phí đầu tư, nộp khoán thì công nhân còn có lãi. Còn với mức giá giảm sâu như năm nay, đặc biệt là thời điểm dịch covid – 19 bùng phát, lây lan ra toàn cầu, có lúc giá cà phê chỉ dao động trên dưới 30 ngàn đồng/kg cà phê nhân, với giá này thì hoàn toàn không có lãi.
Chị Nguyễn Thị Mừng – Công nhân Chi nhánh Ia Bă – Công ty CP cà phê Gia Lai bày tỏ: “Do ảnh hưởng của dịch Covid nên giá cả xuống thấp trong khi giá phân vẫn cao nên mình đầu tư bị lỗ. Sau khi trừ sản lượng khoáng, công nhân không còn gì cả, còn âm nữa”.
Trong khi đã phải chịu một năm không lãi, giờ bước vào vụ chăm sóc lại gặp thời tiết không thuận lợi, nắng nóng gay gắt nên phải tăng thêm đợt tưới, chi phí buộc phải đội lên.
Chị Nguyễn Thị Mừng – Công nhân Chi nhánh Ia Bă, Công ty CP cà phê Gia Lai nêu: “Đợt này nếu không có mưa thì phải tưới thêm một đợt nữa, lại thêm một đợt tiền điện nữa nên rất là khó khăn.Thường là trong gia đình, 1 người đi làm thuê ở ngoài có thu nhập phụ thêm gia đình, còn như đợt này họ không thuê nên mình thất nghiệp, không có thu nhập…”
Đã đành chi phí tăng cao, nhưng điều khiến người trồng cà phê lo lắng hơn cả là hiệu quả mang lại sẽ thấp do điều kiện thời tiết thất thường.Nên dự báo, niên vụ cà phê tới đây, năng suất sẽ giảm, như vậy khó khăn lại chồng chất khó khăn.
Ông Lê Xuân Thủy – Công nhân Chi nhánh Ia Bă, Công ty CP cà phê Gia Lai cho biết: “Nếu mưa xuống sẽ bị rụng quả nên rất nguy hiểm. Như các năm trước, thời điểm này quả cà phê đã bằng hạt tiêu rồi nhưng năm nay chỉ bằng hạt gạo. Bình thường như mọi năm, vườn cây trồng năm 96, 97 thì năng suất đạt 12- 13 tấn/ha, thấp là 6-7 tấn, nhưng năm nay cao nhất chắc được 5-5,5 tấn, còn thấp nữa khoảng 4-4,5 tấn/ha”.
Không riêng gì Công ty CP cà phê Gia Lai mà một số doanh nghiệp hoạt động lĩnh vực này cũng gặp rất nhiều khó khăn.
Ông Phạm Văn Cường – Trưởng phòng Kế hoạch – Kỹ thuật, Công ty CP chè Biển Hồ cũng cho biết: “Với tình hình dịch bệnh Covid – 19, cũng phát sinh nhiều khó khăn. Theo kế hoạch, tháng 4 sẽ mua phân, thuốc BVTV để giao cho bà con chăm sóc. Các đối tác yêu cầu xác nhận trước 2 tháng và chuyển lưu kho, nên DN bị phát sinh chi phí vận chuyển, lưu kho…tăng thêm chi phí, cộng vào giá thành cà phê trong khi giá cả thì giảm thấp”.
Trong khi chưa biết phải khắc phục những khó khăn nêu trên như thế nào thì cả nông dân và doanh nghiệp lại thêm nỗi lo khác, đó là giá thuê đất và mặt nước áp dụng năm 2019 và năm 2020 tăng cao hơn gấp nhiều lần so với các năm trước.
Ông Phạm Văn Cường – Trưởng Phòng Kế hoạch – Kỹ thuật, Công ty CP chè Biển Hồ cho biết thêm: “Đơn giá tiền thuê đất, mặt nước 2019, 2020, tăng gấp 20 lần so với năm 2018. Từ 175 ngàn đồng/ha đất nông nghiệp, nhưng hiện nay phải trả 3,3tr/ha. Với chủ trương của Nhà nước đang hỗ trợ bà con làm nông nghiệp, bây giờ tăng 20 lần như thế, với tiền nộp thuế là bà con một nửa, DN một nửa ảnh hưởng rất nhiều đến bà con. Bà con làm nông nghiệp với thu nhập thấp mà tăng như thế thì bà con kham không nổi”.
Với hàng loạt khó khăn như vậy, câu hỏi đặt ra, liệu người lao động có thể tiếp tục bám trụ với vườn cây nữa hay không? Thực tế đã có một số công nhân bỏ vườn cây, đi tìm việc khác tại các thành phố lớn. Tuy những năm gần đây, cà phê không mang lại nguồn thu nhập cao, nhưng cũng được xem là ổn định cho người trồng, nhưng với tình hình như hiện nay có thể thấy cây cà phê đang rất bấp bênh.
Hồng Uyên, Duy Linh