Nghệ nhân Rơ Châm Luih 62 tuổi, là một người nổi tiếng trong việc chỉnh chiêng và truyền dạy cồng chiêng cho giới trẻ Jrai ở địa phương. Uy tín và tâm huyết với văn hoá truyền thống cha ông của ông không chỉ được biết đến tại huyện Chư Prông mà còn được nhiều người ở một số địa phương khác trong tỉnh liên hệ mỗi khi cần chỉnh chiêng. Từ năm 2018, ông đứng lớp dạy trình diễn cồng chiêng cho thanh thiếu niên đồng bào dân tộc thiểu số do Trung tâm GDNN- GDTX huyện tổ chức.

Với nghệ nhân Rơ Châm Luih, dù ở Nhà văn hoá xã, Nhà sinh hoạt cộng đồng của thôn, làng hay ở các lớp học, thậm chí trong các lễ hội, bất cứ ở đâu ông đều nhiệt tình truyền dạy nghệ thuật trình diễn cồng chiêng cho các bạn trẻ. Mỗi động tác dù nhỏ nhất như cầm chiêng, đánh trống hay quấn khăn, cài hoa…đều được ông uốn nắn một cách chi tiết, đầy tâm huyết, kỹ càng.

Ông Rơ Châm Luih, Nghệ nhân trình diễn cồng chiêng huyện Chư Prông cho biết: “Tôi cũng mừng vì sự quan tâm của Đảng, Nhà nước. Đặc biệt là huyện Chư Prông, Trung tâm Giáo dục thường xuyên đã mở được lớp, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc. Nếu như không tổ chức mở lớp, không giảng dạy thì coi như sau này tôi sợ sẽ mất đi văn hóa”.

Đây là  buổi Bế giảng Lớp trình diễn cồng chiêng tại làng Blu xã Ia Tôr. Lớp học do Trung tâm Giáo dục Nghề nghiệp – Giáo dục thường xuyên huyện Chư Prông phối hợp với UBND xã Ia Tôr tổ chức. Lớp học có 45 học viên là thanh, thiếu niên của làng Blu. Trong 20 ngày dưới sự hướng dẫn của nghệ nhân Rơ Châm Luih, các học viên đã có thể sử dụng, diễn tấu khá tốt nhiều bài chiêng với nhiều giai điệu khác nhau. Tất cả 45 học viên đều được cấp chứng chỉ đã hoàn thành khóa học “ Trình diễn cồng chiêng”.

Ông Võ Văn Lương, Giám đốc Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp – Giáo dục thường xuyên huyện Chư Prông nói: “Tất cả bà con người đồng bào Jrai, kể cả các em từ thiếu niên cho đến các độ tuổi trung niên, đến người lớp đều rất hào hứng, phấn khởi khi tham gia các lớp trình diễn cồng chiêng tại làng như thế này. Qua các lớp học này thì cũng đã góp phần tích cực trong công tác bảo tồn, giữ gìn không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên nói chung cũng như không gian văn hóa cồng chiêng đồng bào dân tộc Jrai trên địa bàn Chư Prông”.

Sau lớp học, các học viên sẽ là những hạt nhân tham gia vào phong trào văn hóa, văn nghệ của thôn, xã. Họ cũng góp phần truyền đạt những kiến thức đã thu nhận được về cồng chiêng, về múa xoang cho bạn bè, người thân, góp phần bảo tồn giá trị văn hóa tốt đẹp của người Jrai. Và trong những thanh, thiếu niên đang trình diễn cồng chiêng kia sẽ có những người sau này trở thành nghệ nhân tiếp tục duy trì và phát huy văn hoá tốt đẹp của người Jrai trong đó có cồng chiêng.

Em Kpui Hin, Làng Blu, xã Ia Tôr, huyện Chư Prông cho biết; “Bây giờ đánh cồng chiêng rất thích, rất đông vui. Mong rằng sau này các thế hệ trẻ sẽ tiếp nối các thế hệ như chúng tôi, đam mê tập luyện đánh cồng chiêng và ai cũng sẽ biết trình diễn cồng chiêng. Sẽ được đi khắp mọi miền để đem tiếng cồng, tiếng chiêng cũng như nét đẹp văn hóa dân tộc Jrai đến với mọi người, mọi nơi”.

Đã đi qua 70 mùa rẫy nhưng tất cả thanh âm từng bài chiêng, điệu xoang hay luật tục đẹp của cộng đồng người Jrai ở Chư Prông như neo lại, bám rễ vững sâu trong tiềm thức già làng Siu Jo. Với già Siu Jo thì tâm nguyện lớn nhất của ông khi cuối đời chính là việc làm sao truyền dạy được cách đánh cồng chiêng cho càng nhiều người trẻ càng tốt.

Già làng Siu Jo, Làng Ó, xã Ia Vê, huyện Chư PrôngChúng tôi không bao giờ quên cồng chiêng từ thời cha ông để lại. Cùng với làm ăn, phát triển kinh rế thì chúng tôi cũng luôn giữ gìn cồng chiêng và nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc mình. Bây giờ tỉnh, huyện rất quan tâm đến bảo tồn, phát huy cồng chiêng, chúng tôi rất vui mừng và cố gắng truyền dạy cho thế hệ trẻ. Người già chúng tôi muốn thế hệ trẻ luôn phát huy những điều tốt đẹp của văn hóa dân tộc, trong đó có cồng chiêng

Ở Chư Prông hình ảnh những em nhỏ chỉ từ 6 đến 9 tuổi thành thạo, tự tin tham gia biểu diễn cùng các đội cồng chiêng đã không còn hiếm. Các em biểu diễn cồng chiêng, hóa thân vào những nhân vật một cách rất sinh động, vô tư, nhuần nhuyễn. Đây là một trong những cách thể hiện rõ việc truyền dạy cồng, chiêng ở Chư Prông đang diễn ra đa dạng qua các lớp học, mô hình hoạt động, qua chính những buổi sinh hoạt tại cộng đồng.

Anh Rơ Lan Ký, Làng Ó, xã Ia Vê, huyện Chư Prông chia sẻ: “Em học cồng chiêng cũng lâu rồi. Bên thôn trưởng, già làng với lại học theo các anh đi trước, ví dụ đi nhà mồ hay giao lưu văn nghệ thì mấy anh chị đi trước chỉ lại. Vì cồng chiêng là di sản, văn hóa phong tục của người Jrai nên em phải học để biết, mai mốt còn truyền cho đời con cháu sau này”.

Theo thống kê, trên địa bàn huyện Chư Prông hiện có 371 bộ cồng chiêng với 6.747 chiếc, trong đó có 2.531 chiếc chiêng bằng, 4.216 chiêng núm, chủ yếu là chiêng Arap của người Jrai. Trong đó, gia đình, dòng họ lưu giữ 149 bộ, tự mua, trao đổi 213 bộ. Nhằm góp phần bảo tồn và phát huy nét đẹp văn hóa cồng chiêng, những năm qua, huyện Chư Prông đã trích hàng trăm triệu đồng mở nhiều lớp dạy đánh cồng chiêng cho thanh, thiếu niên người Jrai, tổ chức liên hoan cồng chiêng cùng các hoạt động khác. Đây là điều kiện quan trọng giúp tiếng cồng chiêng vang mãi giữa đại ngàn Tây Nguyên, trở thành niềm tự hào riêng có của đồng bào dân tộc thiểu số, trong đó có người Jrai.

 Khánh Linh, Rơ Lan Viện