Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp & PTNT, niên vụ mía 2022 – 2023, tính đến ngày 14/2/2023, trên địa bàn tỉnh đã xảy ra 99 vụ cháy mía với diện tích hơn 315 ha của 205 hộ. Trong đó, nhiều nhất là huyện Phú Thiện 46 vụ với 180 ha, tiếp đến là các huyện Kông Chro và Ia Pa. Nhận định ban đầu, nguyên nhân mía cháy là do thời tiết hanh khô, cộng thêm sự bất cẩn của người dân trong việc đốt dọn vệ sinh ruộng mía sau thu hoạch dẫn đến cháy lan sang các ruộng mía chưa thu hoạch. Ngoài ra, cũng không loại trừ khả năng kẻ xấu cố tình phá hoại. Trước tình hình trên, ngày 11/2,  UBND tỉnh Gia Lai đã có văn bản chỉ đạo các cơ quan chức năng, địa phương, nhà máy khẩn trương khắc phục hậu quả, đồng thời điều tra, xác minh làm rõ nguyên nhân mía cháy và xử lý nghiêm hành vi cố tình đốt mía của người dân, đẩy mạnh công tác tuyên truyền nhằm nâng cao ý thức của người dân trong công tác phòng chống cháy mía. Mía cháy không chỉ thiệt hại về thu nhập của người dân mà còn ảnh hưởng rất lớn đến kế hoạch, tiến độ sản xuất của nhà máy. Khắc phục khó khăn, thời gian qua về phía Nhà máy đường Ayun Pa đã đồng hành hỗ trợ để thu hoạch sớm những diện tích mía cháy cho nông dân với mức giá thu mua chỉ giảm 50 ngàn đồng/tấn so với mía tươi. Theo báo cáo của Nhà máy đường Ayun Pa, tính đến nay đã cơ bản thu hoạch xong các diện tích bị cháy, riêng huyện Phú Thiện – địa phương có diện tích mía cháy nhiều nhất, đến nay đã thu hoạch được 90%. Tại buổi làm việc với Nhà máy đường Ayun Pa, nhà máy và các đơn vị cũng có những trao đổi thẳng thắn, cho rằng khắc phục hậu quả mía cháy chỉ là giải pháp mang tính tạm thời, cái chính vẫn là cần có các giải pháp phòng chống cháy nhằm giải thiểu thấp nhất diện tích mía cháy, trong đó quan trọng nhất là nâng cao ý thức của người dân.

Qua đi kiểm tra thực tế và làm việc với Nhà máy đường Ayun Pa, nghe các địa phương báo cáo tình hình sản xuất mía trên địa bàn, phát biểu kết luận tại buổi làm việc, PCT.UBND tỉnh Dương Mah Tiệp bày tỏ sự chia sẻ những thiệt hại của người dân cũng như khó khăn của nhà máy khi xảy ra mía cháy. Tuy nhiên quan điểm của PCT UBND tỉnh là không nên tạo tiền lệ cho những năm sau, tránh trường hợp lợi dụng cơ chế chính sách hỗ trợ, cố tình đốt mía để tác động chủ quan dẫn đến mía cháy.

Đồng chí Dương Mah Tiệp – Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai chỉ đạo: “Kiểm soát cơ chế vận hành của công ty để điều chỉnh, bổ sung, sửa đổi nhằm phát huy hiệu quả của cơ chế chính sách hỗ trợ hiện nay đang làm để không ông nào có kẻ hở để trục lợi. Chứ đốt trước thu mua trước thì lời, như vậy là tạo kẻ hở. Tôi đề nghị nhà máy nghiên cứu. Về phía công an tôi đề nghị, khẩn trương xác minh làm rõ nguyên nhân, nếu có dấu hiệu bất thường tham mưu giải pháp kịp thời chấn chỉnh. Nếu đủ yếu tố có dấu hiệu tội phạm thì khởi tố vụ án, điều tra làm rõ, nếu được thì làm điểm. Phải đồng bộ các giải pháp.”

Toàn tỉnh Gia Lai hiện có 36.900 ha mía và hai nhà máy đường. So với một số loại cây trồng khác, cây mía đang có những lợi thế cạnh tranh hơn hẳn nhờ có sự liên kết giữa nhà máy với bà con nông dân từ khâu đầu tư, chăm sóc đến bao tiêu thu mua sản phẩm sau thu hoạch, vì vậy thu nhập của nông dân trồng mía khá ổn định. Để người dân cũng như doanh nghiệp yên tâm phát triển ổn định vùng nguyên liệu, PCT.UBND tỉnh Dương Mah Tiệp đề nghị các cấp, các ngành, chính quyền địa phương cần quan tâm, tích cực hỗ trợ doanh nghiệp trong hoạt động sản xuất kinh doanh,  phải có các giải pháp căn cơ trong công tác phòng chống mía cháy, yêu cầu các địa phương phải đảm bảo phương châm 4 tại chỗ, lấy phòng làm chính, đồng thời rà soát lại các phương án phòng cháy chữa cháy cũng như cơ chế chính sách, quy trình vận hành gắn với  trách nhiệm của từng cấp, từng ngành, địa phương cho đến người dân trong quá trình sản xuất phát triển cây mía.

Hồng Uyên – Viễn Khánh